Morgunblaðið - 26.02.2005, Side 34

Morgunblaðið - 26.02.2005, Side 34
34 LAUGARDAGUR 26. FEBRÚAR 2005 MORGUNBLAÐIÐ Hallgrímur B. Geirsson. Styrmir Gunnarsson. Framkvæmdastjóri: Ritstjóri: STOFNAÐ 1913 Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík. Aðstoðarritstjórar: Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen. Fréttaritstjóri: Björn Vignir Sigurpálsson. Heimspekideild er raunar ein afelstu deildum skólans, auklækna-, laga- og guðfræði-deildar, stofnuð í júní 1911, skömmu fyrir stofnun Háskólans hinn 17. júní sama ár. Dr. Oddný Guðrún Sverr- isdóttir er dósent í þýsku og forseti hug- vísindadeildar. „Heimspekideild vísaði til nafns á ákveðinni fræðigrein, heimspeki, sem er skipulögð í heimspekiskor sem síðan til- heyrði heimspekideild. Það var töluverð- ur ruglingur á heitunum heimspeki, heimspekiskor og heimspekideild. Holl- vinafélag deildarinnar hafði meðal annars bent á að margir héldu að Hollvinafélag heimspekideildar væri bara hollvinafélag fyrir heimspeki. Þannig að kannski hefur merking orðsins heimspeki svolítið þrengst. Það var þessi speki um heiminn sem felur í sér öll hugvísindi, en það eru auðvitað dæmi um það að merkingar bæði víkka og þrengjast,“ segir Oddný, og að margir hafi talið að nafnið end- urspeglaði ekki nægilega vel þá fjöl- breytni sem er innan deildarinnar. Sama þróun hafi raunar átt sér stað víða er- lendis þar sem nafninu hefur verið breytt úr heimspeki- í hugvísindadeild (sbr. „Faculty of Humanities“ í stað „Faculty of Philosophy“). Dr. Álfrún Gunnlaugsdóttir, prófessor í bókmenntum í bókmennta- og málvís- indaskor, kom með tillögu að nafnbreyt- ingunni. Tillagan var rædd ítarlega í hópi kennara og ákvörðun tekin á deildar- fundi, staðfest í háskólaráði og síðan nafni deildarinnar breytt í reglum um Háskóla Íslands 1. desember sl. Kennsla í miðaldafræði á ensku næsta haust Alls eru 28 fræðasvið kennd innan hug- vísindadeildar við sjö skorir. Meðal nýj- unga í námi má nefna að stefnt er að því að bjóða upp á nýtt 30 eininga nám í kvik- myndafræðum og í klassískum fræðum frá og með næsta hausti. Kvikmyndirnar taka púlsinn á nútímanum, segir Oddný, enda myndefni og kvikmyndir orðnar stór hluti af menningu okkar. Á sama tíma verði að efla greinar sem byggjast á menningararfinum. „Tengingin við það sem var endurnýjar og hleypir krafti í það sem er og verður,“ segir hún. Þá verður í fyrsta sinn boðið upp á nám ís- lenskum miðaldafræðum næsta haust, sem kennt er á ensku. „Það eru ekki bara íslensk fyrirtæki sem eru í útrás. Við er- um að bjóða fólki, hvar sem er í heim- inum, að koma til Íslands og læra mið- aldafræði á meistarastigi þar sem fjallað er um fornbókmenntirnar, handritin, söguna og minjar um hið fræga íslenska miðaldasamfélag,“ segir Oddný. Mikill áhugi er á nýja náminu, að henn- ar sögn, sem skipulagt er af íslensku- og sagnfræðiskorum í samvinnu við Stofnun Sigurðar Nordals og Stofnun Árna Magnússonar. Nýja námið verði vonandi til að styrkja Háskóla Íslands, og hugvísindadeild sér- staklega, sem alþjóðlega miðstöð ís- lenskra fræða. Þá er mikill áhugi erlendis á verkefninu Icelandic Online, gagnvirku íslenskunámi á Netinu. Að sögn Oddnýj- ar er víða mikill áhugi á að læra íslensku og nýtist vefurinn bæði þeim sem leggja stund á skipulagt nám og þeim sem stunda sjálfsnám. Sem dæmi um áhug- ann á íslensku eru að sögn Oddnýjar um 40–50 stúdentar í Genúa á Ítalíu að læra íslensku. Þá er víða mikill áhugi á ís- lenskunni, s.s. í Danmörku og Þýska- landi. Vilja miðla menningu á nýjan hátt Fleiri verkefni eru í burðarliðnum. Hugvísindadeild er sem stendur í við- ræðum við aðrar deildir Háskólans og skóla á landsbyggðinni um samstarf í því skyni að miðla íslenskri menningu sem víðast. „Hugvísindin eiga svo gríðarmikið erindi við nútímann eins og hann er núna. Maður ekur um landið, stoppar í sjopp- unni en ekur fram hjá, segjum gömlum kirkjum, sem sáust á leiðinni. Það vantar að fá sögu þessara staða upp á yfirboðið,“ segir Oddný. Hún sér fyrir sér að sög- unni verði miðlað til fólks á þann hátt sem það hefur áhuga á og þar sé mikið verk óunnið. „Við skrifum auðvitað ekki stóra ritgerð fyrir einhvern sem er á ferð, heldur verður að miðla því á þann hátt sem hentar áhuga á miðlu breyttan hátt þessu samban vinnu við guðfr Önnur dæm skil eru þætt Fyrstu kandídatarnir útskrifast ú Margir töldu urspeglaði ek Oddný G. Sverrisdóttir deildarforseti segir áform uppi um Úr kennslu í hugvísindadeild. Alls eru 28 fræðasvið kennd Fyrir nokkru var nafni heimspeki indadeild. Kristján Geir Pétursso Guðrúnu Sverrisdó HÁSKÓLI Íslands var stofnaður 17. júní 1911 og varð t með sameiningu Lækna- Presta- og Lagaskólans. Auk þ var stofnuð fjórða deildin: „heimspekisdeild“ eins og hú er nefnd í fyrstu fundargerðarbók deildarinnar. Upp- haflega voru kennd forspjallsvísindi og íslenska í heim- spekideild. Í fyrstu fundargerðarbókinni kemur fram að fyrsti fu ur deildarinnar er haldinn laugardaginn 10. júní 1911, fyrir stofnfund Háskólans. Á fundinum var Ágúst Bjarn son kosinn fyrsti forseti deildarinnar. Næsti fundur er ekki haldinn fyrr en seinni hluta jan Úr fyrstu fundargerðarbók he 600 krónur til bók FLOKKUR Á BREYTINGASKEIÐI Ræða Halldórs Ásgrímssonar, for-sætisráðherra og formannsFramsóknarflokksins, við setn- ingu flokksþings framsóknarmanna í gær bar þess talsverð merki að flokk- urinn er á skeiði mikilla breytinga. Verkefni Halldórs Ásgrímssonar sem flokksformanns hefur ekki verið auð- velt; að breyta Framsóknarflokknum úr gömlum flokki dreifbýlis og landbúnað- ar í nútímalegan flokk, sem sækir fylgi sitt ekki síður í þéttbýli, og þá ekki sízt til höfuðborgarsvæðisins, og til þeirra, sem starfa í nýjum atvinnugreinum, sem smátt og smátt eru að verða grund- völlur velsældar þjóðarinnar. Þessi breyting hefur auðvitað verið lífsnauð- synleg fyrir Framsóknarflokkinn í ljósi búsetu- og atvinnuþróunar í landinu. Flokkur, sem vill vera fjöldaflokkur, verður að hasla sér völl í þéttbýlinu og bera hagsmuni atvinnulífsins alls fyrir brjósti. Í ræðu Halldórs Ásgrímssonar á flokksþinginu í gær kom virðingin fyrir uppruna Framsóknarflokksins vel fram, en jafnframt talaði flokksformaðurinn skýrt um þörfina á breytingum: „Fram- sóknarflokkurinn er ekki flokkur sem vill slá skjaldborg um fortíðina. Hann er flokkur í sífelldri þróun og leitar nýrra leiða til að bæta íslenskt samfélag. Hann er flokkur fólks sem veit að því verkefni lýkur aldrei. Hann er afl sem skilur að stjórnmálaflokkur sem ætlar sér að eiga erindi við þjóð sína verður alltaf að fylgja þróun samfélagsins og setja fram stefnu sem skiptir máli og á við á hverj- um tíma.“ Og Halldór bætti við: „Stjórnmála- flokkar sem aldrei hafa neitt nýtt að segja eða vilja vernda fortíðina dragast aftur úr eigin þjóð, geta á stundum gert út á tímabundna óánægju, en þrýtur örendi að lokum og verða fylgislaus nátttröll í samfélaginu.“ Um leið og Framsóknarflokkurinn ákvað að flytja úr sveitinni og á mölina, ef þannig má komast að orði, varð ekki hjá því komizt að átakalínurnar á milli gamals og nýs, sem sett hafa svip á íslenzk stjórnmál, lægju um flokkinn miðjan. Breytingar úr gömlu hagkerfi í nýtt, frá gömlu byggðamynztri til borgarmyndunar og frá þjóðernisstefnu til alþjóðahyggju setja svip sinn á umræður í flokknum. Um leið og Halldór Ásgrímsson hefur tekizt á hendur það verkefni að breyta Framsóknarflokknum hefur hann orðið að sætta andstæð sjónarmið og leitast við að halda flokknum saman. Í ræðu sinni í gær sagði hann að héldist ekki það traust, sem flokkurinn hefði notið til að vinna með öðrum flokkum, myndi hann tapa sérstöðu sinni í íslenzkum stjórnmálum og þá væri hætt við að bar- átta innan raða flokksins yrði barátta um ekki neitt. „Ég hlýt að leggja á þetta þunga áherslu. Við skulum takast á um hvaða leiðir við ætlum að fara á þessu flokksþingi en þegar við göngum héðan út á sunnudag er afar mikilvægt að hafa komist að sameiginlegri niðurstöðu,“ sagði Halldór. „Stjórnmálaflokkur sem er sundraður inn á við getur ekki búist við því að fá traust kjósenda til að koma stefnu sinni í framkvæmd, ef hann getur þá komið sér saman um stefnu yfirleitt.“ Þetta eru nokkuð skýr skilaboð til flokksmanna um að þeir verði að halda áfram á braut breytinga, eigi Fram- sóknarflokkurinn að halda valdastöðu sinni. Framsóknarmenn hyggjast nú einir flokka móta sér sérstaka höfuðborgar- stefnu. Einhvern tímann hefði það kom- ið á óvart að formaður Framsóknar- flokksins legði sérstaka áherzlu á samgöngubætur á höfuðborgarsvæðinu, en í ræðu sinni í gær sagði Halldór Ás- grímsson að meiri þungi væri en nokkru sinni fyrr fyrir bættri aðkomu að höf- uðborginni um Sundabraut, Hellisheiði og Reykjanesbraut. „Við munum ekki koma í veg fyrir að byggðin þéttist og eigum ekki að sporna gegn slíkri þróun, en mest mun hún þéttast með bættum samgöngum og við eigum að leggja áherslu á að hraða þeim framkvæmd- um,“ sagði forsætisráðherra í ræðu sinni. „Höfuðborgin er og verður mið- stöð alþjóðlegs samstarfs. Hún er jafn- framt miðstöð stjórnsýslu og menning- ar. Án nets og strauma um allt land er hún ekki sönn höfuðborg og með henni eru byggðirnar í landinu sterkari.“ Jafnframt vekur það athygli að for- maður Framsóknarflokksins ræddi ekki mikið um stöðu landbúnaðarins, nema hvað hann benti á að ný störf og aukin verðbætasköpun myndi að litlu leyti verða til í hefðbundnum greinum sjávar- útvegs og landbúnaðar. Þó benti hann réttilega á að ýmsa af ánægjulegustu öngum nýsköpunar væri að finna í þess- um gamalgrónu greinum og uppgangur í sveitum væri nú meiri en um langt skeið. Íslenzkur landbúnaður mun þurfa að búa sig undir aukna samkeppni erlendis frá. Það mun að ýmsu leyti verða sárs- aukafullt, og erfitt fyrir Framsóknar- flokkinn. Halldór Ásgrímsson áttar sig augljóslega á því: „Við skulum hins veg- ar viðurkenna að frjáls viðskipti, tækni- framfarir og alþjóðavæðing hafa gífur- leg áhrif á byggð og atvinnulíf. Okkar stefna hefur ekki verið að halda í það gamla hvað sem það kostar og einangr- ast. Okkar stefna hefur verið að auka tekjur og verðmæti þjóðarbúsins og gera landið okkar samkeppnishæfara og lífvænlegra sem heild. Við höfum komist að þeirri niðurstöðu að þannig tryggjum við börnunum okkar og um leið byggð- um landsins bjartari framtíð – jafnvel þótt slíkar breytingar kunni að valda tímabundnu mótlæti, erfiðleikum og jafnvel sárindum.“ Það er sömuleiðis ljóst af ræðu Hall- dórs að sá ótti við erlendar fjárfestingar og alþjóðavæðingu, sem kom skýrt fram innan Framsóknarflokksins fyrir rúm- um áratug, er EES-samningurinn var til umræðu, heyrir nú að mestu leyti sög- unni til. Engu að síður var skynsamlegt hjá Halldóri að vara við því að samþykkt yrði tillaga, sem liggur fyrir flokks- þinginu um að aðildarviðræður við Evr- ópusambandið skuli hafnar á kjörtíma- bilinu. Slík samþykkt myndi í fyrsta lagi gera stjórnarsamstarfið við Sjálfstæð- isflokkinn erfiðara, þar sem það er alls ekki á dagskrá ríkisstjórnarinnar að sækja um aðild að ESB. Í öðru lagi eru miklar tilfinningar tengdar Evrópuum- ræðunni, ekki sízt innan Framsóknar- flokksins. Það væri afar óskynsamlegt að efna til deilna og klofnings innan flokksins að nauðsynjalausu með því að breyta þeirri stefnu, sem Framsóknar- flokkurinn hefur fylgt undanfarin ár. Áratugum saman var Framsóknar- flokkurinn tvístígandi í afstöðu sinni til vestræns samstarfs og varna Íslands. Það breyttist er Halldór Ásgrímsson tók við stjórnartaumum í flokknum. Það var því heldur ekki við öðru að búast en að hann kvæði skýrt að orði um varn- armálin í ræðu sinni: „Samskiptin við þjóðirnar beggja vegna Atlantshafs skipta okkur miklu í öryggis- og varn- armálum. Við eigum að treysta þau vin- áttubönd, ekki veikja þau.“ Í þessu efni er engin ástæða til að breyta stefnu Framsóknarflokksins.

x

Morgunblaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.