NT - 12.07.1985, Blaðsíða 1

Föstudagur 12. júH 1985 -170. «M. 69. árg.
NEWS SUMMARYIN ENGLISH ? SEEP. 24
100 manna hópur víkinga kom til landsins í gær:
Ávaxtasaf i en enginn mjöður
- á boðstólum hjá Vigdísi, sem fékk sverð að gjöf
■ „Ég er sjálfur kennari
og í hópnum eru m.a.
bæjarráðsmenn, bændur og
húsmæður, en í frítímum
erum við víkingar,“ sagði
Rudolf Jensen, fyrirliði vík-
ingasveitarinnar frá Freder-
ikssund í Danmörku sem
kom hingað til lands á
fímmtudagseftirmiðdag og
verður á Yíkingahátíðinni
á Laugarvatni um helgina.
Um eitt hundrað víkingar
á öllum aldri og beggja
kynja komu í gær, klæddir
víkingabúningum með
skikkjur, hjálma og hvað-
eina. Karlarnir voru vopn-
aðir, höfðu sverð, skildi og
spjót.
1 samræmi við fluglög
fengu þeir þó ekki að
standa í vopnaskaki um
borð í flugvélinni. Skildirn-
ir sluppu sem handfarangur
en flugstjóri tók hitt í sína
vörslu. Aldrei að vita við
hverju má búast af víking-
um.
Um fimmleytið kom hóp-
urinn til Bessastaða þar sem
Vigdís forseti tók á móti
honum. í móttökuræðu
fagnaði hún því að hér væri
á ferð svipaður hópur vík-
inga og byggði Island á
sínum tíma, þ.e. friðsam-
legir víkingar. Fór þá kurr
um hópinn.
Borgarstjóri Frederiks-
sund flutti því næst ávarp
og eftir húrrahróp og söng
víkinganna var Vigdísi af-
hent glænýtt og gljáandi
sverð að gjöf.
Meðan á þessu stóð fóru
gengilbeinur um gólf og
buðu upp á drykki. Var á
boðstólum ávaxtasafi og
eitthvað sterkara, en þó
enginn mjöður. Rudolf
Jensen var spurður hvort
víkingar drykkju mikið.
„Auðvitað, við erum all-
taf að drekka," sagði hann.
■ Borgarstjóri Freder-
ikssund ufhendir Vlgdísi
sverðið myndarlega.
Sverð, seni og önnur vopn
og kiæði hafa víkingarnir
smíðað sjálfir.
NT-niynd: Róbtrt
i Jóhann tapaði
■ Jóhann Hjartarson tap-
aði fyrir Curt Hansen í skák-
mótinu í Esbjerg. Hann var
í erfiðri aðstöðu fyrir skák-
ina þurfti nauðsynlega að
vinna til að eiga von um
stórmeistaratitil og það með
svörtu. Þetta notaði Daninn
sér út í æsar að sögn Helga
Ólafssonar, telldi byrjunina
rólega en af miklu öryggi og
náði síðan að knýja frani
vinningsstöðu eftir að hafa
látið tvo létta menn fyrir
hrók og peð.
Önnur úrslit urðu þau að
Helgi Ólafsson og Plaskett
gerðu jafntefli. Sama gerðu
Adorjan og Ftacnik og
Csom og Christiansen. Friis
Nielsen vann Mortensen en
Farago á unna biðskák gegn
Rödgárd.
í gærmorgun voru tefldar
biðskákir úr fyrri umferð-
um, Csom vann Mortensen
en Ftacnik tapaði fyrir Friis
Nielsen, skák sem fyrirfram
var talið að hann ætti unna.
Þegar ein umferð er eftir
eru Csom og Adorjan efstir
með 7 vinninga, þá kemur
Farago með 6 vinninga og
unna biðskák. Þá koma
Helgi, Jóhann, Hansen og
Ftacnik með 6 vinninga.
Tvisvar í
bið hjá
Margeiri
■ Margeir Pétursson
mætti bandaríska stór-
meistaranum Seirawan
með svörtu á millisvæða-
mótinu í Biel í gær. Skákin
fór tvisvar í bið og hefur
Margeir peði minna í
hróksendatafli.
Staðan er óljós en jafn-
teflisvon er fyrir hendi. í
dag teflir Margeir við Sax
frá Ungverjalandi og hef-
ur hvítt.
Það bar helst til tíðinda
í gær að Hollendingurinn
Van der Wiel vann Sovét-
manninn Sokolov. Holl-
endingurinn á hins vegar
tapaða biðskák við Torre,
og nær því ekki efsta sæt-
inu. Vaganjan er nú einn
efstur með 61/2 vinning úr
8 umferðum.
Gámafiskurinn:
llla ísaður og
skemmdur fiskur
Töpum tugum milljóna vegna lélegs 1 rágangs á gámunum
■ Vilja sjómenn ekki hærra
fiskverð? Hvernig stendur á að
meðalverð á kola út úr gámi í
Grimsby fer niður í 8 kr. á kíló
á sama tíma og góður koli selst
þar á allt upp undir 80 kr.
kílóið? Hér heima virðast selj-
endur bara þrælánægðir með
30-40 og upp í 45 kr. meðalverð
á fiski úr einum gám á meðan
algengt er að verð á virkilega
góðum fiski fari á 50-60 kr. á
kíló og koli enn hærra sem fyrr
segir. Af þúsund tonnum af
íslenskum gámafiski sem boðin
voru upp í Grimsby og Hull
síðustu vikuna í júní náði aðeins
um þriðjungur í 1. gæðaflokk
en samtals nær fjórðungur tor í
3. og 4. gæðaflokk, þ.e „poor“
og „bad“ að dómi Breta. Dæmi
var um heilan gám í 4. flokk
„bad“, og þaðan kemur fyrr-
nefnt 8 krónu kolaverð.
Rökstuddar ástæður benda
til þess að íslenskir sjómenn og
útgerðarmenn (og þar með
þjóðarbúið) gætu fengið tugum
milljóna króna hærra verð fyrir
útfluttan gámafisk ef betur væri
frá honum gengið í gámana - en
þar skortir fyrst og fremst á
nægan ís og betri einangrun í
gámunum. Þá er ekki aðeins átt
við að hærra verð fengist fyrir
þann hluta fisksins sem kemur
stórskemmdur og jafnvel úldinn
á markað ytra - heldur dregur
sá hluti niður með sér verðið á
góða fiskinum einnig. íslenskur
gámafiskur virðist almennt
kominn verðklassa neðar en
t.d. ísfiskur úr fiskiskipum þar
sem kaupendur hreinlega gera
orðið ráð fyrir að hluti hvers
„partís“ sem þeir kaupa sé léleg-
ur eða skemmdur.
Framangreindar upplýsingar
komu fram í viðtali NT við
Hafþór Rósmundsson, starfs-
mann Sjómannasambands Is-
lands sem fór við annan mann -
Ásgeir Matthíasson frá Rann-
sóknarst. fiskiðnaðarins til
Grimsby og Hull á vegum Ríkis-
mats sjávarafurða og sjávarút-
vegsráðuneytis til að fylgjast
með fiskuppboðum þar síðustu
vikuna í júní. Að mati Hafþórs
er fiskur sem Bretar dæma í 3.
flokk ekki vara sem íslendingar
ættu að selja öðrum þjóðum til
manneldis (um 20% af öllum
gámafiskinum þessa viku) og 4.
flokkinn segir hann hvergi eiga
heima nema í gúanó. Sjá bls. 4
Þjóðarbókhlaðan:
Japanska klæðn-
ingin er gölluð
- kostar 22 milljónir króna
■ Rauðu álskildirnlr, sem Þjóðarbókhlaðan er klædd og
kosta á núvirði um 22 milljónir króna, eru gallaðir. í vor
komu í Ijós á skjöldunum lófastórar skellur á víð og dreif,
en hátt innkaupsverð skjaldanna var á sínum tíma réttlætt
með því m.a. að þeir þörfnuðust ekki viðhalds í bráð.
Klæðningin var keypt frá
Japan í árslok 1983 og kost-
aði þá 15 milljónir króna.
Vorið 1984 var húsið klætt
og kostnaður við það og
einangrun undir klæðninguna
nam milljónum.
„Ég vil að svo stöddu ekki
tjá mig um þessa galla,“
sagði Manfreð Vilhjálmsson,
arkitekt, sem ásamt Þorvaldi
S. Þorvaldssyni teiknaði hús-
ið og valdi klæðninguna.
Manfreð sagði að um væri að
ræða framleiðslugalla, sem
hinir japönsku framleiðend-
ur bæru ábyrgð á. Nú væri
verið að ræða við þá.
„Það er rétt, þessir skildir
áttu ekki að þurfa mikið
viðhald, en þeir eru eins og
öll mannanna verk, ekki full-
komnir,“ sagði Manfreð.
Hann sagði að það væri alltaf
matsatriði hvort svona hlutir
væru dýrir, en sér fýndist
skildirnir alls ekki dýrir mið-
að við það gildi sem þeir
hefðu fyrir bygginguna.