Ísafold - 04.10.1902, Blaðsíða 2

262
betur að vígi, að þá skamma stuad,
er Skerjafjörður kynni að vera lagður,
má nota gömlu höfnina.
|>að sem gera þarf til að koma því
áleiðis, sem hér hefir verið stungið
upp á, er þá þetta:
a) að setja upp sjómerki við inn-
siglinguna á Skerjafjörð og gera þar
leiðarvita;
b) að gera stóra gufuskipabryggju
nokkuð fyrir innan Skildinganes, er
síðan mætti smám saman gera upp
úr hafskipaklópp og þar með um leið
skipakví;
c) að útvega lyftivélar á bryggjuna
og reisa geymsluhús á landi;
d) að leggja spangabraut frá bryggj-
unni inn til bæjarins, hvort sem það
yrði látið vera rafmagsbraut, venjuleg
járnbraut eða sporbraut fyrir hesta.
Loksins væri nauðsynlegt að skipa
hafnarvörð, er hefði ábyrgð á og eftir-
lit með notkun bryggjunnar og því,
hvar skip væru látin leggjast á höfn-
inni, til þess að ekki fari svo sem hér
gerist nú á skipalegunni í Reykjavík
og flestum íslenzkum höfnum, að skip
leggjast hvar sem þeim lízt sjálfum,
og að bátar og ónotaðar fleytur fylla
rúmið við bryggjurnar, svo tæpt sem
það er.
Eg lít svo á, sem nú sé komin fyll-
ing tímans til að verja nokkru fé í því
Bkyni að útvega Reykjavík almenni-
Iega höfn, eftir því, sem nú gerist; og
leyfi mér því að mælast til, að ráða-
gerð þessi verði íhuguð, rædd og rann-
Sökuð betur. Sjálfur hefi eg ekki haft
tíma né tækifæri til að rannsaka ná-
kvæmlegar fjárhagshlið málsins, og
hefi ekki heldur nægilegan mann-
virkjafróðleik tilþess, að búa til fyrir-
sögn og áætlun um, hvernig gera eigi
bryggjuna eða hafskipaklöppina. En
sem sjómaður hefi eg þá skoðun, að
Blík höfn, sem hér er stungið upp á,
muni geta orðið að ómetanlegu gagni',
og verði þetta einhvern tíma fram-
kvæmt, þá sannast það, að það verð-
ur til mikilla hagsmuna fyrir ísland
og Reykjavík.
Heimullegar kosniugar.
Frumvarpið það frá þinginu í sum-
ar, eitt hið vinsælasta nýmæli af allri
alþýðu, ekki sízt fyrir þau hlunnindi,
að eftir því á að verða kjörþing í hverj-
um hreppi, — það er áú verið að bera
upp í sér hér að vera muni vonargripur,
annaðhvort hljóta alls eigi konungs-
staðfestingu, eða þá verða svo síðbúið,
að ekki geti orðið kosið eftir því næsta
ár og þá ekki fyr en eftir 7 ár, sem
er sama sem að nýmælið sé ónýtt gert
að svo stöddu, og hefði þá verið betur
óafgreittfrá þinginu.
Fáum duldist það þessi 2 þing, er
málið var á dagskrá, núna og í fyrra,
að afturhaldsforkólfunum sumum var
meinilla við það, enda láir þeim það
enginn, eftir öllum atvikum, og sízt
þeir, sem kunnugt er um, með hvaða
ráðum þeir hlutu kosningu sumir í vor
sem leið; en með því að öllum var og
er kunnugt, hve vinsælt þetta nýmæli
er, svo sem fyr segir, þá vissu fjand-
menn þess sér liggja lífið á, að láta
sem minst bera á ímugust sínum á því,
til þess að baka sér ekki vanþokka
kjósenda, auk þess sem þeir urðu þess
brátt vísari, að engin tiltök voru að fá
því komið fyrir kattarnef, með því að
ekki var einungis framsóknarflokknum
öllum áhugamál, að það næði fram að
ganga, heldur þar að auki nógu mörg-
um í hinna liði til þess, að fylgismenn
þess mundu verða í öruggum meiri
hluta.
þeir tóku því það ráð, þessir, sem
mesta andstygð höfðu á nýmælinu, að
greiða atkvæði með því og tjá sig þvl
einlæglega meðmælta.
Nema Mr. Guðjón Strandamaður.
Hann kunni ekki að dylja skap sitt,
fremur en hann á vanda til, og ónot-
aðist ótæpt í garð nýmælis þessa í
sumar, þótt ekki treystÍ3t hann til
að ráða niðurlögum þess, eins og gjaf-
sóknarfrumvarpsins, m. fl.
Eftir þing barst það eftir einni laus-
málli undirtyllu afturhaldsforkólfanna,
í þingmanna tölu þó, að enginn skyldi
láta sér í hug koma, að lög þau yrðu
svo snemmbúin, að hægtyrði að kjósa
eftir þeim á vori komanda. Vitaskuld
er þeim náunga kunnugt um það sem
flokksmanni, hvað talað hafði verið og
afráðið á leynilegum flokksfundura, og
fóru þá sumir að ímynda sér, að þar
hafi ráðin verið einhver óyggjandi
fjörráð við fruravarpið, t. d. með þeim
hætti, að landshöfðíngi afgréiddi málið
héðan nógu seint til þess, að lögin
gæti eigi gengið í gildi fyr en um sein-
an. En aðrir trúðu ekki og trúa ekkj
Iandshöfðingja til slíks samsæris gegn
þeim; og hafa þeir eflaust réttara fyrir
sér. Voninumað losna við lög þessi við
næstu kosningar hefir sjálfsagt átt við
eitthvað annað að styðjast.
Hvað þetta »annað« er, mun ekki
lýðum ljóst að svo stöddu.
Vera má, að sumum komi í hug, að,
þaðsé fluga sú, er önnur höndog yfir-
forsjón þeirra! félaga, afturhaldsforkólf-
anna, í Khöfn, kvað hafa komið með,
hann Dr. Finnur okkar: að nýmælið
sé óalandi og óferjandi eða ekkí á vet-
ur setjandi til staðfestingar vegna brots
á stjórnarskránni, er það hafi í sér
geymt. f>að er þetta 50 kr. veð þing-
mannaeína, er fyrnefndur yfirlögvitr-
ingur og yfirstjórnarherra vor kvað
hafa »fundið út« að sé nýtt kjörgeng-
isskilyrði, er hvergi er nefnt í stjórn-
arskránni.
En hvað sem menn vilja annars
gera úr þeirri »vizku« — það verður
sennilega ekki mikið, — þá er vafa-
laust réttara að líta svo á, sem áminst
bjargvætt þeirra afturhaldshöfðingj-
anna hafi komið sjálf upp með þetta
ráð eftir á eða verið hjálpað um það
af einhverjum hægrimannalögspeking
þar til að »bjarga við« málinu í þágu
vina sinna og lagsmanna hér. f>ví
hvorki mundu þeir hafa kunnað að
fara dult með það í sumar, ef hug-
kvæmst hefði, né haft uokkurt traust
á, að nokkurt vit væri í því; enda átti
málið einn mjög öflugan og einlægan
stuðningsmann í þeirra liði, einn hinna
konungkjörnu, sem mundi óefað hafa
tekið þann agnúa til vandlegrar í-
hugunar og sýnt fram á fánýti þeirr-
ar viðbáru, ef borist hefði nokkurn tíma
á góma.
f>að er almenningi kunnugt, hvert
vit og veigur verið hefir í því, sem
fyrnefndur Khafnar-fulltrúi afturhalds-
höfðingja vorra hefir lagt til stjórnar-
skrármálsins; og mun þá óhætt að
treysta því, að lík verði raunin á um
þessa nýjustu flugu hans.
Aukaskip frá Samein. gufuskipafélag-
inu, Riberhus, kom hingað í fyrra dag
að morgni, frá Khöfn og Skotlandi. Fór
frá Khöfn 21. f. mán. Farþegar hingað:
Thor Jensen kaupm. og Chr. Schierheck
læknir.
Erle.id tíðindi.
Otto Kverdrup Norðuríshafsfari kom
heim aftur til Noregs (Stafangurs) 19.
f. m., á Fram, eftir meir en 4 ára
útivist. Skipið hafði legið lengst af
ískrept í Jones-sundi fyrir vestan
Grænland norðan til, og þeir Sver-
drup farið miklar og merkilegar rann-
sóknarferðir um Elsemereland sunnan-
vert og vestan, komist nokkrum sinn-
um í lífsháska og átt í ströngu að
stríða, 50 stiga frosti o. s. frv. Einu
sinni kviknaði í Fram og var nærri
brunnið. Tveir Iétust í förinni af
skipshöfninni, læknir og kyndari.
Peary lautinant hinn ameríski, ann-
ar norðnrleitamaður frægur, kom heim
um sama leyti og hafði verið viðlíka
lengi að heiman. Hann fór sömu
leið sem Sverdrup, vestan Grænlands,
og komst lengra miklu norður eftir,
en þó hvergi nærri eins langt og þeir
Friðþj. Nansen eða Abruzzahertoginn.
Landþingiskosningum í Danmörku
lauk svo 19. f. mán., að andstæðingar
stjórnarinnar eru nú þar í minni hluta,
fækkaði úr 35 uiður í 29—31. Tala
þingmaDua þar all3 66. Færeyingar
kusu amtmann sinn, C. Bærentzen,
sem er vinstrimaður; Friðrik Peter-
sen prófastur var ekkt í kjöri.
Konráð Maurer, dr. og prófeísor í
Miinchen, íslandsvinurinn mikli og
frægi, lézt 16. f. m., nær áttræður.
Drotning Xæopolds II. Belgíu-kon-
ungs, Henrietta, er dáin.
Alexandra Englandadrotning á ferð
í Kaupmannahöfn, að heimsækja föð-
ur sinn.
„Nývalíýskan og Iandsréttmdin“.
Út af nýlegura bæklingi með því nafni
eftir Einar Benediktsson kemst »Norð-
urland« þannig að orði, að upphafi:
*Einar málfærslumaður Benediktsson
hefir haldið fundi í Reykjavík og gefið
út flugrit, sem hann kallar »Ný-val-
týskan og landsréttindin*, hvorttveggja
f því skyni að reyna að afstýra því,
að þegið verði tilboð stjórnarinnar í
stjórnarskrármálinu, það er alþingi
samþykti í sumar.
Gallinn á tilboðinu í hans augum
er sá, að ráðgjafanum er ætlað að
flytja málin fyrir konungi í ríkisráð-
inu, — ekki óumtalað, eins og eftir
frumvarpinu, sem samþykt var á þiugi
í fyrra, heldur samkvæmt skýlausu
stjórnarskrárákvæði. Með slíku ákvæði
telur hann öllum vorum landsréttind-
um glatað.
Hann segir ekkert um það efni ann-
að en það, sem hann hefir áður sagt.
Hann segir ekkert annað en það, sem
»|>jóðólfur« hefir sagt árum saman.
Ekki minstu vitund. En þú getur »f>jóð-
ólfur« ekki hugsað sér annað en að
Einar Benediktsson sé keyptur til að
segja það, sem »|>jóðólfur« sagði um
mörg ár. Vitaskuld er hart að stag-
ast alveg þóknunarlaust á vitleysunum
í »f>jóðólfi«, — lengur en »|>jóðólfur*
sjálfur gerir það. Ekki er það svo
fýsilegt. En ætla mætti, *ð aðrir
fyndu meira til þess en ritstjóri »f>jóð-
ólfs«.
Munurinn á þeim Einari Benedikts-
syni og ritstjóra nefnds blaðs er sá,
að E. B. stendur við þá skoðun, sem
þeir hafa báðir haft fyrir skömmu; en
ritstjórinn afneitar henni nú eins og
hann ætti lífið að leysa. Svo hranalega
afneitar hann henni, að bann getur
ekki hugsað sér, að E. B. standi við
hana nema fyrir peninga. Og E. B.
þykir ritstjórinn miður gáfaður og mið-
ur stefnufastur maður, þar sem hann
hafi um mörg ár verið að vaða um
það, sem hann afneití nú, svona líka
önuglega*.
Siddegisguðsþjónustu
í dómkirkjunni á morguna kl. 5
(J. H.).
V eð ura t huganir
í Reykjavík, eftir aðjunkt Björn Jensson.
1902 sept. okt. Loftvog millim. Hiti (C.) c-t- <; o Ctt p -í cr U1 b' p Urkoma millim. Minstur hiti (C.)
Ld. 27.8 764,5 9,3 ESE i 5 4,5
2 764,4 13,8 E 2 8
9 765,2 11,0 SE 1 8
Sd. 28.8 766,1 13,0 8E 1 9 8,2
2 767,7 13,3 SE 1 10
9 768,8 11,7 8E 1 10
Md. 29.8 767,6 12,7 E 1 8 0,7 10,2
2 767,4 13,5 ESE 1 10
9 767,6 11,7 0 9
Þd. 30.8 767,3 9,8 E 1 9 3,7 9,2
2 767,6 11,5 ESE 1 9
9 767,2 8,7 E8E 1 10
Mvd 1.8 765,7 8,9 8E 2 10 7,8
2 765,5 11,3 8E 2 10
9 766,0 10,4 8E i 10
Fd. 2.8 766,2 10,4 SE i 10 9,8
O 766,6 11,6 88E i 10
9 767,0 10,5 S8E i 10
Fsd. 3.8 766,8 9,8 88E i 7 9,1
2 766,1 11,6 88E 2 9
9 764,9 9,5 0 3
Fórn Abrahams.
(Frh.).
Hennarhátignardrotningarinnarírsku
riddarar létu sér í lóttu rúmi liggja^
hvað gerðist suður frá. f>eim var það
mikill hugarléttir, að þeir voru nú ekki
nema 2 mílur enskar frá Bloemfontein
og hlökkuðu til að eiga góða daga og
glaða á höfuðstöðvunum. f>á bárust
þeim þau tíðindi, að viðleitni þeirra
hefði borið ávöxt, raunar ekki þann
er til hafði verið ætlast, en þó harla
eðlilegan — þann sem sé, að landi&
að baki þeim væri alt í uppnámi, og
að nærri lægi að herinn mundi kvíað-
ur af, svo rækilega sem fyrir það hafði
gert verið fyrir skemstu. þeir urðu
því að taka til aftur að svarfast í ýms-
ar áttir eftir endalausum flatneskjun-
um í Óraníuríki. Með því að ekki
hafði verið tekið til greina þolgæði
landsmanna né nýkveikt bræði þeirra,
átti herinn við sífelda örðugleika að
etja, er fóru þar að auki vaxandi dag
frá degi. Hestar týndu tölu svo hundr-
uðum skifti, nýfengnu reiðskjótarnir
gáfust upp á vikufresti, og hennar há-
tignar drotningarinnar írsku riddarar
voru loks orðnir miklu fleiri gangandi
en ríðandi.
Loks rann upp fyrirírsku riddurun-
um hinn mikli dagur og harla marg-
þráði. Herdeild sú, er nú töldust þeir
uudir, — þeir vissu naumast hver hún
var, með því að skift bafði verið um
yfirhöfðingja tíu eða tólf sinnum síð-
ustu dagana —, rak sig óvart á fjand-
mannaherflokk, er virtist alráðinn í að
berjast.
Orustan var nauðalík öllum öðrum
bardögum í ófriði þessum. Eftir stund-
arlanga stórskotahríð stukku Búar und-
an snögglega og námu Btaðar tveim
mílum handar betur. Englendingar
þustu á eftir, eins og vel tamdir veiði-
hundar eftir bráð, og stórskotaliðið tók
til að láta skotsendingarnar bylja aft-
ur frá virkjum sínum. |>á gekk Há-
lendingaherfylki eitt fram á vígvöllinn
og greiddi vasklega atlögu með byasu-
stingjum. En óvinaliðið vék sér enn
undan í snatri. Nú tók að kvelda; og
með því að yfirliðinn var vanur að