Sunnudagsblaðið - 20.03.1966, Blaðsíða 6

náttúrlega strax heim aítur. Síðar
kojnst ég þó áleiðis heim með skip-
inu „Göteborg” frá Stokkhólmi,
en þaðan með síldarskipi til ís-
lands. Til minja um þetta er örið
hérna á kinninni á mér.
í
BORGAÐ í GULLI.
Ég var á Akureyri þá, líklega
var það sumarið 1917. Viten og
Ramsted höl'ðu þá sildai'.söltun úti
á .lötunlieimum, utan við Krossa-
nes. Þeir komu með lítinn mótor-
bát með sér að utan, sem þeir
ætluðu að nota til flutninga milli
Akureyrar og Jötunheima. Vélin
var ekki aiveg í lagi til að byrja
með og fengu þeir mig til að gera
við hana og síöan til þess að vera
með bátinn um sumarið. Ég var
svo hjá þeim í júlí og ágúst og
hafði þó nokkuð að gera, því að
töluverð síld var söltuð þarna ufn
sumarið. Þegar að því kom, að ég
gerði upp kaupið mitt við þá Vit-
en og Ramsted, komu þeir með
dálítinn léreftspoka, næstum full-
an af sænskum gullpeningum. —
Þetta voru tuttugu krónu-peningar
og fékk ég þarna útborgaðar fjór-
ar þúsundir í gulli og er það í
eina skiptið á ævi minni, sem það
hefur komið fyrir. Til að kóróna
allt saman, gáfu þeir mér bátinn,
sem þá var raunar léiegur oi'ðinn.
Síðar gerði ég þó við hann og
seldi síðan. — Já, það er margt
að minnast frá þessum fyrstu árum
síldveiða og síldarvinnslu hér við
Eyjafjörð og Siglufjörð. All frum-
stæð mundi hún þykja núna fyrsta
síldarbræðslan, sem rekin var á
Hjalteyri. Ég var þar sumarið 1916,
en þá var saitað alimikið magn af
síld þar — og þegar mikið barst
á land og ekki hafðist undan að
salta, var síldinni ekið í hand-
kei'rum upp á tún og geymd þar
fram á haust. Þá var settur upp
gufuketill og pressa, sem knúin var
með handafli. Búin voru til stór
ker og síldin soðin í þeim með
gufu fró katlinum, en lýsið fleytt
ofan af. Einnig var hirt hrálýsi
upp á túnum, en það hafði runn-
ið úr síld þeirri, er þar var geymd
og man ég eftir stórum pollum af
lýsi á túnunum. Reyndum við
að hirða það af því, sem hægt var,
en mikið hefur sigið niður í jörð-
ina, eins og eðlilegt er. — f þá
daga veiddist sildin inn um allan
Eyjafjörð. Það kom fyrir að skip-
in komu með hana spriklandi á
dekkinu til Hjalteyrar. Það var
Kvöldúlfur, sem rak þessa síldar-
verkun þarna.
MANNLAUSA SKIPIÐ.
Nokkrum árum áður hafði fund-
izt mannlaust, útlent skip á reki
úti fyrir Norðurlandi. Það var
dregið að landi á Hjalteyri og gert
við það. Illaut það nafnið „Hjalt-
eyrin.” Af ýmsu réðu menn það,
að skipið mundi vera frá Svíþjóð.
„Hjalteyrin” var gerð út til veiða
bæði á hákarl og síldveiðar. Ég var
vélstjóri þar um tíma. Man ég það
eitt sinn, að sænskur sjómaður
kom um borð til okkar og taldi sig
þekkja skipið, og jafnvel verið þar
skipsmaður í eina tíð. Hann bað
mig að gæta að því, hvort enn
lægju nokkrir smápeningar uppi
á bita í fremstu efri kojunni. Nú
var að vísu búið að mála allt þarna
— en þó lágu peningarnir þarna.
það get ég borið um. Eitthvað sagði
þessi sænski maður mér frá því,
hvers vegna skipið hafði verið yf-
irgefið þarna norður í hafinu, en
um það man ég ekki svo vel, að ég
megi með fara. Nafninu á þessu
skipi var síðar breytt í „Ottó”.
Mig minnir að það hafi verið sum-
arið 1913, sem við vorum á síld
á „Hjalteyrinni.” Eitt sinn lág-
um við inni á Þorgeirsfirði, vegna
þess að við höfðum fengið kóral
í nótina. Hann kemur stundum í
næturnar, ef gerð eru botnköst.
Við höíðum ekki önnur ráð, en
þau, að berja kóralinn úr. Nóta-
bátarnir voru þá hafðir sinn hvor-
um megin við skipið; síðan var
nótin dregin þvert yfir skipið og
trékylíur notaðar til að mylja kór-
alinn. Nú sem við erum að þessu
þarna í Þorgeirsfirði, datt okkur
í hug að fara í land og heim að
Þönglabakka. Þar bjó þá ekkja
Guðmundar heitins Jörundssonar,
en hann féll fyrir borð fyrr um
vorið. Við lentum í því, að hjálpa
til við heybinding. Kom ekkjunni
•vel að fá þarna 12 karla á einu
bretti, því að hún var ein við hirð-
inguna með börnum sínum. Þarna
var kirkjustaður og torfkirkja þá.
Ég man eftir því, að ég gekk aö
sáluhliðinu, en í því hékk kirkju-
kiukkan. Ég greip í klukkustreng-
inn og ætlaði að heyra hljóðið í
klukkunni. Ekki minnist ég þess,
að ég tæki neitt sérlega fast í
strenginn, en þá skeður það, að
klukkan og rambaldinn dettur nið-
ur rétt fyrir framan nei'ið á mér.
Þóttist ég heppinn að fá þetta
ekki í höfuðið.
Við á „Hjalteyrinni” fengum 13
þúsund tunnur af síld þetta sum-
ar. Sumt af þessum afia seldum
við í danskt skip, sem lá við Hris-
ey. Sem vélamaður fékk ég eina
krónu á hverja tunnu og frítt
fæði. — Þrettán þúsund krónur
voru miklir peningar í þá daga.
SLARKFERÐ Á SJÓ.
Ég flutti til Siglufjarðar í ág-
úst 1920. Minnisstæður er mér
einn róður héðan. Ég var þá á
bát sem hét „Magnús Kristjáns-
son”. Það var það eitt sinn, að
við urðum að yfirgefa hálfdregna
línu vegna norðaustan veðurs, sem
korh mjög snöggt á. Á heimleið til
Sigiufjarðar fékk báturinn á sig
mjög krappan sjó. Stýrishúsið
hafði staðið opið, svo að sjór-
inn hálffyllti vélarhúsið. Ég var
að heiia smurningsolíu á kassann
og hafði rétt sett iokið yfir, þeg-
ar sjórinn skall á mig. Báturinn
iagðist ó hliðina og gekk iila að
rétta sig, vegna þess að fiskurinn
hafði kastazt út i aðra hliðina.
Vélin stöðvaðist strax og þegar
til átti að taka, reyndist dælan
stífiuð. Skipstjórinn var að reyna
að draga dæiuna upp en féli út-
byrðis. Ég var rétt í þessu að
koma upp og varð mér það fyrst
f.vrir að þrífa gogg og krækja í
skipstjórann og innbyrða hann-
Var hann alldasáður eftir þetta
áfall, sem von var. Segir hann
við mig: „Ilvað skal nú gera And-
ersen?” — „Ná sjónum úr skip-
inu, færa fiskinn til, setja upP
Frh. á bls. 191
Þessar myndir eru báðar frá síldveiðum eins og þær voru áðiU'
en tækninýjunga.' síðustu ára gjörbreyttu þeim. Á efri myndinni
er verið að snurpa, en á þeirri neðri er síldin háfuð um borð í
síldveiðisklpið.
174 SUNNUDAGSHI.AB — Al.ÞýPUBLAÐIB