Morgunblaðið - 18.09.2005, Blaðsíða 28

28 SUNNUDAGUR 18. SEPTEMBER 2005 MORGUNBLAÐIÐ
J
á, ég er að ganga frá loka-
útgáfu handrits, eða
líbrettós, fyrir óperu sem
Hróðmar Ingi Sigur-
björnsson semur tónlist-
ina við,“ segir Hallgrímur
H. Helgason þar sem við
höfum sest hvor sínum
megin við skrifborðið í
þröngri skrifstofu sem
hann leigir á móti vin-
konu sinni í Reykjavík-
urakademíunni í gamla JL-húsinu
vestast í vesturbænum. „Hugmyndin
að henni er orðin nokkurra ára gömul.
Við Hróðmar þekkjumst síðan í skóla
og einhverju sinni er við hittumst
spurði hann mig hvort ég ætti ekki óp-
erutexta handa sér. Ég átti hann nú
reyndar ekki en langaði strax að prófa
að skrifa slíkan texta, ekki síst vegna
þess að Hróðmar er mjög spennandi
tónskáld. Hann hefur samið mikið fyr-
ir leikhús, sjónvarpsverk og kvik-
myndir og skrifar bæði fjölbreytta,
aðlaðandi og dýnamíska tónlist. Svo
var ég staddur úti í löndum, settist
niður og fór að pæla í um hvað ópera á
Íslandi árið tvöþúsundogeitthvað ætti
að fjalla. Í framhaldi af því sendi ég
Hróðmari margra síðna bréf með
hugmyndum að ýmsum ólíkum verk-
um hvað varðaði efni, tíma og rúm.
Hann svaraði um hæl að sér fyndust
allar hugmyndirnar góðar. Þar með
var ég kominn í heljarinnar klípu. Ég
hélt ég hefði verið að hoppa upp á ein-
hvern vagn þar sem Hróðmar réði
ferðinni, en svo snerist dæmið þannig
að hann bað mig eiginlega um að
draga vagninn; að ég ákveddi meira
og minna um hvað óperan ætti að snú-
ast. Ég fékk styrk frá Íslensku óper-
unni til verksins, er búinn að skrifa
tvær útgáfur af handritinu og er núna
að binda endahnútinn á þá þriðju og
síðustu. Enda ekki seinna vænna, þar
sem Hróðmar er búinn að semja
helminginn af tónlistinni.“
Söngvar hjartans
Og um hvað fjallar svo íslensk
ópera árið tvöþúsundogeitthvað?
„Hún heitir Söngvar hjartans, en
handritið sjálft hefur farið í nokkra
hringi. Hilmar Oddsson leikstjóri kom
reyndar strax inn sem þriðji maður-
inn í þessum pælingum og okkur fór
fljótt að langa í verk sem vísaði í verk
eins og Töfraflautuna eða Draum á
Jónsmessunótt. En um leið fann ég
fljótt að persónur þess og forsendur
yrðu að vera nútímalegar. Og til að
gera langa sögu stutta þá fjallar óper-
an um vel stæð hjón um fimmtugt og
uppkomna dóttur þeirra sem stödd
eru uppi á hálendinu. Í ljós kemur að
móðirin er með sjúkdóm sem gæti
brátt leitt hana til dauða og að fjöl-
skyldan hangir kannski meira saman
á skyldunni en ástinni. Dóttirin, sem
er hugsanlega aðalpersónan í verkinu,
fær fyrst að vita um sjúkdóminn
þarna í óbyggðunum og því fylgir heil-
mikil togstreita. Þetta er það sem við
getum kallað hinn tragíska þátt
verksins. Á móti þessu er svo teflt
kúnstugum áhugamannaleikhópi sem
er þarna á hálfbiluðum Willys-jeppa á
leiðinni á leiklistarhátíð norður í landi.
Hópurinn kemst á snoðir um tragedíu
fjölskyldunnar og ákveður að hlut-
verk sitt sé að leggja henni lið. Í kjöl-
farið fer verkið að snúast um forsögu
og innviði þessarar fjölskyldu og um
leið má eiginlega segja að það losi
mestu jarðtenginguna og fari á svolít-
ið flug. Þriðja elementið í verkinu er
síðan karlakór úr röðum virkjunar-
manna sem eru að störfum í nágrenn-
inu. Ég vildi tefla saman þessum ólíku
þáttum vegna þess, sem fyrr segir, að
Hróðmar semur svo fjölbreytilega
músík. Hann er núna búinn að semja
tónlistina við helminginn af verkinu
og mér þykir það sem komið er mjög
spennandi. En um leið hefur tónlistin
haft áhrif á endurskoðun handritsins
svo ég hef endalaust verið að breyta
textanum og er aldrei nógu ánægður
með hann. Hróðmar segir hins vegar
að á meðan ég sé óánægður sé hann
ánægður. Við höfum síðan fundað
reglulega með Hilmari Oddssyni og
Finni Arnari Arnarssyni leikmynda-
smið og þar hef ég fengið þarflegar
ábendingar og tillögur. Ég verð samt
að segja að þetta er eitthvað það snú-
nasta sem ég hef fengist við um dag-
ana, að vera að reyna að marka svona
verki stefnu og stíl sem er um leið háð
tónlist sem ekki er búið að semja. En
um leið hefur þetta verið alveg ómót-
stæðileg áskorun,“ segir Hallgrímur,
sem treystir sér ekki til að segja til
um hvenær Söngvar hjartans verði
frumfluttir, en vonar að það verði ein-
hvern tíma á næsta ári.
Regnlúðrar og Fótaskortur
Hallgrímur Helgi Helgason er 47
ára gamall og vill ekki kalla sig rithöf-
und, þótt hann hafi skrifað margt um
dagana. Hann er sonur leikara-
hjónanna Helga Skúlasonar og Helgu
Bachmann og hefur skrifað nokkur
leikrit, svo sem Trúðleik sem sýndur
var í Iðnó árið 2000, Kossa og kúlissur
sem var fantasía í kringum sögu Leik-
félags Akureyrar og sýnt 1997 og
Annað fólk, sem sýnt var í Kaffileik-
húsinu 1998 og einnig flutt í Útvarps-
leikhúsinu. Hann hefur líka komið að
handritsgerð kvikmynda á borð við
Eins og skepnan deyr eftir Hilmar
Oddsson og Stikkfrí eftir Ara Krist-
insson, auk fjölmargra þátta fyrir
sjónvarp, og er um þessar mundir
langt kominn með tvö handrit að
leiknum sjónvarpsmyndum.
„Ég fékk í fyrra styrk frá Kvik-
myndamiðstöð til að skrifa handrit að
leikinni sjónvarpsmynd í tveimur
hlutum sem heitir Regnlúðrar og ger-
ist í lúðrasveit. Ég var kominn langt
með það handrit þegar ég sá í hendi
mér að menn yrðu ragir við að ráðast í
framleiðslu þess eins og ástatt er á
þeim markaði. Ég ákvað þá að leggja
það til hliðar um stund og einbeita
mér að einhverju sem væri ódýrara
og hægt að keyra í gegnum öll fram-
leiðslustig á skömmum tíma. Ég sendi
Óskari Jónassyni leikstjóra lýsingu á
mynd sem fjallar um tvo útigangs-
menn um fimmtugt í Reykjavík. Ann-
ar þeirra hefur klúðrað öllu í sínu lífi,
drukkið sig frá fjölskyldu og húsi, og
er fyrir tilviljun allt í einu kominn með
vídeókameru með spólu í hendurnar.
Og í stað þess að selja hana strax og
drekka peningana út, eins og hann og
vinur hans vita vel að mun gerast, þá
ákveður hann að sæta lagi þangað til
og reyna að búa til einhvern vitnis-
burð eða réttlætingu um sig og sitt líf.
Það fer auðvitað svona og svona.
Þetta er tragíkómísk mynd um líf og
vináttu þessara tveggja manna, heitir
Fótaskortur á vinnslustigi. Óskar
Jónasson féll strax fyrir hugmynd-
inni, kannski í og með vegna þess að
hann hafði þá nýverið orðið fyrir því
að brotist var inn til hans og meðal
annars stolið vídeókameru. Það kom í
ljós að þarna höfðu útigangsmenn
verið að verki og þeir höfðu eitthvað
verið að fikta í kamerunni og tóku
óvart upp hljóðin í sjálfum sér á með-
an þeir voru að athafna sig í inn-
brotinu. Síðan fékk Óskar kameruna
aftur og þá átti hann bara sándtrakk
yfir innbrotið. Þessi mynd verður 30
eða 40 mínútur að lengd og verður
framleidd af kvikmyndafyrirtækinu
Storm. Reyndar stóð til að hún yrði
tekin upp í sumar, en þá rigndi verk-
efnunum yfir Óskar, til dæmis Stelp-
urnar á Stöð 2, svo henni var skotið á
frest.“
Hallgrímur hefur ákveðnar skoð-
anir á því hvernig leiknar sjónvarps-
myndir eigi að gera hér á Íslandi.
„Regnlúðrar er til dæmis mynd sem
stefnt er gegn þessari smörtu, nýríku
Ópera uppi á hálendinu
Morgunblaðið/Kristinn Ingvarsson
Hallgrímur H. Helgason vinnur nú að lokaútgáfu handrits fyrir óperu, sem nefnist Söngvar hjartans og gerist á hálendi Íslands.
Hallgrímur H. Helgason er
þessa dagana að ljúka við
að skrifa texta fyrir nýja
óperu sem væntanleg er á
fjalirnar á næsta ári. Og
hann er með ýmis fleiri verk
í smíðum eins og Páll
Kristinn Pálsson komst að
er hann hitti Hallgrím að
máli fyrir skömmu.
’Ég verð samt að segja að þetta er eitthvaðþað snúnasta sem ég hef fengist við um dag-
ana, að vera að reyna að marka svona verki
stefnu og stíl sem er um leið háð tónlist sem
ekki er búið að semja. En um leið hefur
þetta verið alveg ómótstæðileg áskorun.‘
’Og það var mjög magnað að sjá hvernig tíuára strákar austur á Borgarfirði, sem voru að
hlusta á Metallica og spila tölvuleiki, fóru
létt með að leika aldamótastráka í Reykja-
vík í hnébuxum og með sixpensara, og það
svo vel að manni fannst að betur yrði naum-
ast gert.‘