Tíminn - 20.05.1973, Blaðsíða 16

16
TÍMINN
Sunnudagur 20. mai 1973
Koma mætti
í veg fyrír
mörg þeirra
slysa, sem
börn verða
fyrir
Það er ekki síður algengt að
hingað sé komið með litil börn
einkum á aldrinum 2-6 ára, sem
komizt hafa i lyf eða eitruð efni.
Oft er fólk furðu lostið yfir hvilikt
magn af bragðillum efnum af
þessu tagi börn geta hámað i sig,
en skýringin á þvi er sennilega sú
að bragðskyn þeirra er annað en
fullorðinna.
Við fáum hingað börn, sem
gleypt hafa hvers konar lyf. Ekki
er þvi að neita að slys af þessu
tagi verða oft á heimilum þar sem
fullorðið fólk, sem stöðugt neytir
róandi eða svæfandi lyfja. En það
er gjarnan ekki nógu hirðusamt
um að láta þessi lyf sin ekki verða
fyrir óvitum, sem ekki kunna
með þau að fara. Mikill fjöldi
fólks hér gengur fyrir þessum
taugalyfjum og viða liggur mikil
hætta i leyni fyrir börnum þess á
heimilunum.
Safnið ekki
gömlum lyfjum
Margir hafa einnig þann fá-
dæma ósið, að safna saman
kynstrum af meðulum þangað til
komið er margra ára samansafn.
Fólk fær lyf við sjúkdómum, sem
siðan fæst bót á, en meðalið
verður eftir á heimilinu. Ég segi
ekki, að fólki sé ekki óhætt að
geyma magnýltöflur og pensillin
á öruggum stað og nota þegar
þörfin krefur, en yfirleitt ætti það
að vera regla að henda öllum
meðulum þegar hætt er að nota
þau.
Mörg meðul eru lika orðin
gagnslaus eftir ára geymslu, en
hins vegar geta þau hæglega
valdið eiturverkunum.
Sumir hafa meira að segja
þann dæmalausa ósið að geyma
lyf i isskáp hreint og beint innan
um matinn, og hefur ha ín jafnvel
orðið til þess að fullorðnir hafa
neytt þeirra i misgripum fyrir
eitthvað matarkyns. Á umbúðum
sumra lyfja stendur, að þau eigi
að geyma á köldum stað, þetta
ber ekki að taka svo bókstaflega
eftir að farið er að neyta lyfjanna,
og fásinna er að hafa slik og
önnur sterk efni innan um mat.
Fyrir nokkrum árum varð þess
talsvert vart að börn komust i
sterka edikssýru, sem er ban-
eitruð óþynnt, en var engu að
siður seld að 'visu merkt til venju-
legrar heimilisnotkunar. Þetta
efni er stórhættulegt, en sem
betur fer hef ég litið orðið var við
það undanfarið.
Bragöskyniö annað
Þá ná börnin oft i ýmiss konar
hreinsiefni, bón og málningar-
vörur svo sem terpentinu og
þynni, ennfremur aceton, og láta
það ekki hindra sig þó okkur
fullorðnum finnist þau o'lystileg.
Þessi efni og eins lyf ætti fólk
að gera sér að vana að hafa i sér-
stökum geymslum t.d. i læstum
kössum eða hátt uppi á hillum,
sem börn ná ekki til. Forðast ber
að geyma lyf i opnum nátt-
borðum.
Einnig er mjög algengt að börn
verði fyrir eiturverkunum af þvi
að borða sigarettustubba. Þó man
ég ekki eftir að hættuleg áhrif
hafi orðið af þvi, sem sennilega er
þvi að þakka að þau borða ekki
mjög mikið af sigarettutóbakinu.
Börnum, sem gleypt hafa lyf og
eiturefni, er gefið uppsöluefni,
en oft vitum við ekki hvort við
náum öllu upp úr þeim, þar sem
oft er langur timi liðinn siðan þau
tóku efnin. Satt að segja er ótrú-
legt hvað þau virðast þola stóra
skammta af mörgum lyfjum. En
þau hafa mörg orðiðmjög veik og
orðið að liggja á sjúkrahúsi, en til
allrar hamingju hafa mér vitan-
lega ekki orðið banaslys siðustu
árin af þessum völdum.
Vitamín lika varasamt
1 Bandarikjunum er lang-
algengasta dánarorsökin af
Erlendis hefur það oft komið fyrir að börn hafa kafnað i plastpokum,
hér hefur það ekki átt sér stað enn og á vonandi ekki eftir að verða, ef
aðgál er höfð.
hillum hátt uppi, þar sem
óvitar ná ekki í þau. Árið
1970 komu 508 manns á
slysadeildina vegna
eitrana af þessum völdum
og árið 1971 fjölgaði þeim
um 60 manns upp í 568, og
ekki hefur dregið úr síðan.
Meirihlutinn af þessum
sjúklingum eru börn.
Við hittum nýlega að máli Hauk
Kristjánsson yfirlækni slysa-
deildar Borgarsjúkrahússins og
ræddum við hann um slys á
börnum og hvað helzt bæri að
varast i þeim efnum.
— Það er alltaf talsvert um að
börn detta og slasast, bæði innan
húss, t.d. niður stiga og þó mest
úti, á róluvöllum, gangstéttum og
viðar. Titt er að þau fái slæma
finguráverka i hurðarfölsum, eða
skeri sig á eggjárnum. Seint
verður sennilega hægt að setja
undir alla leka i þessum efnum
þótt sjálfsagt sé að gæta fyllstu
varúðar. önnur slys er auð-
veldara að forðast með meiri
aðgætni.
Á hverjum degi er komið
með a.m.k. eitt barn á
slysadeild Borgarsjúkra-
hússins í Fossvogi, sem
gleypt hefur lyf eða
drukkið eitraða vökva, sem
legið hafa fyrir þeim á gl-
ámbekk. Ástæða er til að
benda foreldrum og for-
ráðamönnum barna að
gæta varúðar í þessum
efnum en vanræksla getur
verið lífshættuleg. Það ætfi
að vera regla allra að
geyma lyf og eitruð efni í
læstum hirzlum eða í