Morgunblaðið - 11.04.2005, Blaðsíða 8

8 MÁNUDAGUR 11. APRÍL 2005 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Gradulera, minn kæri, sömuleiðis, sömuleiðis.
Í fyrsta sinn er umferð-aröryggisáætlun núhluti af samgöngu-
áætlun sem lögð hefur
verið fram á Alþingi og
gildir fyrir árin 2005 til
2008. Þessi ár á að verja
385 milljónum króna á ári í
þennan málaflokk, alls
1.540 milljónum. Eftir að
umferðarmál voru flutt til
samgönguráðuneytisins
skipaði samgönguráð-
herra stýrihóp til að móta
nýja stefnu í umferðarör-
yggismálum og um leið er
ætlunin að stilla saman krafta
stofnana sem fara með slík mál.
Hér verður á eftir staldrað við
nokkur atriði í samgönguáætlun-
inni og einkum staðnæmst við um-
ferðaröryggisáætlunina. Vert er
þó að nefna að verja á umtals-
verðu fjármagni til rannsókna og
verður á þessu ári og því næsta
lögð sérstök áhersla á umferðar-
öryggismál. Stýri Rannsóknaráð
umferðaröryggismála því starfi.
Áhersla á hraða, vegi
og betri ökumenn
Á næstu árum verður sérstak-
lega hugað að aðgerðum er varða
lægri ökuhraða, öruggari vegi,
betri ökumenn, öryggisbúnað far-
artækja og síðan koma löggæsla
og forvarnir einnig til skoðunar.
Stuðst er bæði við innlendar rann-
sóknir og upplýsingaöflun um slys
og óhöpp en einnig hefur verið
leitað í smiðju erlendra þjóða sem
eiga lengri sögu í slysarannsókn-
um.
Meðal markmiða stjórnvalda til
að auka umferðaröryggi til ársins
2016 er að fjöldi látinna í umferð á
hverja 100 þúsund íbúa verði ekki
meiri en það sem lægst gerist hjá
öðrum þjóðum árið 2016. Árin
1999 til 2003 létust hérlendis að
meðaltali 9 manns á hverja 100
þúsund íbúa en lægstu erlendu
tölur eru 6 manns á 100 þúsund
íbúa. Þá verður stefnt að því að
fjöldi látinna og alvarlega slasaðra
í umferðinni lækki að jafnaði um
5% á ári til ársins 2016.
Sé litið á einstaka liði sem lögð
verður mest áhersla á næstu árin
kemur fram að verja á mestu fé,
eða 687 milljónum króna, í lið sem
heitir hraðakstur og bílbeltanotk-
un, áróður og fræðsla. Þar á að
stefna að því að draga úr hrað-
akstri og reiknað með að allir far-
þegar og ökumenn noti öryggis-
belti. Varla þarf að minna á
þýðingu þess enda skylt en svo
virðist sem nokkuð vanti enn á að
allir ökumenn og farþegar sinni
þessari sjálfsögðu skyldu eins og
sum slysadæmi hafa sannað. Ráð-
gert er að auka eftirlit á þeim
stöðum í vegakerfinu þar sem
kostnaður vegna slysa gefur til-
efni til.
Svartblettum eytt
Næst fjárfrekasti liðurinn, 312
milljónir króna, er eyðing svokall-
aðra svartbletta í vegakerfinu,
staða þar sem orðið hafa flest
banaslys og hægt er hugsanlega
að draga úr hættu með aðgerðum
á þeim stöðum. Þá er áætlað að
draga megi úr slysum vegna
lausagöngu dýra með girðingum
og fara 156 milljónir til þess en
ráðgert er að girða kringum 300
km meðfram vegum.
Í greinargerð samgönguáætl-
unarinnar kemur fram að í 10%
banaslysa sé aðalorsök talin sú að
sá látni hafi ekið undir áhrifum
áfengis eða annarra vímuefna og
2,4% allra umferðarslysa megi
rekja til ölvunaraksturs. Þá segir
að afskiptum af ökumönnum verði
fjölgað um sem næst 100% og er
ekki alveg einsýnt hvað átt er við
með þessu. Verja á 228 milljónum
króna í þessu skyni þessi fjögur
ár.
Þá verður 62 milljónum króna
varið til að koma umferðaröryggi
inn í námskrá grunnskóla og leik-
skóla. Einnig á að auka áróður
fyrir notkun bílbelta í hópbílum
fyrir um 16 milljónir og fræða á
erlenda ökumenn um hættur í ís-
lensku vegakerfi. Þeir eiga aðild
að um 5% umferðarslysa í landinu.
Tekur sá liður til sín um 47 millj-
ónir króna á fjórum árum.
Herjað á bílstjóra fyrirtækja
Einn lið má telja athyglisverðan
sem er svonefnd öryggisstjórnun
fyrirtækja. Snýr það að fræðslu
fyrir bílstjóra fyrirtækja og er
markhópurinn þau 185 íslensku
fyrirtæki sem reka 15 bíla eða
fleiri. Reiknað er með að 20–30
taki þátt í þessu verkefni á ári
hverju og er kostnaður talinn
verða um 15 milljónir króna,
fræðsluefni, bæklingar, námskeið
og auglýsingar. Vel má ímynda
sér að aukin fræðsla og vonandi
meiri agi bílstjóra í kjölfarið skipti
nokkru máli hvað umferðina varð-
ar.
Er þá kannski komið að kjarna
þessa málaflokks sem snýst oft
um það í líta í eigin barm og skipt-
ir þá ekki máli hvort menn aka
stórum bílum eða litlum, eigin bíl-
um eða fyrirtækisbíl. Er ekki
hugsanlegt að agi í umferðinni og
löghlýðni sé þegar allt kemur til
alls þau atriði sem duga best til að
ná því markmiði að draga úr slys-
um og óhöppum? Að hemja hrað-
ann, hafa ökutækið í lagi og þar
með að skafa rúðurnar, taka ekki
lögin í eigin hendur, sýna tillits-
semi og gefa sér nægan tíma.
Fréttaskýring | Rúmar 1.500 milljónir til
umferðaröryggismála á fjórum árum
Hraðakstur
undir smásjá
Umferðaröryggismálum verði komið
inn í námskrá grunnskóla og leikskóla
Umferðaröryggismál snerta alla vegfarendur.
Rannsóknir á sviði
vegamála verða efldar

Gert er ráð fyrir að rúmlega
100 milljónum króna verði varið
árlega til rannsókna og er það
1% af mörkuðum tekjum mála-
flokksins. Næsta rannsóknar-
átak á að beinast að umhverfis-
málum og upplýsingatækni. Í
umhverfismálum er átt við efni,
burðarlög og slitlög og í upplýs-
ingamálum á að kanna þjónustu,
tækjabúnað í vegagerð, merk-
ingar og fleira. Vegagerðin mót-
ar stefnuna í rannsóknastarfi.
Eftir Jóhannes Tómasson
joto@mbl.is
TIL SÖLU 3.000 FM
í verslunarkjarna í Reykjavík
Af sérstökum ástæðum er til sölu 3.000 fermetra
verslunar-, skrifstofu-, og/eða þjónustuhúsnæði í
einum fjölsóttasta verslunarkjarna í Reykjavík.
Staðsetning og fyrirkomulag hússins býður upp á
margvíslega nýtingu.
Eignin getur verið laus til afhendingar í september
nk. jafnvel fyrr.
Verðhugmynd 375 milljónir króna.
Allar nánari upplýsingar veitir
Brynjólfur Jónsson.
ÍSLAND er til umræðu í umhverf-
isvefritinu Grist (www.grist.org)
en vefritið býður nú vikuferð fyrir
tvo til Íslands, með ýmsum íslensk-
um ævintýrum inniföldum, í sér-
stöku happdrætti fyrir lesendur
sína.
Í ritstjórnarstefnu Grist er lögð
áhersla á harða umhverfisfrétta-
mennsku, þar sem staðreyndir,
stjórnmálaskýringar og vísindi
leika veigamikið hlutverk.
Í grein Grist um Ísland er landið
sagt fullt af „Grist-verðugum“
fréttum. Þar segir m.a.: „Ísland er
þekkt sem land elds og ísa, þökk
sé dramatískum jöklum og eld-
fjöllum, en nýlega hefur orðstír
landsins bæði kólnað og hitnað
meðal umhverfissinna.“ Þá skýrir
Grist frá höfnun íslenskra stjórn-
valda á hvalveiðibanni en minnist
einnig á vilja stjórnvalda til vetn-
isvæðingar, sem ritið telur af hinu
góða. Þá minnist Grist á vatnsafls-
virkjanir til álbræðslu og segir
þær hafa vakið meðvitund um-
hverfisverndarsinna víða um
heim.
„Í stuttu máli hefur þetta land
vistfræðilegra undra orðið að
landi vistfræðilegra vangaveltna,“
segir að lokum í grein Grist og er
að lokum vísað í myndir ljósmynd-
arans Layne Kennedy, „sem gefa
til kynna hvað er í húfi.“
Bandaríska vefritið Grist
beinir kastljósinu að Íslandi