Tíminn Sunnudagsblað - 03.09.1967, Blaðsíða 11

1838 er fólkstalan orðin rúmlegt
14Ó, eins og nú er um þessar mund
Jr, og 1852 eru íbúarnir orðnir
£17, enda er þá búið að stofna
tvö nýbýli og tveir og þrír búend-
txr á sumum jörðum.
Árið 1830 byggir Stefán Jóns-
son nýbýli á Stefánsstöðum við
ínnri enda Skriðuvatns. Stefán
íæddist í Garðasókn um 1794.
Kona hans var Ingibjörg Þorsteins
dóttir, fædd um 1799 í Fljótsdal.
Fyrsta árið er Stefón talinn ein-
setumaður, en býlið dregur fljótt
til sín, þvi að árið 1831 er þar
komin kona og sonur á fyrsta ári,
sem heitir Jón og varð síðar bóndi
á Stefánsstöðum. Börn þeirra
hjóna voru Sigríður, sem giftist
að Streitisstekk í Breiðdal, og
Gunnlaugur. Ekki veit ég, hvar
hann bjó eða hvort hann hefur
búið, en þrjá syni hans þekkti ég
— Stefán, Sighvat og Eirík. Sig
hvatur kvæntist og átti börn og
bjó um tíma á Kirkjubóli í Helgu-
staðahreppi með bróður sínum,
Stefáni. Eiríkur dó ókvæntur
Jón Stefánssön kvæntist Þorbjörgu
Þórðardóttur frá Borg og bjó á
Stefánsstöðum eftir dauða Stefáns
Stefán dó 1849, og Jón bjó á
Stefánsstöðum til 1854 eða 1855
— þá dó hann. Þeirra barn var
Jón, og fleiri börn áttu þau, sem
dóu ung.
Þess má geta, að stundum var
þröngt í húsum á Stefánsstöðnm.
því að fyrir kom, að þar væru
hjón í húsmensku og allt upp í
þrettán manns í heimili, og voru
það þá helzt foreldrar húsbænda
eða annað skyldulið.
■Jón Jónsson bjó í Geitadal um
1890, síðar í Vallaneshjáleigu,
fluttist svo í Sauðhaga og
þaðan i Múlastekk. Kona
hans var Agnes Kolbeins-
dóttir, og þeirra synir Árni
og Einar, bændur í Geitadal og á
Múlastekk.
Þorbjörg Þórðardóttir, ekkja
Jóns Stefánssonar, hélt áfram bú-
skap á Stefánsstöðum eftir fráfall
Jóns og giftist aftur 1856 Éiríki
Einarssyni, hálfbróður Jóns, sam
mæðra, og bjuggu þau á Stefáns
stöðum til 1866 Þeirra sonur var
Friðrik, sem síðar, 1902-1905, var
bóndi á Hryggstekk og víðar.
Hans dóttir var Margrét, sem varð
seinni kona Gunnars Bóassonar í
Bakkagerði í Reyðarfirði. Önnur
systkini Friðriks munu hafa dáið
ung.
Árið 1866 flytur í Stefánsstaði
Jón Einarsson, síðar í Nóatúni.
Kona hans var Snjólaug Jónsdóttir
Stefánssonar frá Sandfelli. Hún
hafði áður verið gift Guðmundi
Þórðarsyni frá Borg, bróður Þor-
bjargar. Þeirra sonur var Jón
bóndi í Grófargerði, en synir Jóns
Einarssonar og Snjólaugar voru
Kristján, útvegsbóndi í Nóatúni í
Seyðisfirði, og Vigfús, bóndi í
Tunghaga á Völlum, síðar vega-
verkstjóri á Dvergasteini í Reyðar-
firði. Jón Einarsson og Snjólaug
fluttust á Seyðisfjörð.
Árið 1871 fluttust i Stefánsstað
Guðmundur Finnbogason, bóndi á
Víðilæk 1834-1850, er orðið hafði
að standa upp fyrir syni séra
Engilberts Þórðarsonar, þvi að
Víðilækur var prestsekkjujörð,
sem ávallt varð að vera laus til
ábúðar, ef prestsekkjur vildu fá
jarðnæði.
Bróðir Guðmundar var Jón
Finnbogason hinn skyggni, vega-
verkstjóri og yfirsetumaður (1 jós-
faðir), sem mikið mætti um rita.
Kona Guðmundar Finnbogasonar
var Guðlaug Eiríksdóttir frá Hall-
beruhúsum, systir Björns Eiríks-
sonar í Höskuldsstaðaseli og þeirra
bræðra. Guðmundur og Guðlaug
fluttu í Þorgrímsstaði og þaðan
til Ameríku.“
Árið 1878 flutti i Stefánsstaði
Gísli Jónsson frá Hafursá. Kona
hans var Sigríður Árnadóttir, og
dó hún 1881. Síðar kvæntist Gísli
Guðrúnu ^íveinsdóttur bónda á
Mjónesseli og víðar. Kona Sveins
var Guðný Guðmundsdóttir á Vaði
Sigurðssonar. Dóttir Gísla ög Guð-
rúnar var Sigríður, móðir Geirs,
föður Sigríðar fegurðardrottning
ar.
Faðir Gísla á Stefánsstöðum var
Jón, og var hann eitt sinn kaupa
maður hjá séra Hjálmari Guð-
mundssyni, sem var prestur á Kol-
freyjustað og síðar á Hallormsstað.
Margrét, dóttur Hjálmars, og Jón
kaupamaður felldu hugi saman,
en þegar Hjálmar varð þess vís,
rak hann Jón í burt. Síðar varð
Hjálmar þess var, að Margrét var
farin að þykkna undir belti Þá
rak hann hana að heiman og sagði.
að það væri bezt, að hún færi á
eftir Jóni, fyrst hún hagaði sér
svo ósæmilega. Þau Jón og Mar-
grét bjuggu á Brekku í Fljótsdal.
Dóttir þeirra var Hólmfríður, fyrri
kona Sæbjarnar Egilssonar á
Hrafnkelsstöðum. Þeirra sonur var
Magnús læknir, sem var afi einn-
ar fegurðardrottningarinnar. Árið
1884 flutti í Stefánsstaði Vigfús
Sveinsson, bróðir Guðrúnar, konu
Gísla. Vigfús var kvæntur Guð-
rúnu Halldórsdóttir frá Haugum.
Þau bjuggu þar til haustsins 1902,
en þá brann bærinn og þar með
allur matarforði til vetrarins, svo
og fatnaður. Þá lögðust Stefáns-
staðir í eyði, og hefur ekki yer-
ið búið þar síðan. Vigfús var meðal
maður á hæð, þéttvaxinn og kvik-
ur á fæti á yngri árum, hljóp allt-
af við fót, sem kallað var, þegar
hann var á ferð. Sagnir eru um
það, að hann hafi eitt sinn hlaupið
uppi hreindýrstarf á Skriðu-
vatni og ráðið niðurlögum hans
Vatnið var á gljá, en Vigfús á
broddum, en hreindýrum er ekki
gjarnt til þess að skrika mikið á
svellum. Ekki man ég til þess. að
mikið væri gert af því að safna
gjöfum,þó að þau yrðu fyrir þéssu
tjóni, en auðvitað var ekkert vá-
tryggt, því að slíkt þekktist ekki
á þeim dögum. Eitthvað var þeim
þó gefið af fötum, og húsaskjól
fengu þau á Þorvaldsstöðum L'yrir
sig og skepnurnar, sem voru fáar,
svo og einhverja matbjörg. Síðar
bjuggu þau á Höfðaseli á Völlum,
og þaðan fluttu þau á Reyðar-
fjörð og dóu þar í hárri elli og
unnu til síðustu stundar og komu
upp börnum sínum, sem voru
mörg. Eru sum þeirra á lífi enn,
og er þetta dugnaðarfóllc. þótt
stundum hafi það lifað við harð-
rétti í uppvexti
Árið 1860 var reist bú á Vatns-
skógum. Þar hafði ekki verið bú-
ið á 19. öldinni, og hélzt búskapur
þar til 1910. Svo stóðu Vatnsskóg-
ar í eyði um hríð. Voru þar ein-
ungis beitarhús til 1937. en síðan
hefur verið búið þar.
Árið 1876 byrjar Magnús Jóns-
son, 31 árs gamall,; búskap á Dal-
húsum. Kona hans er Sigurbjörg
Jónsdóttir, 36 ára. Þau eiga eitt
barn. Hvaðan þau komu eða hvert
þau fóru, veit ég ekki, og ekki held
ur ætt þeirra. — Árið 1877 flutti
þangað Eyjólfur Jónsson. Hann
var sonur Jóns Guðmundssonar,
sem bjó á Hallbjarnarstöðum 1833
til 1943, norðlenzkur að ætt. Eyj-
ólfur hafði víða verið áður á jarð
arpörtum, tvíkvæntur og átti nokk
ur börn. Árið 1878 fór hann til
Ameríku með skyldulið sitt. —
Árið 1879 bjó á Dalshúsum Björn
. Framhald á 766. síðu.
T f M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ
755