Lesbók Morgunblaðsins - 17.07.2004, Blaðsíða 13

Lesbók Morgunblaðsins ˜ 17. júlí 2004 | 13
Um mitt sumar léku Sykurmolarnir átónleikum Stuðmanna í Laugardals-höll og fengu fyrir tíma í hljóðveriStuðmanna, Grettisgati. Þar tók sveit-
in upp fjórtán lög sem orðið höfðu til á æfingum
hljómsveitarinnar í Verinu, æfingaplássi við
Reykjavíkurhöfn. Vinnan gekk hratt fyrir sig og
hljómsveitarmenn skiptust á að sitja við upptöku-
borðið því ekki var til peningur fyrir upptöku-
manni. Ætlunin var að nýta hagnað af póst-
kortasölu til að gefa út smáskífu hér á landi fyrir
jól, en breska fyrirtækið One Little Indian ætlaði
að gefa út plötu með hljómsveitinni ytra, fyrst
sjötommu og síðan breiðskífu. Búið var að ákveða
hvað platan átti að heita, Life’s too Good, og þá
vitnað í Jóhannes Ósk-
arsson, Jóhamar.
Fyrsta smáskífan, 7"
Einn mol’á mann, vakti
þokkalega athygli hér á
landi, en óhætt er að segja
að ensk útgáfa hennar, Birthday, hafi gert allt
vitlaust því óforvarandis var hljómsveitin komin á
forsíður helstu poppblaða Bretlands og afstaða
manna til breiðskífunnar gjörbreyttar, allra augu
beindust að sveitinni og kröfurnar til hennar urðu
allt í einu miklu meiri.
Lögin tólf sem eftir voru voru svo unnin vet-
urinn 1986/97, meðal annars af þeim Derek
Birkett, eiganda One Little Indian, og Ray
Shulman, forðum liðsmanns Gentle Giant ef ein-
hver man þá ágætu sveit lengur. Talsvert þurfti
að vinna lögin, enda þótti þeim sem um véluðu
hljómurinn í Grettisgati ekki nema miðlungi góð-
ur fyrir alþjóðlega útgáfu. Það heyrist og á plöt-
unni og þegar hlustað er á hana í dag er ekki ör-
grannt um að manni finnst sum laganna
fullfáguð.
Þeir sem sáu Sykurmolana spila hér á árum
áður muna eftir lögunum sem enduðu á plötunni í
íslenskum búningi, því þannig voru þau alltaf
spiluð hér á landi, og mörgum fannst þau, og
finnst kannski enn, ekki hljóma eins vel á ensku;
það er til að mynda allt annar blær á Tekið í takt
og trega en F***ing in Rhytm & Sorrow, Heil-
agur skratti hljómar mun betur en Delicious
Demon og svo má telja. Textalega eru og nokkur
tilbrigði og sumar línur breyttu um merkingu við
að vera snarað á ensku. Ensku textarnir eru þó
ekki síður súrir en þeir íslensku, upp fullir með
goðgá, klám og súrrealíska kímni.
Tónlistin á plötunni stendur einnig vel fyrir
sínu, að vísu ekki eins grallaraleg og kraftmikil
og á tónleikum Molanna, nema hvað, en hún
hljómar afskaplega fersk í dag, sextán árum eftir
að hún kom út. Hljómsveitin átti ekki eftir að
gera aðra eins plötu þó tvær breiðskífur kæmu út
til viðbótar (þrjár ef Illur arfur er talinn sér),
enda hvarf að mestu galsinn sem gegnsýrir laga-
smíðarnar, fjörið og ungæðishátturinn við það að
allt varð að svo mikilli alvöru.
Ensk útgáfa plötunnar var með tíu lögum og
aukalagi: Traitor, Motorcrash, Birthday, Delic-
ious Demon, Mama, Coldsweat, Blue Eyed Pop,
Deus, Sick for Toys, F***ing in Rhythm & Sorr-
ow og Take Some Petrol Darling (aukalagið).
Sama lagaskipan á vínyl og geisladisk. Á banda-
rískri geisladisksútgáfu plötunnar voru aukalögin
sjö, Take Some Petrol Darling, Cowboy, I Want,
Dragon, sem var í kvikmyndinni Skyttan, Cat á
íslensku, Coldsweat remix og Deus remix. Þess
má geta að platan var gefin út í fimm mismun-
andi umslögum, hvert í sínum skæra litnum. Al-
vöru safnarar eiga þau öll.
Life’s too Good er fimm stjörnu plata og þó
önnur verk Sykurmolanna nái ekki upp í hana,
var hún vendipunktur í íslenskri rokksögu, fyrsta
íslenska platan sem náði heimsdreifingu og sölu -
„tímamótaverk í íslenskri rokktónlist“ eins og
sagði í umfjöllun um hana í Morgunblaðinu á sín-
um tíma. Life’s too Good kom út 25. apríl 1988.
Tímamótaverk í íslenskri rokktónlist
Poppklassík
Eftir Árna
Matthíasson
arnim@mbl.is
D
amon Gough var á leið út í mat-
vörubúð í Manchester með eins
árs son sinn, Óskar, vordag einn
fyrir rúmu ári, þegar flóðgáttir
himins opnuðust skyndilega.
Þeir feðgar biðu af sér gríð-
arlega rigninguna í næstu dyragætt.
Þegar heim var komið varð bersýnilegt að hús-
ið þoldi ekki þessar miklu rigningar. Stofuþakið
lak. Damon hringdi í föðurbróður sinn, Will
Gough, og bað hann um að laga þakið. Hann sam-
þykkti að sjálfsögðu að hjálpa frænda sínum.
Viku seinna, um svipað leyti og Damon hóf
upptökur á nýju plötunni sinni, sem seinna hlaut
nafnið One Plus One Is One, hóf Will viðgerðir.
Dag einn spurði Damon föðurbróður sinn um föð-
ur hans, afa Damons, sem hon-
um hafði verið sagt að hefði lát-
ist í seinni heimsstyrjöldinni,
innrásinni í Normandí. Will
sagði bróðursyni sínum frá því
þegar hann fór til Norður-Frakklands, 34 ára að
aldri, til að vitja leiðis föður síns. Þegar hann
fann gröfina fannst honum eins og hann væri að
horfa á eigin legstein:
William Gough – 34 ára
Sá sem lifir í hjörtum ástvina sinna deyr ekki.
Þessi eftirmæli afa Damons snertu streng í
hjarta hans. Hann ákvað, meðvitað eða ómeð-
vitað, að þarna væri komið þema plötunnar sem
hann var að byrja að vinna. Enda notaði hann
þessa setningu: „To live in the hearts of those
that you loved is not to die“ í laginu „Take the
Glory“.
Dauðinn er þannig nálægur á plötunni, en aldr-
ei yfirþyrmandi eða sorglegur. Í október, þegar
Damon átti afmæli, hitti hann góðan vin sinn,
Matt Lanyon, sem átti í miklum erfiðleikum
vegna fíkniefnaneyslu. Matt gaf vini sínum mynd
af sér í barnæsku, fyrir framan eplatré móður
sinnar. Eftir að hafa lagt höfuðið í bleyti skrifaði
hann aftan á myndina:
Til Damons, til hamingju með afmælið, ást-
arkveðjur frá Matthew.
Þetta var laugardagur og á þriðjudeginum var
Matt látinn. Damon og vinir hans slepptu 33
blöðrum í minningu hans nokkrum dögum síðar.
Damon Gough fæddist í Manchester á Eng-
landi 2. október árið 1970. Eins og glöggir Sting-
aðdáendur taka ugglaust eftir á hann því fæðing-
ardaginn sameiginlegan með þeim sköllótta
bassaleikara, þótt nokkuð mörg ár skilji þá að.
Damon fékk reyndar skyndilegan áhuga á Sting
og hljómsveit hans í æsku, The Police, þegar
hann komst að því að þeir ættu sama afmælisdag.
Foreldrar hans gáfu honum hljómborð, Casio
VL Tone, þegar hann var ellefu ára. Af-
greiðslumaðurinn forritaði trommurnar og bass-
ann úr laginu „Don’t You Want Me“ með Human
League inn á gripinn, Gough til mikillar ánægju.
Hann eyddi frístundum sínum næstu mánuðina í
að spila með lögum Howards Jones og Nick
Kershaw, þar til hann hóf að semja lög á hljóm-
borðið við taktinn í saumavél móður sinnar á
neðri hæðinni.
Þegar Gough var fimmtán ára fór hann á sína
fyrstu tónleika, með „Yfirmanninum“ sjálfum
(„The Boss“), iðnaðarrokkaranum Bruce
Springsteen. Hann varð samstundis eldheitur
aðdáandi Yfirmannsins og hefur síðan margoft
séð hann á tónleikum. Árið 1995 sá Gough aug-
lýsingu fyrir Tascam fjögurra rása upptökutæki,
sömu gerðar og Yfirmaðurinn hafði notað við
upptökur á plötunni Nebraska frá 1982. Að sjálf-
sögðu keypti Gough tækið.
Árið 1996 hitti Damon Andy nokkurn Shall-
cross, þar sem sá síðarnefndi var plötusnúður á
knæpu í Manchester. Þeir höfðu svipaðan tónlist-
arsmekk og ákváðu fljótlega að stofna útgáfufyr-
irtæki saman. Það hlaut nafnið Twisted Nerve.
Gough tók upp listamannsnafnið Badly Drawn
Boy og Shallcross tók að kalla sig Andy Votel.
Árið sem fyrirtækið var stofnað, 1997, gaf það út
fyrstu hljómplötuna, sjötommuna EP1 með
Badly Drawn Boy. Öll 500 eintökin seldust. Síðan
kom EP2 og 1.000 eintök runnu út.
Útgáfufyrirtækinu óx styrkur og það fékk til
liðs við sig fjölmarga „költ“-listamenn frá Man-
chester, meðal annars Alfie, Dakota Oak og Mum
& Dad. Andy, sem er grafískur hönnuður, hann-
aði mörg plötuumslög fyrirtækisins og vöktu þau
athygli fyrir fegurð.
Badly Drawn Boy gerði hins vegar samning
við stærra fyrirtæki í London, „óháða“ útgáfufyr-
irtækið XL, sem hefur á sínum snærum lista-
menn á borð við White Stripes og Basement
Jaxx. Plötur Badly Drawn Boy voru þó áfram
merktar Twisted Nerve. Árið 2000 kom platan út
sem kom Gough endanlega á kortið, The Hour of
Bewilderbeast. Hún seldist í heilli milljón ein-
taka. Badly Drawn Boy gekk allt í haginn; hlaut
Mercury-tónlistarverðlaunin það árið og fór í tón-
leikaferð um heiminn.
Gough er gríðarlega afkastamikill tónlist-
armaður og árið 2001 sendi hann frá sér tvær
plötur í fullri lengd. Fyrst kom fyrrnefnd hljóm-
plata með lögum úr About a Boy, síðan Have You
Fed the Fish? Báðar voru teknar upp í rándýrum
hljóðverum í Los Angeles. Gough er ekkert sér-
staklega ánægður með þá síðarnefndu, telur sig
geta betur.
Nýja platan tekin upp heima
Og það sannaði hann svo sannarlega með næsta
verkefni, eins og fyrr er getið. One Plus One Is
One er ekki tekin upp í flottu stúdíói, heldur
Moolah Rouge-hljóðverinu í Stockport, nokkrum
kílómetrum frá heimili Drengsins. Nálægðin við
heimahagana setti mark sitt á plötuna, enda er
hún hlý og tilfinningarík. Andy Votel stjórnaði
upptökum, en þeir höfðu ekki unnið saman síðan
fyrstu EP-plöturnar komu út. „Platan er aft-
urhvarf til upphafsins,“ sagði Votel við The In-
dependent. „Við höfðum tækifæri til að gera
söngvaskáldsplötu. Heiðarlega og bjarta popp-
plötu.“ Hann telur upp áhrifavalda á yfirbragð
plötunnar: bresku þjóðlagatónlistarmennina
Vashti Bunyan og Pentangle, tónlist Pauls Giov-
annis við myndina The Wicker Man, L’Historie
De Melody Nelson með Serge Gainsbourg og
plötuna Innocence and Despair, þar sem mis-
lagvissir nemendur við kanadíska Langley-
skólann syngja sígild lög frá sjöunda og áttunda
áratugnum.
Tilurð titilsins, One Plus One Is One, gefur
svolitla vísbendingu um persónuleika Damons
Gough. Hann er ekki fangi hefðbundinnar hugs-
unar. „Ég var þjakaður af meinloku og hugsaði:
„Ef einu sinni einn er einn og einn deilt með ein-
um er einn, af hverju er þá einn plús einn ekki
einn?“ Ég hreinlega skildi það ekki.“
Enskastur allra
Eftir Ívar
Pál Jónsson
ivarpall@mbl.is Damon Gough „Ef einu sinni einn er einn og einn
deilt með einum er einn, af hverju er þá einn plús
einn ekki einn?“
Ef hægt er að tala um að tónlistarmenn séu „mis-
munandi enskir“ er Badly Drawn Boy, eða
Damon Gough eins og hann heitir réttu nafni,
enskastur þeirra. Nick Hornby, sem leikstýrði
myndinni About a Boy, segir að tónlist Goughs
beri þess greinileg merki að vera ensk, án þess
þó að vera „pirrandi ensk“. „Hún er tilfinn-
ingarík, hún er lærð án þess að vera tilgerð-
arleg; þagnirnar eru ekki rytjulegar, hún er
ekki ruddaleg. Hver annar semur svona tónlist?“
spyr Hornby, en Gough samdi tónlistina í fyrr-
nefndri mynd. Í lok júní kom út ný plata með
Badly Drawn Boy, One Plus One Is One, að
margra mati heilsteyptasta og besta verk lista-
mannsins til þessa.
Tónlistarmaðurinn Frank Black,sem heitir Black Francis þegar
hann syngur með Pixies, hefur átt
blómlegan feril síðan hljómsveitin
hætti árið 1992. Fylgismenn Blacks
eru margir á þeirri skoðun að besta
einherjaefni hans sé mun betra en
efni Pixies, en alls hefur hann sent
frá sér níu plötur síðan 1993.
Black hefur ekki látið
deigan síga að und-
anförnu, þrátt fyrir að
hafa haft nóg að gera á
tónleikaferðalagi með gömlu hljóm-
sveitinni sinni. Núna bíða tvær
hljómplötur útgáfu, Honeycomb og
Frank Black Francis. Sú fyrr-
nefnda var tekin upp í Nashville og
fékk Black til liðs við sig fjölmarga
þaulreynda sveitatónlistarmenn við
gerð hennar. Búist er við því að
Honeycomb komi út í byrjun næsta
árs. Frank Black Francis er að
sögn tvöföld geislaplata og senni-
lega með því furðulegasta sem lista-
maðurinn hefur tekið upp. Um er að
ræða nýjar upptökur af Pixies-
lögum og samkvæmt óljósum fregn-
um er reiknað með því að platan
komi út í haust.
  
Bandaríska rokksveitin PapaRoach, sem naut mikillar vel-
gengni með plötuna lovehatetrag-
edy og náði öðru sæti bandaríska
listans, stekkur nú fram á sjón-
arsviðið á ný með smáskífunni
„Getting Away With Murder“. Hún
kemur reyndar út í ágúst, en lagið
er titillag væntanlegrar geislaplötu
Papa Roach, sem kemur út 30.
ágúst. Lagið er líka lokalag á geisla-
plötu með lögunum úr myndinni
The Chronicles of Riddick, sem nú
er verið að sýna í íslenskum kvik-
myndahúsum. Howard Benson
stjórnar upptökum á plötunni og
Chris Lord Alge sér um hljóðblönd-
un, en þeir hafa unnið með lista-
mönnum á borð við Hoobastank,
P.O.D. og Alanis Morrissette. Á
meðal annarra lagatitla á plötunni
má nefna „Take Me“, „Be Free“,
„Sometimes“ og „Blood“.
  
Jeff Tweedy og félagar í Wilco,sem sendu frá sér plötuna A
Ghost Is Born í lok júní, eru ekkert
á því að slaka á.
Nú er komið nýtt
lag eftir þá á
iTunes, tónlist-
arveitu Apple-
fyrirtækisins.
Lagið heitir
„Kicking Tele-
vision“ og fær
þrjár stjörnur
hjá gagnrýnanda
Pitchfork (pitch-
forkmedia.com). Tweedy fór sem
kunnugt er í meðferð við verkja-
lyfjafíkn í vor, en hann þjáist af
mígreni og hefur því þurft á miklu
af slíkum efnum að halda. Því frest-
aðist tónleikaför hljómsveitarinnar,
en nú virðist Tweedy vera kominn á
fulla ferð á ný. Taka ber fram að
iTunes-forritið virkar því miður að-
eins í Bandaríkjunum, Bretlandi,
Frakklandi og Þýskalandi, enn sem
komið er.
Frank Black
Papa Roach
Wilco
Erlend
tónlist