Tíminn - 08.01.1976, Blaðsíða 15

Fimmtudagur 8. janúar 1976.
TÍMINN
15
o Getum
gjaldeyris okkar, en hinn sparar
gjaldeyri og aflar hans. Gjaldeyr-
issparnaður á hvern einasta
starfsmann i vöruframleiðsluiðn-
aði var 2,5 milljónir króna á árinu
’75.
Framleiðsla þessara 23.000
manna i fiskveiðum, fiskiðnaði og
almennum vöruframleiðsluiðnaði
er sú undirstaða, sem öll önnur
atvinnustarfsemi á tslandi bygg-
ist á. Þessi almennu sannindi
þurfa menn að gera sér ljós, og
þessa undirstöðu verður að
stækka. Ef yið eigum að tala um
einhverjar framfarir, og ef við
eigum að geta borgað hærra kaup
hér á Islandi og Iátið þegnunum
liða vel, þá verður að efla þessa
undirstöðu. Það sem mér lizt
verst á um þessi áramót, er að ég
sé enga tilburði i þá átt, að verið
sé að gera það.
Við höfum verið að veðja á
skipin, togarana, og með útfærslu
landhelginnar er nauðsynlegt að
eiga stóran flota, en svo fáum við
svörtu skýrsluna i andlitið, og það
kemur i ljós að við verðum að
minnka sóknina en ekki auka
hana, þó svo að við flæmum út-
lendinga frá okkar fiskimiðum.
Ég veit ekki hvort ég á að vera
að telja upp fleiri svartar hliðar
um þessi áramót, en þvi miður sé
ég fáar bjartar. Mér finnst ógn-
vekjandi, hve mikil kjaraskerð-
ing hefur orðið á árinu sem leið.
Ég hef áður sett fram nákvæm-
lega hvað ég vil láta gera — við
verðum að gera það upp við okk-
ur, á hverju við ætlum að lifa i
framtiðinni. Þessir atvinnuvegir
hafa tekið við hver af öðrum.
Fyrstu 1000 árin sem við bjuggum
i þessu landi lifðum viö fyrst og
fremst af landbúnaði og dálitilli
sjósókn á smákænum, og undan-
farin hundrað ár höfum við aðal-
lega lifað á landbúnaði og sjávar-
útvegi, en siðustu 30—40 árin ver-
ið að þreifa fyrir okkur meö iðn-
að, og nú er svo komiö, að þessi
fjöldi manna, sem hér býr, getur
ekki lifað af þvi sem sjórinn og
landið gefa af sér, við þurfum
meira. Þá þurfum við að snúa
'okkur að þvi að gerast iönriki,
eins og aðrar þjóðir hafa gert.
Það er afskaplega rökrétt að hafa
unnið þetta eins og við höfum
gert, byrja á landbúnaði og fara
svo yfir I auðveldustu auðlindina,
sem er sjórinn. Við verðum að
byggja á fólkinu i landinu, að við-
bættri þeirri orku, sem hér er, og
þeim hráefnum, sem við eigum. A
þessum þrem meginþáttum
verðum við að byggja framtið
okkar. Eins og tölurnar sem ég
nefndi áðan sýna, er iðnaðurinn
þegar orðinn töluvert stærri en
sjávarútvegurinn, þótt fáir geri
sér grein fyrir þvi. En þetta bil
verður að breikka ennþá meira,
þvi að framtiðarburðarás is-
lenzkrar velmegunar verður að
sjálfsögðu iðnaðurinn. Ég held að
aðalatriðið sé að taka hér upp al-
hliða iðnþróunarstefnu i sama
dúr og þær þjóðir, sem tekizt
hefur að byggja upp sinn fram-
leiðsluiðnað, og það á öllum svið-
um, bæði i fjármálum, skatta-
málum, tollamálum, menntamál-
um og tæknimálum. Það eina sem
við förum fram á, er aö við njót-
um sömu skilyrða og útlendingar
búa við á íslandi. Allt það sem við
kvörtúm um, er tekið burt i
samningum við útlendinga, það
er ekkert annað en að taka upp
sams konar lif fyrir okkur og út-
lendinga á tslandi. Við biðjum
ekki um forréttindi, en við viljum
hafa sama jarðveg að starfrækja
okkar verksmiðjur i eins og þeir
sem við keppum við frá útlönd-
um, þvi ef þeir hafa miklu betra
umhverfi, þá getum við ekki
keppt við þá. Og það að við getum
ekki keppt við þá, þýðir að við
getum ekki greitt fólki okkar
nógu há laun og þá ýmist versna
lifskjörin eða fólkið flýr land, eins
og komið hefur fyrir. Eina leiðin
til að halda sérmenntuðu fólki i
landinu er að geta boðið þvi störf
við þess hæfi og viðunandi lifs-
kjör. Fólk, sem farið hefur i há-
tæknilegt nám, fer ekki að veiða
fisk eða stunda landbúnað, en það
vill t.d. gjarna vinna við háþróað-
an efnaiðnað. __cB.
© Hlutur
kemur niður á vinnslustöðvunum
og sjómönnum.
Sannarlega þurftum við að
endurnýja togaraflotann með
stækkun landhelginnar f 50 milur.
Kannski hefur sú uppbygging
verið of hröð, sérstaklega ef
miðað er við rannsóknir, sem
gerðar hafa verið nú siðustu ár,
og ástand fiskstofnanna. Einnig
hefur gengið of hægt að koma út-
lendingum i burtu af miðunum.
Stöðvun togarakaupa kemur
harðast niður á útgerðinni á
Suðurnesjasvæðinu, þar sem er_
megin bátaútgerð landsins, ef svo"
heldur fram sem horfir um
minnkandi afla. Hvort þetta
myndi lagast með fleiri togurum,
það er ég ekki kominn til með að
segja. Aðalatriðið er, að sóknin i
heild er of þung.
— Hað eigum við að eiga
marga báta, og hve marga tog-
ara?
— Þvi er torvelt að svara.
Mergurinn málsins er, að við
verðum að fara ákaflega varlega
i veiðar á þorski og ýsu, ef við eig-
um ekki að ganga af stofnunum
dauðum. Ég er bjartsýnn á að ef
við hegðum okkur skynsamlega,
eigi þeir eftir að byggjast upp
aftur, en það tekur sinn tima. Og
það verður sársaukafullt fyrir
ýmsa að biða eftir þvi að stofn-
arnir rétti við.
Það er nýtt vandamál hjá okkur
að þurfa að draga úr sókn, og þvi
verðum við að bregðast við eftir
beztu getu.
Sumir vilja fækka skipum, en
það er ekki hlaupið að þvi.
Akveðið er að taka upp hert
eftirlit með þvi að ekki verði
gengið nærri fiskstofnunum og að
þeir nái að hrygna i friði. Gert er
ráð fyrir að lokað verði stærri
svæðum en áður fyrir veiðum,
þar sem smáfiskur heldur sig.
Mest riöur þó á þegnskap sjó-
mannanna sjálfra, að þeir haldi
sig frá smáfiska- og hrygningar-
svæðunum. Við treystum á að
menn sýni samvinnu og sam-
ábyrgð i þessu máli.
Við þurfum að draga úr sókn-
inni i þorskinn og reyna heldur að
veiða aðrar fisktegundir. Ég held
ekki að aflinn 1976 þurfi að verða
miklu minni en á siðasta ári, en
hlutur annarra, kannski verð-
minni tegunda, mun aukast.
Með smávegis heppni held ég
að loðnan geti orðið okkur til
bjargar. Við eigum að geta veitt
meiri loðnu en við höfum gert, og
lengri tíma á árinu og þannig létt
á sókninni i þorskinn. Við ættum
að geta veitt ioðnu siðari hluta
sumars og að haustinu, en þá er
hún betri til vinnslu, og stofninn
virðist alveg þola það.
Aðrar tegundir kunna einnig að
eiga framtið fyrir sér, svo sem
spæriingur,kolmunni og langhali.
— Við höfum ekki leyst þann
vanda, hvernig á að veiða kol-
munnann, og einnig þarf að gera
vinnslutilraunir. Hugsanlega
væri hægt að vinna hann, herða
og selja sem skreið. Langhala
getum við eflaust veitt, en getum
við selt hann? Úr mörgu þarf að
fá skorið varðandi veiði, vinnslu
og markaði áður en hafizt verður
handa um veiði nýrra fiskteg-
unda.
— Afkoma sjávarútvegsins á
slðasta ári var ekki góð, hvorki
fyrir flotann né vinnsluna. Mark-
aðsverð fisktegunda, nema salt-
fisks.hækkaði að vi'su siðari hluta
ársins, en ekki nóg til að vega á
móti hærri vinnslukostnaði, og ef
ekki verður breyting á þessu ári,
er ekki að búast við að afkoman
verði góð, einkum og sér i lagi þar
sem við verðum að auka veiði
verðminni tegunda. Engu að
siður er sjávarútvegurinn sú gull-
kista, sem við sækjum að heita
má allan okkar gjaldeyri i.
Erfiðleikarnir á mörkuðunum
stafa ekki sizt af þvi, hvað aðrar
þjóðir styrkja sinn sjávarútveg
mikið. Þannig er um keppinauta
okkar Norðmenn, ýmis Efna-
hagsbandalagsrikjanna og
Kanada og á siðast liðnu ári voru
slikir styrkir stórauknir. Við
getum ekki styrkt okkar
sjávarútveg, og þvi er erfitt fyrir
okkur að keppa um verð við þessi
lönd.
Við bindum miklar vonir við
hafféttarráðstefnuna, ekki sizt
vegna þess að allar óskir okkar
um verndun og nýtingu fiskstofn-
anna hafa verið teknar til greina i
sameiginlegum texta ráðstefn-
unnar, sem tekin verður ákvörð-
un • á næsta fundi hennar nú i
marz. Ef illa gengur, verðure.t.v.
sett inn ákvæði um umþóttun er-
lendra þjóða eða gerðardóm. En
að svo komnu máli finnst mér
okkur hafa gengið vel i haginn.
Sg
0 Landbúnaður
tekizt að telja tugþúsundum
mætra, góðviljaðra og sann-
gjarnra borgara trú um, að sauð-
kindin þessi lifgjafi islenzku
þjóðarinnar, sé hálfgert óarga-
dýr, sem hafi eyðilagt landið, þótt
þeir, sem búskap stunda viti
betur og láti þennan áróður lönd
og leið. Svo langt hefur þessum
annars mæta manni tekizt að
læða áróðri sinum og blekkingum
inn i hug þjóðarinnar, að jafnvel
rikisútvarpið — sjónvarpið —
getur ekki sýnt mynd úr islenzkri
náttúru á nýársdag án þess, að
sauðkindin sé borin þar ósönnum
sökum. Þessi áróður nær ekki að-
eins til íslendinga. t jólakveðju til
min frá sænskum vini minum, bú-
settum þar, getur hann þess, að
einhver Bjarnason hafi i sænsku
blaði tjáð sig vera i striði við
‘ sauðkindina, sem sé hinn mikli
skaðvaldur gagnvart gróðri. Svi-
inn óskar þess, að ég hafi þegar
fengið þennan Bjarnason settan
bak við lás og slá! Hér er ekki
rúm til að ræða þennan þátt skað-
legs áróðurs hinna svonefndu
„skógræktarmanna” hér á landi,
en ég er reiðubúinn að mæta þeim
til rökræðna i fjölmiðlum eftir
samkomulagi.
Þetta var nefnt hér, aðeins til
að sýna, að skrif Visis og Dag-
blaðsins geta haft hliðstæð áhrif.
Þau eitra hugarfar margra af
þeim hluta þjóðarinnar, sem ekki
er kunnugur landbúnaði af eigin
raun, þótt það sé hið mætasta fóik
i alla staði og vilji engum ö.rétt
sýna. Ahrifanna virðist gæta allt
inni raðir alþingismanna.eða ekki
er hægt annað að merkja eftir af-
stöðu þingmanna til nýmæla, er
landbúnaðinn varðar. Allir, sem
til þekkja, vita að landbúnaðar-
ráðherra vill allt vel gera fyrir
landbúnaðinn, enda hefur hann
sýnt það i verki gagnvart fram-
kvæmd gildandi laga um
landbúnaðarmál, þótt hann hafi
neyðzt til að fallast á smávægi-
legan samdrátt rikisútgjalda til
landbúnaðarmálefna, sem þáttar
i virðingarverðri viðleitni rikis-
stjórnarinnar til sparnaðar á nú-
verandi erfiðleikatimum i fjár-
málum þjóðarinnar. öðru máli
gegnir um framgang nýmæla, er
varða landbúnað. Búnaðarþing
sendir árlega landbúnaðarráðu-
neytinu nokkur frumvörp ýmist
til breytinga á gildandi lögum,
sem þurfa breytinga við vegna
breyttra þjóðfélagshátta eða
frumvörp um nauðsynleg ný-
mæii. Siðustu árin hafa slik frum-
vörp varla verið flutt á Alþingi,
hvað þá samþykkt. Gildir þar
einu, hvort um minniháttar
nauðsynjamál er að ræða, eins og
t.d. frumvarpum breytinguá lög-
um um sauðfjárbaðanir, mat á
kjöti og mat á ull og gærum, eða
stórmál eins og Jarðalagafrum-
varpið, sem er mál málanna fyrir
framtið islenzkra bænda.
Hins vegar er á hverju Alþingi
eftir annað flutt frumvörp um
skerðingu á eignar- og afnotarétti
bænda til landsins og gæða þess,
lands og landsgæða, sem bændur
hafa þó fullan eignarrétt á sam-
kvæmt stjórnarskrá Islands. Svo
er fyrir að þakka að þessi frum-
vörp hafa ekki enn náð fram að
ganga.
Ég hef það á tilfinningunni að
landbúnaðarráðherra finni af
hyggjuviti sinu, að landbúnaður-
inn eigi ekki i bili nægu fylgi að
fagna hjá stjórnarflokkunum i
sölum Alþingis, til þess að gagn-
leg málefni hans nái fram að
ganga. Ég hefi heyrt, að ekki séu
miklar likur til, að annað land-
búnaðarmál, ef landbúnaðarmál
getur kallast, verði samþykkt á
Alþingi i vetur, en sú breyting á
lögum um Framleiðsluráð land-
búnaðarins, að létta af Mjólkur-
samsölunni smásöludreif ingu
mjólkur, en færa hana til hinna
almennu matvöruverzlana. Ef til
vill leiðir það til bættrar þjónustu
fyrir sum heimili, en ég dreg i
efa, að þegar til lengdar lætur
verði það til að lækka dreifingar-
kostnað þessarar vörutegundar.
Þetta erindi er orðið lengra en
ég hafði ætlað mér, en þó er
margt órætt, sem ég vildi hafa
rætt um eins og t.d. þróun
landbúnaðarins, hagkvæmni mis-
munandi bústærðar einstakra bú-
greina o.fl. varðandi bætta af-
komu þessa atvinnuvegar, en það
verður að biða siðari tima.
Að lokum vil ég óska þess, að
hið nýbyrjaða ár verði bændum
, og þjóðinni allri hagsælt og gott.
Fundir um sjávarútvegsmál
Vestfirðingar.
Fundir um málefni sjávarútvegs verða
haldnir á Bildudal kl. 14.00 laugardaginn 10.
jan. Patreksfirði kl. 16.00 sunnudaginn 11.
jan. Tálknafirði kl. 21.00 sunnudaginn 11. jan.
Fleiri fundir auglýstir siðar. Allir velkomnir.
Steingrimur Hermannsson.
Viðtalstímar
alþíngismannc
°9
borgarfulltrúa
Framsóknarflokksins
Kristján Benediktsson borgarfulltrúi verður til viötals á skrif-
stofu Framsóknarflokksins, Rauðarárstig 18 laugardaginn 10.
janúar frá kl. 10 til 12.
Bílddælingar,
nærsveitarmenn
Samband ungra Framsóknarmanna, kjördæmissamband Fram-
sóknarmanna á Vestfjörðum og Framsóknarfélagið á Bildudal
gangast fyrir félagsmálanámskeiði i Félagsheimilinu á Bildu-
dal, sem hefst föstudaginn 9. jan. kl. 21.00.
Leiðbeinandi verður Heiðar Guðbrandsson, form. verkalýðs- og
sjómannafélags Alftfirðinga, Súðavik. Námskeiðið er öllum op-
ið.
Hádegisverðar
fundur
FUF i Reykjavik heldur hádegisverðarfund i Klúbbnum laugar-
daginn 10. janúar og hefst hann kl. 12. Gestur fundarins veröur
Freysteinn Jóhannsson ritstjórnarfulltrúi á Timanum. Félagar
fjölmennið og takið með ykkur gesti.
Stjórnin.
Kanarí-
eyjar
Þeir sem áhuga hafa á ferðum til
Kanarieyja (Teneriffe) í febrú-
ar, gefst kostur á ferð hjá okkur
19. febrúar (24 dagar).
Góðar íbúðlr, góð hótel. Sérstak-
ur afsláttur fyrir flokksbundið
framsóknarfólk.
örfá sæti laus. Þeir, sem eiga pantaða miða, en hafa ekki
staðfest pöntun sina með innborgun eru beðnir um að gera þaö
strax, að öðrum kosti eiga þeir á hættu að missa af ferðinni. Haf-
ið samband við skrifstofuna að Rauðarárstig 18, simi 24480.
Esra S. Pétursson, læknir
hefur flutt stofu sina um set i Domus
Medica.
Nýi siminn þar er: 26290.
Sérgreinar: Sálgreining.
Sál og geðlækningar.