Ísafold - 30.09.1878, Blaðsíða 3

ÍSAFOLD.
95
|>að er hvorttveggja, að náttúran hjer
á landi er örðug viðfangs, enda hjálpa
íslendingar sjálfir margvíslega til að
eyðileggj a landið. T.ærdómslistafj elags-
ritin gömlu I. B. hafa ritgjörð inni að
halda um „meltakið í Skaptafellssýslu“,
sem ljóslega sýnir fram á, hvílík guðs-
gjöf melurinn er, ekki að eins til skepnu-
og manneldis, heldur og til að verja
graslendi gegn sandfoki. Skýrir kunn-
ugur maður þar frá, að ef melurinn sje
haganlega tekinn, þá bæði aukist gras-
ávöxturinn og rótatágarnar kvíslist meir
og meir fram undir sandinn og bindi
hann. En í stað þess láta Skaptfell-
ingar sjer ekki nægja að slá og beita
melinn, en rifa ræturnar til tróðs og
meljutilbúnings og efla sjálfir sandfokið
með þessu móti. Á þjóðjörðunum er
venjan sú að landsetar láta jarðirnar
fyrst niðurníðast af sandfoki, og sækja
síðan um linun í afgjaldinu, eða afdrátt
fyrir sandmokstur. Landstjórnin fer
eptir meðmælum sýslumanns og um-
boðsmanns, og allt fer versnandi, þang-
að til jarðirnar eru komnar af, landi,
landssjóði og landsbúum til jafnmikils
skaða. f>að er óhætt að segja, að á
síðustu 50 árum hefir mikill partur af
Meðallandinu farið af, með fram af ó-
haganlegu melrifi eins og líka af því,
þar sem meltak er ekkert, að ekki
hefir verið sáð mel í sandinn, til þess
að binda hann. Sumtakið, sem kallað
er, eða rætur melsins eru rifnar af
manna höndum til meljugjörðar, pen-
ingur er látinn rifa hlífðarlaust það sem
eptir er, blaðkan, sem aldrei má snerta
er bæði slegin og skorin að vorinu
til, þar sem aldrei má að skaðlausu
taka nema stöngina. í Danmörku eru
menn nú svo langt komnir í þessu efni,
að búið er að mestu að binda sandinn
á vesturströndum Jótlands, þar sem
sandurinn áður var búinn að leggja
heila bæi, t. d. Gamle Skagen, í eyði.
Enda hafa Danir bæði haft hörð lög
gegn melrifi, og fram fylgt þeim.
Dönsku Lög Christíans 5. 6.—17.—29.
leggja harðasta þjófsstraff við að rífa
mel („Marehalm“, „Klittetag“), þjófs-
nautsstraff við að taka við honum, af
þeim semrífa, en hjá oss gefur stjórnin
eins og Stjórnartíðindin víða sýna, upp á
vissan máta verðlaun fyrir að skemma
landseignir með þessu móti, það er að
skilja, hún setur niður eða eptir gefur
jarða-afgjöldin, þegar búið er að skemma
jarðirnar. J>að er næstum því hrylli-
legt að vita til þess, hvernig beztu jarð-
ir í Meðallandi, Álptaveri og víðar eru
farnar. Á Sauðhúsnesi í Álptaveri
þurfti fyrir skemmstu 70 dagsverk til
þess að moka sandinn af túnum eptir
eins dags sandfok í ofviðri. Undir-
hraun og Grímsstaðir í Meðallandi eru
orðin túnalaus, og sandurinn færir sig
smámsaman upp á mýrarnar sem nú eru
þær einustu slægjur þessara jarða.
J>að er vissulega mál til komið, að ein-
hverjar ráðstafanir verði gjörðar af hálfu
hins opinbera, til þess fyrst að rann-
saka, hvað við þessu tjóni verði gjört
og því næst til þess að beita þeim
meðulum, sem hentust þykja í þessu
efni. Væri .óskaráð að fá hingað
danskan, en duglegan danskan mann,
sem kunnugur er á Jótlandsskaga, einn
af þeirra svo kölluðu „Klitte“mönnum,
til þess með einum kunnugum Skapt-
fellingi og einum greindum manni úr
öðru plássi að rannsaka þetta málefni
til hlítar, og væri nokkru af því opin-
bera fje, sem veitt er til jarðabóta eins
vel varið til þessa augnamiðs, eins og
til þess að styrkja suma hverja af þeim
mönnum á útlendum búnaðarskólum,
sem nú dvelja þar. Vjer trúum því
ekki, að þetta velferðarmál landsins
verði lengi látið liggja í þagnargildi,
enda skulum vjer ekki láta vort eptir
liggja að minna á það.
Útlendar frjettir
Khöfn, 31. ágúst 1878.
Austrcena málið. Tyrkinn er jafnan
sjálfum sjer líkur. Hann reynir nú á
allarlundir að smeygja sjer undan Ber-
línar-friðarskilmálunum, bæði leynt og
ljóst, eptir því sem hann hefir áræði til.
Grikkjum og Svartfellingum, sem eru
minnstir postulanna, þeirra er lönd eiga
að eignast frá Tyrkjasoldáni, segir stjórn-
in í Miklagarði hreint og beint, að þeir
fái ekki eina þúfu; Austurríkismenn
þorir hún eigi að ganga í berhögg við,
en rær undir upphlaupsmenn í Bosníu
og Herzegówína, og styður þá í laumi
til mótstöðu gegn liði keisarans, sem
sent var þangað að friða landið sam-
kvæmt Berlínar-friðnum; og loks er
fullyrt, að Rússar eigi von á sama, þeg-
ar þeir eiga að fara að taka við Batum,
í miðjum næsta mánuði. Menn hafa
því eigi mikið af friði að segja þar
eystra enn, nema á pappímum. Aust-
urríkismenn hafa verið að berjast í
Bosníu allan þennan mánuð, og eiga
þar mikið eptir óunnið enn. J>eir náðu
loks höfuðborginni, Serajevo, 19, þ. m.,
eptir harða hríð dagana á undan og
skömmu siðar Mostar, höfuðborg í Her-
zegówína, en hafa lítið getað að hafzt
síðan sakir liðskorts, en fá nú bráðum
liðsauka heiman að, og eiga þá að
verða 170,000 saman. Eptir friðaiskil-
málunum átti soldán að heita yfirdrottn-
ari landsins (Bosníu og Herzegówína)
eptir sem áður, en Austurríkismenn að
eins að hafa þar setulið fyrst um sinn;
en nú þykjast þeir hafa komizt svo að
keyptu, er þeir hafa orðið að sækja
landið með vopnum oglátið fjölda manna,
að maklegt sje, að þeir skili því aldrei
aptur. J>ó segja síðustu fregnir, að
Andrassy, utanríkisráðherra Austurríkis-
keisara, muni vera búinn aðjátast skjal-
lega undir yfirdrottnan soldáns að því,
er lönd þessi snertir, en ótiltekið sje,
hve lengi herinn Austurríkismanna eigi
að vera þar. — Svartfellingar eru farnir
að berjast við Tyrki út úr sneiðinni,
sem þeim var ætluð, en Tyrkir vilja
eigi sleppa, og Grikkir búa sig af kappi
í sama skyni. Sagan segir, að Tyrkir
hafi brugðið á forna venju við landslýð-
inn í J>essalíu og Epirus, til að fá hann
til að afsegja að ganga á hönd Grikkj-
um : þeir beiti þar ofsóknum og pynd-
ingum engu minni en í Búlgaríu í fyrra.
Grikkir byggja upp á fylgi stórveldanna,
í orði að minnsta kosti, ef eigi á borði;
en margir spá, að Bretar muni naum-
ast ómaka sig til muna þeirra vegna,
hvað sem hinum líður. Frakkar og ítalir
eru sagðir þeim (Grikkjum) helzt sinn-
andi og jafnvel Rússar nú orðið. Kvis-
azt hefir, að Rússar sjeu á leiðinni með
her manns eitthvað austur á bóginn í
áttina til Indlands, eigi þó beinlínis i
því skyni, að fara að áseilast kunningja
sína Breta þar, að minnsta kosti eigi
að svo stöddu, heldur til að reyna að
krækja í Afghanistan, og komast þann-
ig í nábýli við hið indverska keisara-
dæmi Bretadrottningar. Sem nærri má
geta, er hinum eigi mikið gefið um slíkt
nábýli. En þetta eru eigi nema tilgát-
ur, og vonandi, að eigi dragi til neinna
stórtíðinda.
A Rússlandi verður að öðruhvoru
vart við talsverða reimleika af „alþjóða-
liðum“ og öðrum þess háttar kolapilt-
um („nihilistum" o. fl.), þrátt fyrir hin
römmu alveldisbönd, sem ríkið er vafið
í, eða ef til vill einmitt fyrir þeirra sök.
Nýtt dæmi þess er talið morðvíg það,
er unnið var í Pjetursborg 16. þ. m., á
einum vildarmanni keisara, Menzenoff
hershöfðingja, yfirlögreglustjóra ríkis-
ins. Morðinginn gekk að honum á stræti
úti um hábjartan dag og lagði hann í
gegn með rýting, stökk síðan í vagn
og ók burt í snatri með einhverjum
af fjelögum sinum, og hafa eigi orðið
festar hendur á honum enn, svo að sann-
spurt sje. Rússneskur auðmaður einn,
ónafngreindur, hefir lagt 50,000 rúbla
til höfuðs honum, enda hefir alstaður
mælzt hið versta fyrir víginu, því að
Menzenoff var einkarvel látinn. Sumir
segja, að auðmaðurinn muni vera keis-
arinn sjálfur. Honum kvað hafa orðið
mjög um, er honum barst morðsagan.
A pýdialandi eru þingkosningar
nýgengnar um garð. J>ær þóttu takast
miður en stjórnin (Bismarck) ætlaðist
til eða bjóst við; þó eru hennar fylgis-
menn fleiri en hinir. Hið nýja þing á
að byrja starf sitt á nýjum lögum gegn
sósíalistunum á J>ýzkalandi, sem þykja
orðnir allhættulegir, en frumvarp stjórn-
arinnar þykir svo strembið, að margir
spá því bana á þinginu, þrátt fyrir at-
fylgi Bismarcks, sem sagt er að ætli
að ganga þar sjálfur á hólm fyrir því,
— Hödel, sá er Vilhjálmi keisara veitti
banatilræði, í vor (hið fyrra), var höggv-
inn 16. þ. m., eptir dómi og að boði
Friðriks keisaraefnis, en eigi keisara
sjálfs, af því að hann átti hlut að máli.
Sagt er, að keisari hafi sjálfur viljað