Íslendingaþættir Tímans - 30.01.1970, Blaðsíða 3

MINNING
HJÓNIN FRÁ LÁGANÚPI.
Hildur Magnúsdóttir og
Guðbjartur Guðbjartsson
Fyrir rúmum 50 árum var ég
ráðinn háseti á árabát í Kollsvík í
Rauðasandshreppi. Ráðningar-
tíminn var vorvertíðin, frá sumar-
málum til sláttar. Eigandi bátsins
og formaður á honum var Guð-
bjartur Guðbjartsson, er þá bjó í
Tröð, en það var eitt af grasbýl-
unum í Kollsvík. í víkinni voru þá
þrjár bújarðir, en auk þeirra
nokkur grasbýli, þ.e. íbúðarhús
með túnbletti og beitarréttindurn.
Bændurnir á grasbýlunum höfðu
aðalbjargræði sitt frá sjónum.
Stunduðu þeir róðra allt sumarið,
frá sumarmálum fram á haust.
Skepnur höfðu þeir fáar, einkum
kindur, sem þeir heyjuðu fyrir í
hjáverkum.
Þetta var í fyrsta sinn, er ég
fór til sjávar og skipti það því
nokkru máli fyrir mig, óvanan
unglinginn, að formaðurinn sýndi
slíkum háseta skilning við hin
nýju vinnubrögð. Það reyndist líka
svo, að þar skorti ekkert á. Hef
ég aldrei haft af yfirmanni að
segja, er meiri sanngirni og rétt-
'laeti hefur sýnt í öllum samskipt-
um við undirmenn sína, en Guð-
bjarti.
Kona Guðbjarts var Hildur
kfagnúsdóttir, fríð kona og mynd-
arleg. Var hún tíu árum yngri en
hann. Virtist mér þau hjón mjög
áþekk í ýmsum efnum, einkum
var hógværð þeirra beggja og
Prúðmennska eftirtektarverð.
Ekki var um auðugan garð að
gresja hjá ungu hjónunum í Tröð.
Börnin voru, á þessum árum, orð-
*n fjögur. Litli túnbletturinn í
Treð var ekki til þess að fóðra
margar skepnur, svo að sjórinn
Var aðalbjargvætturinn. En ekki
varð hann stundaður nema að
sumrinu. Lendingin var fyrir opnu
bafi 0g lendingarbætur engar.
ÍSLENDINGAÞÆTTIR
Auk þess var ekki um það að
ræða að stunda róðra úr Kollsvík-
urveri á árabátum að vetri til. Lífs-
kjör manna á grasbýlunum í Kolls
vík á þessum árum voru því eng-
in sældarkjör. En Guðbjartur lá
ekki á liði sinu. Hann stundaði
róðrana af hinu mesta kappi vor
og sumar, eins og aðrir formenn
í Kollsvík. Væri tíðarfar gott og
aflabrögð góð, var margróið, sem
kallað var, þ.e. hvíld og svefn
milli róðra var þá sleppt, jafnvel
dögum saman, en hver róðurinn
farinn á fætur öðrum. Þegar
minna var um að vera, eða land-
legur voru, hagnýtti formaðurinn
sér hverja stund til að sinna heim-
ilinu. Hvíldarstundin hans, sem og
annarra formanna þar, er búi
höfðu að sinna, urðu því oft harla
stopular.
Kjör Hildar, h úsmóðurinnar í
Tröð, munu þó varla hafa verið
betri í þessum efnum, þótt bóndi
hennar létti henni störfin, þegar
hann gat komið því við, var hann
venjulega bundinn róðrunum næt-
ur sem daga. Húsmóðirin máttis
því ein annast búið, þótt ekki væri}
það stórt, svo og börnin ung og i
mörg. En Hildur lét ekki á sig 1
halla. Hlutverk sitt leysti hún af,
hendi með prýði og var heimili i
hennar ekki eftirbátur annarra umj
myndarskap og snyrtimennsku.
Ætla mætti að þau hjón, Hildur •
og Guðbjartur, hafi lítil tækifæri
haft til að kynna sér bókmenntir
eða að sinna öðrum slíkum hugð-
arefnum. En þess ber þó að gæta
að veturinn var langut og annrík-
ið þá minna. Þetta notfærðu þau
sér rækilega. Bæði höfðu þau hjón
in notið kennslu Samúels Eggerts-
sonar, hins listræna og marg-
fróða kennara, bróðursonar Matth-
íasar, Hildur á barnsaldri en Guð-
bjartur á unglingsárum sínum.
Bókmenntaáhugi þeirra var líka
mikill og munu þau hafa lesið
flestar þær bækur, er þau komu
höndum yfir. Þannig öfluðu þau
sér sjálfsmenntunar í ríkum mæli,
en þau munu hafa þakkað það m.
a. kennaranum Samúel Eggerts-
3