Tíminn - 02.08.1979, Blaðsíða 6

r

Útgefaudi Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Jóhann H. Jónsson. Ritstjórar: Þór-'
arinn Þórarinsson og Jón Sigurösson. Ritstjórnarfulltrúi:
Oddur ólafsson. Fréttastjóri: Kjartan Jónasson. Auglýs-
ingastjóri: Steingrimur Glsiason. Ritstjórnarskrifstofur,
framkvæmdastjórn og auglýsingar Siöumúla 15 slmi
86300. — Kvöldsimar blaöamanna: 86562, 86495. Eftir kl.
20.00: 86387. Verö I lausasölu kr. 180.00. Askriftargjald kr.
3.500 á mánuöi. Blaöaprent.
J
Myndugleiki
ríkisvaldsins
TÍMINN hefur nokkrum sinnum nú upp á siðkast-
ið látið i ljós það álit, að bestu viðbrögðin við vanda
þjóðarbúsins nú séu þau að snúast gegn honum af
alefli og hörku með þvi að lögbinda kaupgjald,
verðlag, vinnufrið, framkvæmdir og rikisútgjöld
um nokkurt skeið að hætti Norðmanna.
Á þvi er ekki nokkur vafi, að slikar aðgerðir
myndu þegar i stað hljóta mikinn og almennan
skilning meðal almennings. Á sama hátt er það
ljóst, að harkalegar aðgerðir af sliku tagi eru
atvinnulifinu nauðsynlegar nú.
Sú stefna, að mæta vandanum með slikum hik-
lausum hætti, er i fullu samræmi við afstöðu Fram-
sóknarmanna bæði fyrr og siðar. Það er athyglis-
vert að þegar á árinu 1942, þegar verðbólgan hóf
innreið sina i islenskt efnahagslif, gerðu Framsókn-
armenn tillögur um sambærilegar varnaraðgerðir
til þess að koma i veg fyrir að allt ryki upp úr öllu
valdi.
Nú þegar menn lita um öxl sjá þeir og skilja, að
það var örlagarikt fyrir þjóðina að kalli Framsókn-
armanna var ekki sinnt þá þegar.
Þá var uppi sami auglýsingasöngurinn sem löng-
um siðan, sama innihaldslausa loforðasnakkið um
ástina á alþýðunni og frelsinu.
Þá, eins og löngum síðan, vildu aðrir flokkar ólm-
ir taka þátt i striðsdansinum, ákaft hvattir og knún-
ir fram af leiðtogum hagsmunasamtaka, og gildir
einu hvort menn töldu sig hægrimenn eða verka-
lýðssinna svo kallaða.
Afstaða Framsóknarflokksins markast hins veg-
ar ekki sist af þvi, að flokkurinn hefur aldrei verið
ofurseldur valdabaráttu einstakra forystuhópa sem
allt of oft hafa samtökin sem þeim er trúað fyrir að
leiksoppi. Þvi hefur Framsóknarflokkurinn ætið
lagt alla áherslu á þjóðarhag, á framför landsins
alls og þjóðarinnar allrar.
Af sömu ástæðum eru varnaðarorð Framsóknar-
manna nú — sumarið 1979 — nákvæmlega hin sömu
og þau voru i fyrra — sumarið 1978 — og i hitt eð
fyrra og árið þar áður og á öllum öðrum timum.
Sem löngum fyrr er það nú aðalatriðið, að allir
leggist á eina sveif þegar háski steðjar að. Þá þarf
samstöðu og sameiningu. Aldrei á félagshyggjan
brýnna erindi til þjóðarinnar en einmitt þegar
háska ber að höndum. Nú er það enn eitt árið háski
verðbólgunnar sem magnast með hverri
nýrri hækkun oliuvarnings.
Til þess að koma málefnum þjóðarinnar á réttan
kjöl verður rikisvaldið að taka myndugt frumkvæði.
Rikisvaldið verður að vera myndugt i þjóðfélaginu
og þess megnugt að knýja fram hag og viðhorf
heildarinnar. Og nú þarf að verja þjóðarhag. Oliu-
kreppan nýja á að nægja til að sannfæra menn um
það að þetta meginatriði hefur ekkert breytst siðan
i fyrra.
Slikur myndugleiki rikisvaldsins er nú forsenda
þess að unnt verði að reisa við frjálst athafnalif og
þar með gróandi þjóðlif og stöðugar framfarir.
JS
Haraldur Ólafsson:
Erlent yfirlit
Evrópuþingið og
kosningarnar til þess
Hús Evrópuþingsins I Strasbourg.
Fyrsta þing Efnahagsbanda-
lagsrikjanna, Evrópuþingiö
svokallaöa hefur nú hafiö störf.
Um miöjan júli komu hinir 410
þjóökjörnu fulltrúar saman I
Strasbourg. Fyrsta verkefni
þeirra var aö kjósa forseta
þingsins til eins árs. Eins og viö
var búizt varö franski heilbrigö-
isráöherrann Simone Weil fyrir
valinu. Húner úrflokki Giscard
d’Estaing forseta og hefur nú
um nokkurt skeiö veriö hækk-
andi stjarna á frönskum stjórn-
málahimni.
Þetta nýja Evrópuþing er
merkileg nýjung i samskiptum
þjóöa. Efnahagsbandalagsrikin
kjósa samtals 410 fulltrúa til
þingsins, og fer þingmanna-
fjöldi aö nokkrueftir fólksfjölda
I viökomandi rikjum. Þó gildir
þaö ekki um fjölmennustu og
öflugustu rikin. Þau kjósa öll
jafnmarga.
I mörgum rikjanna voru
kosningarnar tÚ þingsins
all-sögulegar. Margir stjórn-
málamenn I fremstu röö buöu
sig fram, og innan hvers ríkis
var hörö kosningabarátta.
I Frakklandi var kosninga-
baráttan haröari en víöast ann-
ars staöar. Flokkur Chiracs,
fyrrum forsætisráöherra,
stundum kallaöir gaullistar,
vegna þess aö I honum eru
margir af gömlum samstarfs-
mönnum de Gaulle, lagöi mikla
áherzlu á aö fá sem flesta full-
trúa kjörna. Chirac er hat-
rammur andstæöingur Giscards
d’Estaing og taliö, aö hann
stefni aö þvi aö bjóöa sig fram
gegn honum i forsetakosningun-
um 1981. 1 þeim flokki er lika
Michel Debré, fyrsti forsætis-
ráöherra de Gaulle er hann kom
aftur til valda 1958. Debré telur,
aö meö Evrópuþinginu sé veriö
aö draga völd úr höndum þjóö-
þinganna, og veröi aö sporna
gegn þeirri þróun, aö sjálfstæöi
rikja til aö setja eigin lög veröi
skoröur settar. Chirac lagöi alla
áherzlu á aö vinna sigur i þess-
um kosningum, þar eö góö út-
koma mundi styrkja hann i bar-
áttunni viö forsetann.
Sósialistar undir forystu Mitt-
erands áttu lika talsvert i húfi.
Mitteranderaö vfeuenn leiötogi
flokksins og tókst aö koma I veg
fyrir, aö Michel Rocard ýtti sér
til hliöar á flokksþinginu I vetur.
En Mitterand fer aö eldast og
hann á ekki mörg tækifæri enn
til aö komast til æöstu metoröa i
Frakklandi. Hann veröur aö
nota hvert tækifæri sem gefst til
þess aö styrkja stööu sina fyrir
forsetakosningarnar 1981. Tap
flokksins I hverjum kosningun-
um á fætur öörum hlýtur aö
leiöa tilþess.aö Mitterand veröi
aö vikja og aörir aö taka viö.
Mitterand og Chirac eru þvl i
mjög s vipaöri stööu: þeir veröa
aösýna, aöþeir geti aflaö flokk-
um sinum fylgis, ella veröa
vonir þeirra um forsetaembætt-
iö aö engu. Og loks veröur Gis-
card aö sýna styrk sinn meö þvl
aö leiöa flokk sinn til sigurs!
Kosningarnar fengu þvl blæ for-
keppni fyrir forsetakosningarn-
ar eftir tvö ár.
Giscard d’Estaing valdi
Simone Veil til aö vera i forystu
fyrir frambjóöendum flokks
sins I kosningunum til Evrópu-
þingsins. Hún er um fimmtugt
og hefur um skeiö veriö ráö-
herra heilbrigöismála og fé-
lagsmála. Vakti hún mikla at-
hygli fyrir forgöngu sina um
rýmkun löggjafar um fóstur-
eyöingar, þar sem farin er sú
leiö, aö konur ráöi meiru um
þaö en nefnd svokallaöra sér-
fræöinga (oftast lækna, sálfræö-
inga og einhverra andlegrar
stéttar manna). Veil er Gyöing-
ur og var ein af þeim sem kom-
ust llfs af úr útrýmingarbúöum
nasista á styrjaldarárunum.
Úrslit kosninganna I Frakk-
landi uröu ótviræöur sigur Sim-
one Veil, en Chirac og Mitterand
styrktu ekki stööu sina. Chirac
fékk þólangtum lakariútreiö en
Mitterand, en hinn síöarnefndi
mátti eftir atvikum sæmilega
viö una. Þess má geta, aö vegna
deilu um Uthlutun sæta eftir
talningu vafa-atkvæöa, þar sem
sætivar úthlutaö lista Veil.neit-
aöi Mitterand aö taka sæti á
þinginu.
Úrslit kosninganna almennt
uröuþau, aöfrjálslyndir flokkar
og þeir, sem venjulega eru tald-
ir til hægri fengu meirihluta á
þinginu. Varviöþvi búizt aö for-
seti þingsins yröi kjörinn Ur
þeim hópi. Frakkar héldu fram
Simone Veil, en meöal annarra
sem til greina komu var efstur á
blaöi Gustave Thorn, fyrrum
forsætisráöherra I Luxemburg.
Ekki áttu vinstri menn auövelt
meö aö velja frambjóöanda.
Margir töldu aö Willy Brandt
kæmi til greiná, en Italski
sósialistinn Mario Zagari varö
hlutskarpastur. t lokaatkvæöa-
greiöslunni var svo Veil kjörin.
Samkvæmt fréttum frá
Strasbourg var talsveröur hiti I
mönnum á fyrstu dögum þings-
ins. Þaö er augljóst, aö forseti
þess getur ráöiö miklu um I
hvaöa átt störf þess þróast.
Samkvæmt lögum hefur þingiö
ekki mikil völd, og hvert riki
veröur aö staöfesta samþykktir
þess og tillögur. En á þvl leikur
enginn vafi, aö samþykktir þess
hljóta aö hafa mikil áhrif á sam-
vinnu bandalagsrlkjanna. Sam-
þykktir sem ekki eru bindandi
aö lögum munu koma til meö aö
hafa bæöi áróöursgildi og verka
sem þrýstingur á viökomandi
rlki.
Michel Debré sagöi á fyrstu
dögum þingsins, aö um þaö
mætti hafa eftirfarandi ummæli
Willy Brandts: Kólumbus var
mesti sósialisti sögunnar: hann
vissi ekki hvert hann var aö
fara, ekki hvert hann var kom-
inn, og allt fyrir peninga ann-
arra.
Simone Veil.