Morgunblaðið - 13.05.2005, Blaðsíða 33

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 13. MAÍ 2005 33
UMRÆÐAN
,,Einu gildir hvers konar tónlist
hann flytur eða hlustar á, hann
leggur sig allan í tónlistina
og í smitandi brosi hans felst
áskorun til áhorfenda um að
njóta sýningarinnar jafn mikið
og hann gerir sjálfur. Mozart
eða Gershwin - það gildir einu.
Hlustið og látið hreyfa við
ykkur. Látið hrífast með.”
New York Times
KJÓSUM okkur leiðtoga sem
„getur, vill og þorir“.
Greiðum Ingibjörgu
Sólrúnu Gísladóttur at-
kvæði okkar í for-
mannskjöri Samfylk-
ingarinnar, það er
tækifæri sem við meg-
um ekki láta fram hjá
okkur fara. Ingibjörg
Sólrún hefur markað
spor í íslenskri pólitík
sem leiðtogi Reykja-
víkurlistans og hún
mun halda því áfram
sem formaður Sam-
fylkingarinnar. Hún
mun leiða jafnaðarmenn til sigurs í
næstu Alþingiskosningum og það er
kristaltært að hún mun innleiða nýja
lýðræðislega stjórnunarhætti þar
sem samráð og samvinna eru höfð að
leiðarljósi. Þess vegna er andstaðan
við framboð hennar í öðrum flokkum í
senn bæði hlægilegt og grátlegt. Það
segir okkur bara eitt:
Bræðrabandalaginu er
ógnað, nú á að verja
virkið með öllum til-
tækum ráðum og flokks-
bundnir sjálfstæð-
ismenn víla það ekki
fyrir sér að ganga í
Samfylkinguna til að
hafa áhrif á formanns-
kjörið.
Ágætu flokksfélagar.
Lokaspretturinn hafinn.
Þó svo að skoð-
anakönnun Fréttablaðs-
ins 9. maí hafi verið okk-
ur hliðholl er sigur ekki í höfn. Til
þess þarf að greiða atkvæði og skila
seðlum.
Það er algjör nauðsyn að kjörsókn
verði góð í þessu fyrsta alvöru for-
mannskjöri Samfylkingarinnar. Ef
kjörsóknin verður lítil getur kosn-
ingin farið á hvorn veginn sem er.
Þess vegna er það afar brýnt, ágætu
félagar í Samfylkingunni, að þið skilið
inn atkvæðaseðlum ykkar sem fyrst.
Ekki bíða fram á elleftu stundu.
Við erum að ljúka maraþoninu og
markið í augsýn, tökum lokasprettinn
með stæl og vinnum.
Kjósum okkur
farsælan leiðtoga
Guðný Aradóttir fjallar um for-
mannskjör Samfylkingarinnar
Guðný Aradóttir
’Greiðum IngibjörguSólrúnu Gísladóttur
atkvæði okkar í for-
mannskjöri Samfylk-
ingarinnar.‘
Höfundur er formaður Hverfafélags
Samfylkingarinar í Hlíðahverfi og
Laugardal.
ÞAÐ ER verðugt rannsókn-
arefni að meta hve nánum böndum
við Íslendingar tengjumst öðrum
Evrópuþjóðum í gegn-
um EES-samninginn
og Schengen-
landamærasamstarfið,
ekki vegna staglsins
um hugsanlega Evr-
ópusambandsaðild,
heldur til að skilja
þróun íslensks sam-
félags undanfarin ár.
Þess vegna er alltaf
kærkomið þegar
stjórnvöld sjá ástæðu
til að taka saman upp-
lýsingar sem geta
varpað ljósi á þessi
tengsl. Í svari utanrík-
isráðherra á Alþingi á
dögunum við fyr-
irspurn Sigurðar
Kára Kristjánssonar
segir að í gegnum
EES-samninginn taki
Ísland aðeins 6,5 pró-
sent af lagagerðum
Evrópusambandsins.
Þetta kom vissulega á
óvart því fram að
þessu hefur verið tal-
ið að hlutfallið sé
töluvert hærra. Við
nánari skoðun kemur
enda í ljós að töl-
urnar gefa því miður
ekki rétta mynd af
þátttöku Íslands í Evrópusamrun-
anum.
Skoðum nokkur atriði
I
Evrópusambandið setur lög með
ýmsum hætti sem hafa mismun-
andi vægi. Tilskipanir (e. direct-
ives) eru rammalöggjöf og yfirleitt
viðamestar en reglugerðir og
ákvarðanir eru margfalt fleiri;
ákvarðanir eru ríflega tífalt fleiri
en tilskipanir og reglugerðir tæp-
lega þrjátíufalt fleiri. Sem dæmi
þarf oft sérstaka lagalega ákvörð-
un þegar ákveðið er að niðurgreiða
einstaka búvörur til einstakra
bænda í einstökum aðildarríkjum.
Ákvarðanir eru því ekki bindandi
fyrir aðildarríkin heldur aðeins
fyrir þann sem hún snertir. Evr-
ópusambandið greinir skýrt á milli
þessara ólíku gerða en í svari ut-
anríkisráðherra er þeim einhverra
hluta vegna öllum grautað saman.
Þegar meta á hvaða hlutfall af
reglugerðaverki ESB ratar inn í
íslensk lög verður auðvitað að
greina þarna á milli. Hér skiptir
hlutfall og umfang tilskipana
mestu og ekki síður til hvaða sviða
þær ná. EES-samningurinn nær
fyrst og fremst til innri markaðar-
ins, sem er innsti kjarninn í evr-
ópsku samstarfi, en þar hefur ver-
ið meiri tilhneiging en annarstaðar
að notast við tilskipanir.
II
Það skekkir ennfremur mynd-
ina í svari utanríkisráðherra að
aðeins er byggt á þeim gerðum
sem Ísland tekur upp í gegnum
sameiginlegu EES-nefndina. Þar
vantar allar þær lagagerðir sem
koma í gegnum
Schengen-landa-
mærasamstarfið og
Dyflinnar-sam-
komulagið en þaðan
tökum við yfir stór-
an hluta af þeim
lagagerðum ESB
sem falla í þriðju
stoð Evrópusam-
bandsins. Þá skilst
mér á lögfræðingi
EFTA-skrifstof-
unnar í Brussel að
aðeins fyrir árið
1998, svo dæmi sé
tekið, vanti 250 blað-
síður af lagagerðum
sem ekki ertu taldar
með því þær hafi ver-
ið meðhöndlaðar á
annan hátt. Þá má
geta þess að í heild-
artöluna um yfirtekn-
ar ESB-gerðir fyrstu
tíu árin eftir gild-
istöku EES, sem í
svari ráðherrans eru
taldar 2.527 alls,
vantar vitaskuld allar
þær nálega 1.500
gerðir eða svo sem
fylgdu EES-
samningnum í upp-
hafi.
III
Sigurður Kári Kristjánsson,
þingmaður Sjálfstæðisflokksins,
segir í Morgunblaðinu í gær að
líklega megi rekja til mín þá við-
teknu skoðun að Ísland taki yfir
80% af öllu reglugerðaverki ESB.
Hann skal hér með upplýstur að
sú tala er fengin frá sama utan-
ríkisráðuneyti og nú segir að
þetta hlutfall sé 6,5 prósent. Í
bókinni Iceland and European
Integration, on the edge, sem
kom út í fyrra hefur Baldur Þór-
hallsson, stjórnmálafræðingur, til
að mynda eftir utanríkisráðuneyt-
inu á blaðsíðu 38 að Ísland yf-
irtaki um 80 prósent af öllum
reglum ESB, en segir um leið að
erfitt sé að reikna hlutfallið út ná-
kvæmlega. Því miður hefur ekki
verið tekið saman með fullnægj-
andi hætti hversu stóran hluta til-
skipana ESB við Íslendingar tök-
um yfir en í skýrslunni Siglt eftir
stjörnum sem CEPS-rannsókn-
arstofnunin í Brussel gerði fyrir
norsku ríkisstjórnina árið 2002
kemur fram að EES-ríkin – þar á
meðal Ísland – taka yfir góðan
meirihluta af tilskipunum ESB.
Gagnlegt væri að stjórnvöld
tækju þessar upplýsingar saman
fyrir Ísland sérstaklega.
Hlutur Íslands
í Evrópu-
samrunanum
Eiríkur Bergmann Einarsson
svarar grein Sigurðar Kára
Kristjánssonar
’Við nánariskoðun kemur
enda í ljós að
tölurnar gefa
því miður ekki
rétta mynd
af þátttöku
Íslands í
Evrópu-
samrunanum. ‘
Eiríkur Bergmann
Einarsson
Höfundur er stjórnmálafræðingur.
Í FRÉTTABLAÐINU þriðjudag-
inn 10. maí síðastliðinn eru birtar
niðurstöður úr skoð-
anakönnun um fylgi við
Héðinsfjarðargöng.
Samkvæmt könnun
blaðsins eru tæplega
70 prósent þeirra er af-
stöðu tóku á móti fram-
kvæmdinni en rétt rúm
30 prósent fylgjandi.
Þessi niðurstaða
veldur vonbrigðum en
þarf ekki að koma á
óvart í ljósi umræðna
síðustu vikna. Þeir sem
eru á móti Héðins-
fjarðargöngum hafa
verið háværir og haldið mjög á lofti
gagnrýni sinni á framkvæmdina. Því
miður er þessi gagnrýni oft á tíðum
ósanngjörn og villandi.
Gagnrýnin hefur m.a. beinst að
skiptingu vegafjár milli höfuðborg-
arsvæðisins og landsbyggðarinnar
út frá höfðatölu. Þetta er mjög vafa-
samt og í raun fráleit aðferðarfræði.
Eins og samgönguráðherra hefur
bent á þá eru þjóðvegir á höfuðborg-
arsvæðinu samtals 144 kílómetrar
en vel á annan tug þúsunda á lands-
byggðinni. Standist rök um höfða-
töluútreikninga vegafjár þá er rétt
að taka upp sömu aðferð
við skiptingu opinbers
fjár til annarra mála-
flokka s.s. menntunar,
stjórnsýslu og heil-
brigðismála. Slík breyt-
ing yrði mikil lyftistöng
fyrir landsbyggðina með
tilheyrandi flutningi á
störfum og fjármagni.
Í ljósi þess sem að
ofan greinir er nauðsyn-
legt að koma enn og aft-
ur á framfæri helstu
staðreyndum um göng-
in.
 Samkvæmt skýrslu Vegagerðar
ríkisins eru göngin arðsöm fram-
kvæmd.
 Héðinsfjarðargöng skila mun
meiri arðsemi og eru talin hag-
kvæmari kostur en Fljótaleið vegna
þess að:
 Héðinsfjarðargöng hafa mun já-
kvæðari félagsleg áhrif.
 Samkvæmt umferðarspá er um-
ferð um Héðinsfjarðargöng þrisvar
sinnum meiri.
 Héðinsfjarðargöng gera samein-
ingu allra sveitarfélaga á Eyjafjarð-
arsvæðinu mögulega.
 Verktakakostnaður er áætlaður
um 6 milljarðar og heildarkostnaður
um 7 milljarðar fyrir tvíbreið göng.
 Miðað við umferðarspá Vega-
gerðarinnar þá er engin þörf á að
breikka Múlagöng.
 Héðinsfjarðargöng eru fyrir alla
landsmenn og munu hafa verulega
þýðingu fyrir eflingu Eyjafjarð-
arsvæðisins.
Ég hvet landsmenn til að kynna sér
málið nánar og taka upplýsta af-
stöðu til þessa máls sem og annarra.
Af hverju
Héðinsfjarðargöng?
Haukur Ómarsson fjallar
um Héðinsfjarðargöng ’Ég hvet landsmenn til að kynna sér málið
nánar og taka upplýsta
afstöðu til þessa máls
sem og annarra.‘
Haukur Ómarsson
Höfundur er bæjarfulltrúi
á Siglufirði.
BRÉF TIL BLAÐSINS
Morgunblaðið, Kringlunni 1, 103 Reykjavík  Bréf til blaðsins | mbl.is
Á ALÞINGI liggja fyrir frumvörp
um breytingar á áfengislögum.
Annars vegar um lækkun áfeng-
iskaupaaldurs úr 20 árum í 18. Hins
vegar að leyft verði að selja bjór og
létt vín í matvöruverslunum. Það
væri mikið óheillaspor næðu þessi
frumvörp fram að ganga. Vandséð
er með hvaða rökum þau eru lögð
fram þegar margsannað er bæði af
innlendri reynslu og reynslu frá
löndum í kringum okkur að skert
aðgengi og hár áfengiskaupaaldur
skila sér í minni neyslu. Alþjóða-
heilbrigðismálastofnunin hefur lýst
áhyggjum af vaxandi vanda sam-
fara aukinni áfengisneyslu í heim-
inum og íslensk stjórnvöld hafa
samþykkt heilbrigðisáætlun sem
miðar að því að draga úr áfengis-
neyslu. Lýðheilsustöð hefur varað
við þessum breytingum á lögunum.
Nýlegar rannsóknir á starfsemi
heilans hafa sýnt að hann nær ekki
fullum þroska fyrr en við 25 ára ald-
ur og talið er að óþroskaður heili
ungs fólks geri það mun berskjald-
aðra fyrir þróun fíknar en þá sem
eldri eru (Wallis, C. What Makes
Teens Tick. Time. 7. júní 2004:54).
Áfengi er ekki eins og hver önnur
neysluvara heldur öflugt vímuefni.
Öll skynsamleg rök mæla gegn því
að áfengiskaupaaldur verði lækk-
aður í 18 ár og að leyft verði að selja
bjór og léttvín í matvöruverslunum.
Slíkt er aðeins ávísun á aukna
neyslu og aukið tjón sem af henni
hlýst.
ALDÍS YNGVADÓTTIR,
ritstjóri hjá Námsgagnastofnun.
Áfengiskaupaaldur
Frá Aldísi Yngvadóttur
ENGU er líkara en að Bretar séu komnir
með einhvern brjóstsviða yfir fyrirtækja-
kaupum Íslendinga. Nútíma orðið yfir
sjúkdóminn er bakflæði, en líklega er
danska orðatiltækið „sure opstöd“ betri
lýsingin á grein Financial Times 29.5.
Eftir hefðbundinn inngang um kalda
stríðið og Keflavíkurstöðina kemur frá-
sögn um að Íslendingar hafi undanfarið
boðið 6,5 milljarða dollara í fyrirtæki er-
lendis sem sé hálf þjóðarframleiðslan
2004. Blaðinu finnst þetta töluvert kjark-
að í ljósi skuldastöðu þjóðarinnar. Baug-
ur og Landisbanki (prentvillan „made in
the UK“) hafi nýlega boðið gott verð í
Somerfield og Teather & Greenwood,
sem bæði séu annars flokks fyrirtæki. Ís-
lenska árásarliðið verði að gæta sín á að
verða ekki óframberanlegu nöfnin er
kaupa allt sem engan langar í á upp-
sprengdu verði.
JÓNAS ELÍASSON,
Búðagerði 5, Reykjavík.
Bakflæði hjá
breskum?
Frá Jónasi Elíassyni
Fréttir á SMS