Fréttablaðið - 23.05.2003, Blaðsíða 24

TÓNLIST „Gæskan, ég var nú bara að
grínast þegar ég sagði að mig lang-
aði til þess að brjóta hverja einustu
tönn í trantinum á þér.“
Það voru óvæntar setningar á
borð við þessa sem slógu forvitna
tónlistaráhugamenn í andlitið þegar
þeir settu plötur The Smiths á fón-
inn á níunda áratugnum. Þó svo að
tónlistin hafi að mestu verið létt gít-
arpopp voru textarnir oft beittir og
skáru á samtímamálum sem fáir
vildu heyra minnst á. Þetta undar-
lega jafnvægi vitsmunalegra texta-
smíða og mjúkra tóna milli söngvar-
ans Steven Patrick Morrissey og
gítarleikarans Johnny Marr var, og
hefur verið, engu öðru líkt. Sú stað-
reynd að tónlist The Smiths lifir enn
góðu lífi hlýtur að setja lagahöf-
undasamstarf þeirra á stall með
Lennon og McCartney, sérstaklega í
ljósi þess að þeir störfuðu aðeins
saman í fimm ár. Á þeim stutta tíma
gaf sveitin út fjórar breiðskífur auk
þess að gefa út tónleikaplötu og fjöl-
da aukalaga á smáskífum sem síðar
var safnað saman á tveimur plötum.
Með framlagi sínu hrinti sveitin af
stað nýrri öldu gítarsveita í Bret-
landi og lagði grunninn að „indie“-
stefnu tíunda áratugarins.
Hönd í hanska
Fyrir stofnun The Smiths hafði
Johnny Marr leikið með fjölda
sveita í Manchester. Þar á meðal
voru Sister Ray, Freaky Part, White
Dice og Paris Valentinos, sem allar
urðu skammlífar. Nokkrar af þess-
um sveitum komust nálægt því að
tryggja sér plötusamning en allt
kom fyrir ekki.
Morrissey hafði alla tíð mikinn
áhuga á tónlist og kvikmyndum.
Sem unglingur skrifaði hann oft rit-
gerðir sem hann svo sendi breska
tónlistarblaðinu Melody Maker í
von um birtingu. Nokkrar þeirra
komust á prent, þar á meðal ítarleg
ritgerð um ævi James Dean og áhrif
hans á umheiminn, sem hét „James
Dean Isn’t Dead“, prentuð í bók í lok
áttunda áratugarins.
Marr og Morrissey kynntust í
gegnum sameiginlegan vin snemma
árs 1982. Marr var að leita að hæfi-
leikaríkum textahöfundi á meðan
Morrissey vildi komast í hljóm-
sveit. Fyrstu prufuupptökurnar
gerðu þeir með aðstoð Simon
Wolstencroft trommuleikara The
Fall. Fljótlega nældu þeir þó í bassa-
leikarann Andy Rourke og trommu-
leikarann Mike Joyce og The
Smiths varð til.
Sveitin kom fyrst fram um
haustið 1982 og hafði ágætis hóp að-
dáenda í Manchester strax um vor-
ið 1983. Factory, útgáfufyrirtæki
Joy Division og síðar Happy
Mondays, varð fyrst til þess að
bjóða The Smiths útgáfusamning
sem liðsmenn svo höfnuðu. Í stað
þess sömdu þeir við Rough Trade-
útgáfuna um útgáfu á fyrstu smá-
skífunni, „Hand In Glove“, sem kom
fyrir tuttugu árum síðan, í maí árið
1983. Beinar skírskotanir í samkyn-
hneigð og eitraðar gítarlínur Marr
urðu til þess að blaðamenn tóku
strax ástfóstri við sveitina og smá-
skífan seldist framar öllum vonum.
Kjöt er morð
Að fylgja vinsældum fyrstu smá-
skífunnar eftir reyndist sveitinni
auðvelt verk. Á næstu mánuðum
hristi hún fram úr erminni slagar-
ana „This Charming Man“, „What
Difference Does It Make?“ og
„Heaven Knows I’m Miserable
Now“. Fyrsta breiðskífan, sem hét
nafni sveitarinnar, kom svo út fyrir
árslok.
Sviðsframkoma Morrissey vakti
líka strax mikla athygli. Kappinn
átti til að koma fram með heyrnar-
tæki í eyranu og bunka af jómfrúar-
liljum í rassvasanum.
Morrissey varð snemma fyrir
harðri gagnrýni fyrir texta sína, en
texti lagsins „Reel Around the
Fountain“ olli usla eftir að ljóst varð
að hann fjallaði um misnotkun á
börnum. Lagið hafði verið spilað á
BBC og fannst mörgum það hvetja
til ofbeldisverka. Þetta var kannski
í fyrsta skiptið sem textar hans
voru mistúlkaðir en ekki það síð-
asta.
Önnur breiðskífa The Smiths,
„Meat Is Murder“, fór rakleiðis í
efsta sæti breska sölulistans. Á
sama tíma var Morrissey afar um-
deildur vegna skoðana sinna, sem
stönguðust oft á við skoðanir al-
mennings. Hann fordæmdi „Band
Aid“-tónleikuna sem haldnir voru til
fjáröflunar í baráttunni gegn hung-
ursneyð í hrjáðum Afríkulöndum.
Hann var á móti ríkisstjórn
Thatcher og var mikill dýravinur og
grænmetisæta, sem þótti tilgerðar-
legt á þessum tíma. Hann laug
meira að segja að blaðamönnum að
allir í hljómsveitinni væru græn-
metisætur og bannaði svo félögum
sínum að láta taka myndir af sér að
borða kjöt.
Drottningin er dauð...
Smáskífan „The Boy With the
Thorn in His Side“ sem kom út um
26 23. maí 2003 FÖSTUDAGUR
Daglegt flug til London
Iceland Express flýgur til London alla daga.
Skoðaðu og bókaðu á IcelandExpress.is eða komdu á söluskrifstofuna
Suðurlandsbraut 24, opið 9-17 virka daga.
Lág fargjöld. Enginn bókunarfyrirvari. Engin lágmarksdvöl og engin hámarksdvöl.
Söluskrifstofa Suðurlandsbraut 24, opið 9-17 virka daga I Sími 5 500 600 I www.IcelandExpress.is
M
Á
T
T
U
R
IN
N
&
D
Ý
R
Ð
IN
The Queen Is Dead:
Besta plata allra tíma að mati NME
TÓNLIST Breiðskífan „The Queen Is
Dead“ er af mörgum talin vera
best lukkaða verk The Smiths. Plat-
an var svo nýlega valin „besta plata
allra tíma“ af gagnrýnendum viku-
ritsins New Musical Express.
Áður en platan kom út höfðu
vinsældir The Smiths farið örlítið
dvínandi en eftir útgáfu fyrsta
smáskífulagins af plötunni, popp-
lagsins „The Boy With the Thorn in
His Side“, átti sveitin eftir að ná
nýjum hæðum.
Strax á opnunar- og titillagi plöt-
unnar „The Queen Is Dead“ gaf
sveitin skýr skilaboð um stefnu-
breytingu. Lagið er án efa harðasta
lag sveitarinnar frá upphafi og
þjóðfélagsádeilan í textanum, og
titlinum, óumflýjanleg.
Marr spinnur traustari gítarvef
en fyrr og textasmíðar Morrissey
eru framúrskarandi. Texti lagsins
„There Is a Light That Never Goes
Out“ hlýtur að teljast með þeim fal-
legri, og um leið kaldhæðnislegri,
sem hann hefur skilað af sér. Í lag-
inu er sögumaðurinn á stefnumóti
við elskhuga sinn og lætur sig
dreyma um að verða fyrir bílslysi í
von um að innsigla ást þeirra að ei-
lífu.
Platan er tíu lög og hafa flest
þeirra alla burði í slagara.
Árið 1997 tóku 10 hljómsveitir
sig saman og fluttu hver eitt lag
af plötunni. Upptökurnar voru
svo gefnar út undir nafninu „The
Smiths Is Dead“. Á meðal þeirra
sem áttu lög voru Placebo, Boo
Radleys, Divine Comedy, Billy
Bragg, Bis og Supergrass. Þó
hugmyndin hafi verið góð verður
útkoman að teljast afar mis-
lukkuð. ■
THE SMITHS
Allar breiðskífur The Smiths voru í háum
gæðaflokki en með „The Queen Is Dead“
var eins og sveitin hefði hitt naglann á höf-
uðið. Við gerð þeirrar plötu voru byrjaðir að
myndast alvarlegir brestir í samstarfinu.
Um þessar mundir eru liðin 20 ár frá því að breska sveitin The Smiths gaf út
fyrstu smáskífu sína, „Hand In Glove“. Hljómsveitin starfaði aðeins í fimm ár en
olli á þeim stutta tíma straumhvörfum í bresku tónlistarlífi.
Hengjum
plötusnúðinn!
BREIÐSKÍFUR THE SMITHS
The Smiths 1984
Meat Is Murder 1985
The Queen is Dead 1986
Strangesways, Here we come 1987