Sunnudagsblaðið - 24.10.1965, Blaðsíða 6

Klúbbhúsiff í Mafekinff varff fyrir skemmdum
reyndu allan umsáturstímann. —
Baden-Powell ákvað að gera árás
á Búavirki um þrjár mílur norður
af bænum. Hefði þetta tekizt, —
hefðu þorpsbúar komizt yfir auk-
ið beitiland, sem ekki var van-
þörf á, og auk þess hefði það gert
hjálparsveitum úr norðri auðveld-
ara um vik. Árásin hófst snemma
morguns fáeinum dögum eftir jól,
og Bretar gerðu sér góðar vonir
um, að Búar væru óviðbúnir og
auk þess liðfærri en venjulega
vegna jólaleyfa hermanna. En
njósnarmenn í bænum höfðu gert
Búum aðvart um, hvað til stæði,
og brezka liðið gekk beint í þá
gildru, sem því hafði vei'ið búin.
Bretar urðu að leggja á flótta, en
höfðu þá misst tuttugu og tvo
menn fallna og tuttugu og fjóra
særða.
Eftir þessa árás var sýnt, að út-
rás var óhugsandi. Brezka liðið
varð að leggja kapp á að þrauka,
þar til hjálp bærist. Janúar og
febrúar liðu, án þess að neitt sér-
stakt bæri til tíðinda, néma hvað
vistirnar voru farnar að verða af
skornum skammti. Allar matvörur
varð að nýta eins og frekast var
hægt, og bæjarmenn fóru að
leggja sér til munns ýmislegt, sem
þeir höfðu ekki talið mat, svo sem
hrossakjöt og hunda. Erfiðast var
mjólkurleysið, sem kom harðast
niður á börnunum. Lyf voru held-
ur engin fyrir hendi, og það kom
sér mjög illa, þegar sjúkdómsfar-
aldrar fóru að ganga.
Á öðrum vígstöðvum hafði geng-
ið á ýmsu í styrjöldinni. Bretar
höfðu í fyrstu heldur farið hall-
oka, en fyrstu mánuði nýja árs-
ins fór stríðsgæfan að verða
þeirra megin. Þeir náðu hverju
þorpinu á fætur öðru úr höndum
Búa, og í marzlok var svo komið,
að Mafekingbúar gátu farið að
gera sér vonir um að losna úr
kvínni innan tíðar. Þá var her-
sveit undir stjórn Plumers of-
ursta aðeins sextán mílur frá
bænum. Njósnarmenn Plumers
komust í gegnum línur Búa og
gátu veitt Baden-Powell upplýs-
ingar um stöðuna. En þessi sveit
komst ekki lengra. Hún varð að
láta undan síga aftur, þegar Bú-
ar sendu ofurefli liðs gegn henni.
Um miðjan apríl bættist við lið
Búa þúsund manna sveit undir
forystu Eloffs, dóttursonar Krúg-
ers forseta. Eloff var þess mjög
hvetjandi að látið yrði til skarar
skríða gegn bænum, en Snyman
vildi ekki flana að neinu frekar
en fyrr. Skothríðin á bæinn var
þó noklcuð aukin, og að lokum fór
svo, að Snyman gaf Eloff leyfi til
að gangast fyrir áhlaupi á bæinn.
Fyrstu merki um þá árás var ó-
venjulega hörð fallbyssuskothríð,
eem hófst fyrir dögun 12. maí.
Þessi skothríð kom frá virkjum
Búa austan við bæinn. Hún stóð
yfir í réttan klukkutíma. Um leið
og hún þagnaði heyrðust skot úr
suðvestri, en þar hafði Eloff ásamt
nokkur hundruð mönnum ráðizt á
þorp innfæddra og kveikt í því.
Síðan liafði þetta lið ráðizt á að-
alstöðvar brezku lögreglunnar þar
skammt frá og tekið einn liðsfor-
ingja og átján óbreytta hermenn
höndum. Þetta var í eina skiptið
allan umsáturstímann, sem Búar
unnu bug á innri varnarlínunni.
En þessi sigur Búa varð þeim að
falli. Þeir urðu að skipta liðinu,
en Baden-Powell gat fylgzt með
ferðum þeirra frá aðalstöðvum sín-
um, og honum tókst að tvístra þeim
enn meira og sigraði þá í smá-
flokkum. Eloff sjálfur var meðal
þeirra, sem teknir voru höndum.
Að sögn fréttaritara Keuters í
bænum, sagði Baden-Powell, þegar
Eloff var færður til hans:
— Gott kvöld, Eloff. Þér komið
á hæfilegum tíma til miðdegis-
verðar. — Og hann bætir því við,
að meðan máltíðin stóð yfir, var
ekki minnzt einu orði á stríðið og
þá atburði, sem leiddu til upp-
gjafar Eloffs.
Þennan sama dag bárust þær
fregnir til Mafeking, að hjálpar-
sveit væri á leiðinni. 'Og fjórum
dögum síðar flutti bréfdúfa þau
tíðindi, að þá um morguninn hefðu
tveir herflokkar lagt af stað til
bæjarins. Um hádegis urðu bæjar-
menn varir við, að farið var að
skjóta nokkru utan við bæinn. —
Þessi skothríð hélt áfram og færð-
ist smám saman nær, en það gaf
til kynna, að hjálparsveitin sækti
heldur á, þrátt fyrir andspyrnu
Búa.
En nú fóru Búar að hörfa. Og
kl. 4 síðdegis sást allt í einu Ijós-
glampi, sem var svarað frá bæn-
Framhald á bls. 527.
518 ALÞÝÐUBLAÐIÐ - SUNNUDAGSBLAB