Tíminn - 23.01.1976, Blaðsíða 19

Föstudagur 23. janúar 1976.
TÍMINN
19
Þing Náttúrulækningafélag íslands
I Heilsuvernd flytur BLJ út-
drátt úr skýrslu forseta,
Arnheiðar Jönsdóttur. Hér mun
aðallega fjallað um þau atriði
skýrslunnar, er snerta
NLF-búðir og brauðgerð. Um
þessi fyrirtæki ræddi forseti,
eins og væru þau eign NLFl. En
NLFÍ á EKKERT i þeim, og
hefur aldrei átt. Það er þvi
meira en litil biræfni að tiunda
þau sem eign NLFt. 1 rauninni
erþaðóskiljanlegt, að forsetinn,
svo ágæt kona, skuli láta hafa
sig til slikra heimskupara, svo
að vægt sé að orði komizt. En ég
held að ekki sé unnt að kveða of
fast að orði um þá blygðunar-
lausu ófyrirleitni og lögleysur
sem beitt hefur verið undan-
farið til að sölsa þessi fyrirtæki
undir NLFl. Þar hefur tilgang-
urinn helgað meðulin, og
meðulin hæft tilgangninum.
Félagsmenn vita mjög litið
um þessi fyrirtæki. Hér skal þvi
gerð örstutt grein fyrir uppruna
þeirra og tilgangi. Það nálgast
23 ár siðan undirritaður hóf
baráttu fyrir stofnun félags, er
hefði á hendi rekstur verzluna
með hvers konar hollefni, þar á
meðal vitamin, steinefni, o. fl,
sem ég hafði þá notað i rikum
mæli i 5 ár og æ siðan, eftir að
hafa verið búinn undir þann
möguleika, að ég yrði aldrei
vinnufær. Ég hafði þvi mikil-
væga reynslu að baki um gildi
þeirra fyrir heilsu og vinnu-
þrek. Það var þvi nauðsyn
að koma á fót verzlun. Ég bar
hugmyndina upp á stjórnar-
fundi i NLFR. En fékk litinn
byr. Ég fékk þvi þó framgengt,
að kallaðuryrði saman fundur i
félaginu. Málið var rætt og
endurrætt, og kynnt
félagsmönnum i bréfi. Með litl-
um hluta félagsmanna var félag
stofnað, þótt það mætti harðri
andstöðu undir forystu BLJ
veðurfræðings. Skiptar skoðanir
eru hollar hverju máli, ef unnið
er af heilindum. Þráhyggja og
afneitun staðreynda mun hins
vegar fáu góðu til framdráttar.
En BLJ hefur verið trúr and-
stöðu sinni gegn félaginu til
þessa dags, og aldrei við það
skipt.
Félagið var févana, svo að
fara varð gætilega. Pöntunar-
félagsformið var valið. Nafnið
tengdum við NLFR, þvi til
styrktar, þar sem stöðugt
fækkaði i þvi. Það skilyrði var
sett fyrir inngöngu i p.fél. að
menn væru i NLFR. Þetta
ákvæði skilaði nokkrum
hundruðum nýrra félagsmanna
inn i NLFR, og varð þvi mikil-
vægur styrkur, bæði félagslega
og fjárhagslega. Og jafnframt
NLFl.
Fljótlega opnaði félagið
verzlun. Skömmu siðar var
keypt kornkvörn, og kornið
malað með hýði og kimi, eða öll-
um sinum lifefnum. Hvort
tveggja sigtað frá i mestu eða
öllu innfluttu mjöli. Korn ætti að
flytja inn i stað mjöls og tryggja
þjóðinni mjöl, miklu meira að
gæðum en hið innflutta.
Samið var við bakari um
bakstur fyrir búðina. Siðan
keyptum við bakari. Brauðvör-
ur eru svo gildur þáttur i fæði
allra, ekki sizt barna og ung-
linga, að nauðsyn var umbóta á
þvi sviði. Ætla mætti, að allir
NLF-sinnar fögnuðu þessari
umbótastarfsemi. Og flestir
gerðu það. En einn var sá, er
skildi, að vanþakka bæri þetta
framtak. BLJ vildi láta banna
NLF-skammstöfunina i nafni
búðar og brauðgerðar, þótt
byrjað-væri með 17 teg. úr heil-
mjöli. En auðvitað einnig hið
hefðbundna.
Ýmsir, er gengu úr NLFR,
voru einnig ip.fél., en máttu það
ekki skv. áðurgreindu ákvæði.
Er við I stjórninni ætluðum að
breyta lögunum og leiðrétta
þessa veilu, voru BLJ og Árni
komnir i félagið og söfnuðu liði
gegn leiðréttingu, og unnu
þannig beinlinis gegn hagsmun-
um félagsins. Slik var félags-
hyggja þeirra. Og hún er enn
söm við sig.
Nú rekur félagið 2 verzlanir,
brauðgerð og kornmyllu. 1
verzlununum hefur stöðugt
fjölgað hollefnum. Og svo mun
verða áfram, ef „hugsjóna-
mennirnir” i hælinu og hirð
þeirra trufla ekki reksturinn.
Og hér vil ég UNDIRSTRIKA,
að það er pöntunarfélagið, sem '
kennt var við NLFR tjl stuðn-
ings þvi' — sem rekur NLF-búð-
irnar, brauðgerðina og korn-
mylluna, en EKKI NLFR eða
NLFt, eins og reynt hefur verið
að telja félagsmönnum trú um.
Það er PÖNTUNARFÉLAGIÐ,
sem hefur stofnað, byggt upp og
rekið þessi fyrirtæki frá upp-
hafi, og borið á þeim alla á-
byrgð. Það eru því ósannindi af
fjárans ári leiðinlega hárri
gráðu, þegar NLFt tiundar þau
sem sina eign, eftir að hafa i
rauninni alla tíð haft horn i siðu
þeirra. Það er margt skrýtið
víðar en i kýrhausnum.
Pöntunarfélagið hefur frá
upphafi verið sjálfstætt félag,
sem aldrei hefur gerzt aðili að
NLFl. Og nafntengslín voru ein-
ungis, eins og áður er greint, til
að styrkja NLFR. Og þær hafa
heldur ekki verið þunnar þakk-
irnar fyrir stuðninginn: nokkur
hundrúð nýir félagsmenn. Skv.
augl. NLFt eftir forstjóra fyrir
NLF-búðirnar, ætlaði NLFt að
gera p.fél. þann greiða að hirða
öll fyrirtæki þess, 20—30
milljóna virði, fyrir ekki neitt.
En við, sem kunnum ekki að
meta greiðasemina, vörpuðum
svo skiru ljósi á ósómann, sem
verið var að fremja, að stjórnin
gerði sér grein fyrir lögleysun-
um og samþykkti einróma að
hverfa frá innlimunartilraun-
um. \
t Dagbl. 9. des. segir'BLJ:
„Endanleg ákvörðun um félags-
slit (p.fél.) verður vafalaust
tekin á næstunni”. En i frh.:
„hver sem þau úrslit verða”,
gætir vafa. En fullburða stað-
hæfing er, að meðan NLF-verzl.
hafi NLF i nafni sinu, sé i gildi
bann við sölu á hvitu hveiti,
sykri og kaffi, sem samþykkt
var i þingi NLFI.
Þingið hefur enga heimild til
að banna sölu þessara efna i
NLF-verzl., en það, og stjórn
NLFl, hefur án tvimæla rétt til
að banna NLF-skammstöfunina
i nafni verzl. Og þar sem þingið
samþykkti bannið, er stjórninni
ef til vill skylt að vernda nafn-
tákn samtakanna gegn þeirri
„saurgun”, að bannvörur séu
seldar undir tákni þeirra. Verði
skammstöfunin bönnuð, er skylt
að taka það til greina, hvort sem
það líkar betur eða verr. RÉTT
skal vera RÉTT.
t setningunni, sem ég vitnaði
til i grein BLJ: „Endanleg á-
kvörðun um félagsslit....”,
leynir sér ekki óskin um félags-
slit. En alveg er óhætt að full-
yrða, að félaginu verður
ALDREI slitið, nema með ,,ó-
hreinum” aðferðum, eins og
smölun atkvæða. Heilir félags-
menn hafa ekki áhuga á að slita
félaginu eftir 23 ár, i vaxandi
gengi. Það er augljóst, að afsal
eigna þess gerist EKKI, nema
meö óheiðarlegum aðgerðum.
Og þá er ástæða til að spyrja:
getur nokkur heiðarlegur fé-
lagsskapur reynt að helga sér
eignir annars félags á þann
hátt?
Það er óskiljanlegt, að stjórn
NLFÍ skyldi leiðast til þátttöku i
sliku. óhætt er að fullyrða, að
NLF-hugsjón Jónasar lækn-
is Kristjánssonar svifur
ekki yfir slikum óheilindaað-
gerðum og ránsskap, sem reynt
var að fremja gegn p.fél. Von-
andi stendur NLFÍ aldrei fram-
araðþvíliku, —Ener enginlög-
vernd gegn þvi, að óprúttnir
hópar ráðist inn i félög og geti
með klækjum náð og ráðstafað
eignum þeirra? — Þetta er
spurning. Hitt er aftur á móti
engin spurning, að hverri sam-
bandsstjórn ber að stuðla að
friði, réttlæti og samvinnu.
Henni ber þvi að taka i taum-
ana, ef ofstækismenn i þjónustu
hennar vaða uppi með lögleys-
um. Stjórn NLFI fór öfugt að.
Hún studdi ofstækið og lögbrotin
og stofnaði til átaka. Það var
þvi engin furða, þótt einn er til
min hringdi i dag, spyrði, hvað
mafian hefði nú á prjónunum.
Ég vona, að það verði i fyrsta
og síðasta skipti, sem stjórn
NLFl gefur tilefni til að verða
kennd við „máfiu”. Og ég vona,
að samþykkt hennar um að
hverfa frá allri ihlutun i
NLF-verzl. sé gerð i alvöru, en
ekki undir yfirskyni, sem aug-
ljóst er að verið hefur, leyfi hún
Arna og BLJ frekari tilraunir til
að sölsa eignir p.fél. undan þvi.
Hver slik tilraun verður skoðuð
sem ósk um harðnandi átök. Og
sú ósk mun uppfyllt, jafnóðum
og tilefni verður gefið. Þá
verður timabært að birta bréf
Jónasar læknis, þar sem hann
lýsir afstöðu sinni til vinnu-
bragða, nokkuð hliðstæðum
þeim.sem beitt hefur verið und-
anfarin ár gegn p.fél., og há-
punkti náö i auglýsingu eftir
forstjóra að fyrirtækjum, sem
auglýsandi hafði enga heimild
til afskipta af. Það er liðin
saga, sem vonandi endurtekur
sig ekki i neinni mynd.
„Barnaheimilið” að Sogni,
sem var mikið deilumál, er það
var i undirbúningi, er bezt að
ræða sem minnst um. Það er
byggt uppá afneitun staðreynda
og heimskupörum, Vonandi
verður það ekki til eilifðar autt
og tómt, einmanalegt hús, án
verkefna, nema yfir blásumar-
ið. Kannski á það eftir að verða
„stórt” hús. Við skulum vona
það bezta.
Skömmu eftir að ég skrifaði
greinina: „Hvað er að gerast i
NLFt? Óskammfeilnar tilraun-
ir”,sem birt var i Dagbl. 6. des.,
heyrði ég eftir fylgjanda „fóst-
bræðranna”, að greinin væri
rógur um NLF-samtökin. Hann
hefur þvi lesið greinina með
sama hugarfari og skrattinn
bibliuna. 1 greininni var enginn
rógur, heldur staðreyndalýsing.
En felist rógur i staðreyndun-
um, eru gerendur þeira rógber-
arnir, en ekki ég. Og vissulega
eru þau vinnubrögð, sem þar er
lýst, sizt til að hækka
NLF-stefnuna i sessi eða auka
henni virðingu. Og ádeilu mina
staðfesti forseti i skýrslu sinni á
þingi samtakanna, og siðan með
forstjóraauglýsingunni.
En að óreyndu skal út frá þvi
gengið, að stjórn NLFl hafi af
fullum heilindum horfið frá til-
raunum til að nálgast eignir
p.fél. og fyrirbyggi frekari til-
raunir, i fullum skilningi þess,
að pöntunarfélagið sé sjálfstætt
félag, sem hafi sama starfsrétt
og NLFl. Og að eignir þess séu
eignir þess, en EKKI NLFÍ. Þá
hafa þessi smávægilegu átök
ekki orðið til einskis, þvi að
stjórn NLFt var komin út á hál-
an fs, sem erfitt hefði orðið á
fóta sig á, hefði deilan harðnað
og lengzt. Það hefðu ekki marg-
ir fundizt til varnar sliku eign-
arráni, sem búið var að undir-
búa og reynt var að fram-
kvæma. Stjórn NLFt má hrósa
happi, að það skyldi ekki takast.
Það gleður mig að geta sagt
með fullri vissu, að stjórn NLFI
Framhald á bls. 23.
„Gott er að
hafa tungur
tvær og tala
sitt með
hvorri"
Zóphónias Pétursson sendir
Heilsuhæli N.L.F.l. kveðju sina
i Morgunblaðinu 20. des. s.l.
Þessi háttur hans er nýjung.
Mörg siðustu ár hefur hann flutt
persónulega jólakveðju á Hæl-
inu. Hefur hann þá jafnan lofað
þessa „heilsulind” með fögrum
orðum og beðið henni guðsbless-
unar af hátiðlegri andagift.
Lýsti hann með hjartnæmum
orðum, hversu góð og fullkomin
þessi blessaða stofnun væri. En
i grein sinni i Morgunblaðinu
virðist hann harma, að hafa
komizt i kast við þessa „ringul-
reið”. Eftir lestur fyrrnefndrar
greinar verður maður að
álykta: Hefur orðið einhver
snögg breyting á hælinu, eða
hefur orði'ð snögg breyting á
hugarfari Zóphóniasar, eða var
allt sem hann áður sagði ekki af
heilindum mælt’, cðaeru skrifin
nú I Morgunblaðinu ekki frá
hjartanu runnin?
Hjartnæm eru þau að minnsta
kosti ekki, hvað sem öðru liður,
og engan veginn koma þau heim
og saman við mina reynslu.
Væri ómaklegt að ég tæki ekki
svari Hælisins, slik „heilsulind”
— svo ég noti enn orð
Zóphóniasar — sem það hefur
verið mér og fjölda manna fyrr
og siðar.
Ég er ekki dómbær á öll þau
atriði, sem Zóphónías finnur
Hælinu til miska, enda læt ég
þau hlutlaus. Aðeins get ég sagt,
að þær mörgu rangfærslur, sem
ég veit skil á, eru mér tilefni
þess að taka sanngildi allrar
greinar Zóphóniasar með fyrir-
vara.
Ég er sammála honum um
óraunhæfa andstöðu gegn kjöt-
neyzlu. Kjötframleiðsla er ts-
lendingum þjóðhagsleg nauð-
syn. Þar að auki er óhollusta af
kjötneyzlu ósönnuð, að ég ætla.
Myndi ekki saka þó að gerður
væri dagamunur með kjöti á
borðum Hælisins t.d. I viku
hverri. Hins vegar er það
óþarfi, þvi að fæðið felur það i
sér, að enginn viröist sakna
kjötsins. Oft heyri ég hælisgesti
tala um það sin á milli, að fæðið
á Hælinu verði betra með hverju
ári sem liður.
t fyrrnefndri Morgunblaðs-
grein segir Zóphónias: „Heilsu-
hæli i nútima þjóðfélagi, sem er
á móti öllum lyfjum og vitamin-
um, hlýtur að heyra steinöldinni
til, en svo er um heilsuhælið i
Hveragerði”.
Hér hef ég mina eigin reynslu
til samanburðar. Ég fór hingað
á hælið f fyrsta sinn 1971, þá
nýlega kominn af spitala. Þaðan
hafði ég fyrirmæli um lyfja-
notkun, og Hælinu hafði áður
verið sent læknabréf um sjúk-
leika mina, sem voru fleiri en
einn og fleiri en tveir. Þegar ég
kom til viðtals við Björn lækni,
sagðihann: „Þú ert á lyfjum, ég
vil lita á þau”. Ég sótti lyfin og
hann sagði: „Það er bara heilt
apótek”. Eftir nokkra athugun
fékk hann mér lyfin án athuga-
semda. Siðan hefur Björn að-
eins spurt mig, hvort breyting
væri nokkur á heilsu minni, og
hvort ég hefði ekki áfram sömu
lyf. Eitt sinn þótti honum ég of
magur og ákvað mér aukalega
egg og rjóma daglega. Aldrei
minnztá aðtaka af mér lyfin að
breyta neinu þar um.
Um vitaminin sem Zóphónias
telur mjög skorta á Heilsuhæl-
inu, vil ég segja þetta: Ég nota
aldrei vitamin og finn ekki á
sjálfum mér, að þeirra sé þörf,
enda er fæðið svo fjölbreytt og
fjörefnarikt, að notkun vita-
mina hlýtur i flestum tilvikum
að vera óþörf. Annars er vist
engum hælisgestum bannað að
taka vitamin, og hjúkrunarkon-
ur gefa vitaminsprautur, þeim
er þess óska.
Og enn segir Zóphónfas:
„Einnig erum við félagarnir
mjög óánægðir með fæðið á hæl-
inu, það er allt of fábreytt og
engan veginn rétt meðhöndlað,
miðað við það, sem annars stað-
ar tíðkast nú á timum”.
Ekki trúi ég þvi, að „félag-
arnir” séu almennt óánægðir
með fæðið, eins og Zóphónías
vill vera láta. Hitt er annað mál,
að alltaf og alls staðar eru ein-
hverjar vanmeta kindur, er að
öllu finna, hversu gott sem það
er. Þá eru til aðrir menn, sem
forðast vilja deilur, og eru þess
vegna sammála þeim gikk I
veiðistööinni, er gera kann
ófrægingu að eins konar at-
vinnu. Enga forskrift gefur Zóp-
hónias um hina réttu meðhöndl-
un, og enga kokkabók visar
hann á i þessu efni.
Zóphónias segir réttilega, að á
Hælið komi oft fólk mjög illa
haldið, eftir erfiða sjúkrahús-
vist, einnig sálrænt sjúkt og
kvalið af gigt og illa farið vegna
alls konar hjartasjúkdóma og
áfalla. „Þarna þyrfti að vera
læknir,” segir Zóphónias, „sem
hægt væri að ná til allan sóíar-
hringinn.” Og enn kvað hann:
„Læknirinn verður að hafa
áhuga og tima til að gefa sig að
sjúklingunum og hugga þá á all-
an hátt.” Þessi geysiþarfa og
viðamikla hlutverki hyggst Zóp-
hónías fullnægja með einum
lækni vel menntuðum og fjöl-
hæfum.að þvi viðbættu, að hann
sé tiltækur jafnt á nóttu sem
degi. Allir geta séð, að hér er
farið á hundavaði. Enginn einn
læknir kemst yfir allan þennan
vanda, burt séð frá menntun og
hæfileikum, sem vart mun að
finna i fari eins manns. Tveir
læknar á Hælinu er raunar lág-
mark, sem keppa þyrfti að.
Hvað gigt varðar, er þjónusta
á Hælinu með ágætum, tækja-
búnaður nógur og starfsfólkið
kann vel til verka.
Zóphónias talar mikið um
drauga i grein sinni. Einn þeirra
segir hann að heiti „fanatik”.
„Sérstaklega eltir hann fólk.
sem er af kyni þvi, sem telur sig
i ætt við svonefnt hugsjónafólk.
Ég sem hælisgestur hef ekki
orðið var við neina „fanatik".
Ég held að Zóphónias geri sér
ekki ljósan muninn á stjórnsemi
og „fanatik”. Sumir menn kalla
allar reglur „fanatik", hefur
t.d. bindindisstarfsemi löngum
orðið fyrir barðinu á slikum for-
dóm um.
Ekki leynirsérlitilsvirðingin i
grein Zójiióniasar i garð þeirra
manna, sem eiga hugsjónir.
Spyrja má: Eru ekki allar
framfarir og umbætur fyrst og
fremst hugsjónir? Var ekki
Heiisuhæli NLFt i Hveragerði i
upphafi til sem hugsjón? Hug-
sjónasnauðir menn verða aldrei
brautryðjendur fyrir góðum
málefnum.
Ég átti á öðru von af Zóphóni-
asi Péturssyni, sakir ágætrar
ættar hans, en óraunhæíum
sleggjudómum, sem margnefnd
grein hans i Morgunblaðinu er
menguð af.
Þórarinn llelgason.