Ísafold - 04.12.1918, Blaðsíða 3

IS AFOLD
1
kvefsóttir, af pví enn pá pelckist enq-
in betri lakninqa-aðferó. Auk pess
telja peir að sumar aj peim reqlum,
sem »Tíminnt birtir, qeti verið bein-
linis skaðleqar, sérstakle^a sveltan*.
Refclur þæs, sem »Tíminnc heiir
birt, eru lýsing á lækninga-aðfeið
hr. læknis Þórðar Sveinssonaa, sem
verið hefir læknir í barnaskólanutr.
Út af þessari yfiilýsingu vil eg
geta þess, að þólt formaður Lækna-
fél. Rvíkur hafi gengist fyrir biit-
ingu hennar, hefir enginn fundur
verið haldinn um þetta mál í lækca-
félaginu, og ber þv! ekki oð skoða
yfirlýsing þessa sem fundarályktun
félagsins. Formaður hefir því að
mínu áliti enga heimild til að koma
fram í þessu máli i nafni læknafé-
lagsins.
Sú nýung er hér að gerast, að
læknar beinlínis vara fólk við lækn-
isstarfsemi Collega, sem hir.gað til
hefir þótt standa framarlega meða!
islenzkra lækna að lækuislegri þekk-
ingu og andaus atgerfi. Eftstur á
blaði er landlæknir. Er það sam-
boðið emhætti hans, að vara sjúkl
inga við sskaðlegri* lækningastarf-
semi læknis, sem hefir jus practi-
csndi?
Því furðulegri er þessi yflrlýsing,
sem læknarnir í raun og veru eru
sár-óánægðir með sína venjulegu
inflúenzu-lækning; þess heldur ættu
þeir að taka vel nýjum lækninga-
aðferðum, og reyna þær, eða að
minsta kosti láta þann lækni óáreitt-
an, sem hefir hug og hugkvæmd til
nýrra tilrauna.
Þórður Sveinsson getur að vísu
ekki lagt fram fullgilda sönnun fyr-
ir ágæti sinnar aðferðar. En lækn-
arnir, sem yfilýsinguna birta, hafa
heldur ekki gögn í hendi til að
sanna, að þeirra meðferð á sjúkling-
um sé betri en lækning Þ. Sv.
Til þess mundi þurfa nákvæma
•journalac um alt ástand sjúkling-
anna, en þá hefir hvorugur málsað-
ilja í höndum. Hvor um sig verð-
nr því í þessu efni að styðjast við
sina persónulegu reynslu og skoðun.
Óneitanlega virðist nær að ætla, að
Þ. Sv. hafi réttari hugmvnd um
lækninga-aðferð sína, heldur en þeir
læknar, sem aldrei hafa leynt hana.
Án þess að eg hafi ieynzlu i
þessu efni, get eg vel fallist á þá
liugsun, sem liggur til grundvallar
fyrir meðferð Þ. Sv., að gera tilraun
tíl að skola burtu með svita og
þvagi sjúklinganna eiturefnum (toxín
um), sem gerlarnir mynda i likara-
anum; er þetta gert með inngjöf á
heitu eða volgu, soðnu vatni. Dm
langan aldur hafa læknar einmitt
notað þessa lækningu við blóðeitr
anir; en inflúenzan hagar sér nú í
mörgum tilfeilum einmitt sem eias
konar eitrun; á það bendir gangur
sjúkdómsins, og þær tegundir geta,
sem fundist hafa. Þ. Sv. hefir ótrú
á þvi, að sjúklingum verði gott af
mat, meðan hitinn er í þeim, og
þess vegna lætur hann á lifa þá vatn-
inu einu. Lífeðlisfræðingar hafa
sannað, að mjög lítið er um mynd-
uu meltingarlafa, ef fæðunnar
er ekki neytt með lyst; þar af
leiðandi eru meiri líkindi fyrir
rotnun fæðunnar. Ungbörn með
maga- og garnabólgu lifa stundum
eingöngu á vatni í vikutíma. Heppi-
legt hefði auðvitað verið, ef í regl-
um þeim, sem birtust í »Tímanum«,
hefði verið tiltekið með meiri ná-
kvæmni, hve marga daga sjúklingur
mætti fá vatnið eingöngu, og sömu-
leiðis að brýnt hefði verið fyrir
fólki að langvarandi hiti inflúenzu-
sjúklinga gæti stafað af öðrum sjúk-
dómum, t. d. berklaveiki. En fyrir-
mælin munu aðallega hafa verið
ætluð sjúklingum fystu daga veikinn-
ar, áður en næst til læknis.
Eg skal leiða hjá mér að leggja
nokkurn dóm á hvort lækning Þ.
Sv. sé betri en sú lækning, sem
hinir læknarnir hafa notað; til þess
vantar mig þekking og reyslu, en
það skortir líka þá io lækna, sem
vara við Þórði Sveinssyni.
Læknarnir eru seinir á sér; því
vöruðu þeir ekki við Þ. Sv. þegar
í upphafi? í stað þess lögðu þeir
sjúkiingana inn í Barnaskólann, undir
læknishönd hans. Þeir reyndu ekki
að teija honum hughvarf; þeir kröfð-
ust þess ekki, að hjúkrunarnefndin
skipaði annan lækni, en héldu áfram
að leggja svo marga sjúklinga sem
unt var að veita viðtöku inn I
Barnaskólann, til þess að þeir gætu
notið »skaðlegrar« lækningar Þ. Sv.
Lækna greinir iðulega á um með-
ferð á sjúklingum. Einn vill nota
skurðlækning við sjúkdómi, sem
annar vill lækna með meðulum og
sérstöku mataræði. Einn læknii vill
nota geislalækning við sjúkling, sem
öðrum virðist réttara að skera upp.
Auðvitað eru læknar á ýmsu máli
um meðferð sjúklinga og vantar s!zt
deilur um slikt i læknaiitum og á
málfundum.
En hér er annað og meira á ferð-
inni, Læknarnir neita Þ. Sv. um
rétt tii þess að nota lækningu, sem
hann telur heppilega og að engu
leyti kemur i bág við læknislega
hugsun. Þeir vara opinberlega við
lækningum hans. Hvar á þetta að
lenda ? Halda lækuarnir að alþýða
manna eigi auðvelt með að átta sig,
þegar staðhæfing stendur staðhæfing
móti. Tímenningarnir eru áreiðan-
lega ósammála sin á milli um ýmis-
legt, viðvikjandi meðferð sjúklinga.
Ætla þeir þá líka að vara hvor við
öðrum í blöðunum, þegar þeim ber
á milli?
Eg skil vel, að læknarnir vildu
gera það kunnugt, að allur sá mikli
fjöldi inflúenzusjúklinga, sem þeir
hafa haft undir hendi hafi verið
læknaður með þeirri lækningu, sem
þeir telja bezta. Þeir hefðu getað
bætt því við, að þeir vildu ráðieggja
sjúklingum og læknum út um land
að fylgja þessari sömu aðferð, en
lækningu Þ. Sv. vildu þeir ekki
mæla með, vegna þess að þeir hefðu
ekki reynt hana. Lengra gátu þeir.
ekki farið. Þeir hafa engan rétt til
þess að stimpla Þórð Sveinsson
lækni sem skaðlegan mann innan
læknastéttarinnar.
Gunnlauqur Claessen.
Aðferð Þ. Sv.
I sambandi við ofanritaða grein
og deilu þá, sem orðin er um lækna-
aðferð Þ. Sv. Þykir oss rétt að
birta hana, eins og hún birtist í
Timanum.
Jafnframt viljum vér láta þess get-
ið, að hr. Þ. Sv. bað ísafold, áður
en læknayfirlýsingin barst blaðinu i
hendur, geta þess, að þessi aðferð
væri eingöngu sín aðferð og hefði
reynst sér veí, en engir aðnr lækn-
ar hefðu notað hana, að svo miklu
leyti, sem hann vissi.
En annars dettur ísafold ekki í
hug að blanda sér í þessa læknadeilu,
telur það ekki' leikmanna meðfæri.
Aðferð Þ. Sv. er á þessa leið:
Undirelns og menn verða veikinnar
varir eiga menn að baða fæturna upp
á ökla í eins heitu vatni og menn
geta þolað. Sívefja sig því næst í
hlýjum ullarteppum næst sér, láta
hendurnar vera iausar, leggjast í rúm-
ið og hiúa sem bezt að sér.
Vel hlýtt á að vera í herberginu og
gott ioft, en mjög mikið ríður á að
forðast allan súg.
Síðan á sjúklingurinn að drekka
2—4 potta af soðnu vatni á dag.
Ef sjúklingurinn fær hósta og þyngsli
fyrir brjóstið, á hann að drekka soðna
vatnið eins heitt og hann þolir það,
oft og lítið í einu.
Verði menn leiðir á soðna vatninu
má setja lítið eitt af salti saman við
það við og við og er gott að skola
munn og háls úr þvi um leið.
Meðan hitinu er í mönuum mega
þeir einskis neyta annnars en soðna
vatnsins.
Ef menn fá höíuðverk, á að þvo
höðuðið úr volgu vatni. Gott er að
láta þvottaskál með litlu volgu vatni
undir hnakkaun og ausa vatninu yfir
höfuðið. Leggja síðan handklæði yfir,
en þurka ekki.
Fái menn óráð, á að baða höfuðið
úr nýmjólkurvolgu vatni, annanhvorn
klukkutíma, þangað til ráðið kemur.
Við blóðnösum, sem stundum koma
fyrir í veikinni, nægir það venjulega
að lauga höfuðið á sama hátt úr rótt
að eins volgu vatni.
Hlustarverkur fylgir og oft veikinni.
Skal þá leggja þurra, heita vorull við
eyrað og binda svo fyrir.
Hálsbólga fylgir oft veikinni. Skal
þá sjúklingurinn skola hálsinn vel og
rækilega úr volgu soðnu vatni, einu
glasi, sem í er látin ein teskeið af
venjulegri edikblöndu (ekki vínedik).
Skal það gert í mörgum (12) atrenn-
um. Siðan á sjúklingurinn að skola
sig á ný, á sama hátt, úr volgu soðnu
vatni, einu glasi, sem í er látin ein
teskeið af salti. Batni bólgan ekki
þegar, á að skola sig aftur við og við
úr saltvatni. — Þetta ráð á altaf við
um hálsbólgu.
Um alla, en einkanlega um börn,
verður að gæta þess nákvæmlega að
ekki safnist fyrir og stýflist saur í
þörmunum. Á að láta renna inn í
þarmana (»setja pípu«) volgt, þunt,
soðið sápuvatn eða 5>kamillete«-vatn,
til þess að hreinsa þarmana. Og þeg-
ar hreinsunin hefir átt sór stað er gott
að láta hálfan bolla af volgu, rétt að
eins söltu, soðnu vatni, renna inn í
þarmana.
Sé þessum reglum nákvæmlega fylgt,
er veikinni langoftast lokið á 3—6
dögum.
Menn mega ekki klæðast fyr en á
öðrum degi eftir að þeir eru orðnir
hitalausir og ekki fara út fyr en á
fjórða degi.
Þegar hitinn er farinn mega menn
fara að nærast á öðru en vatninu. En
fyrstu dagana verður það að vera mjög
lóttmeltanleg fæða. Fyrstu dagana
mega menn ekki bragða te, kaffi, né
hafragraut og kjöt, saltfisk og slátur
ekki fyr en að fullri viku liðinni.
Fari menn nákvæmlega eftir þessum
reglum, verður mjög lítið um lungna-
bólgu. Lungnabólgusjúklingum á að
þvo, allan líkamann, úr vel heitu vatni
einu sinni á sólarhring, sívefja þá síð-
an í ullarteppum og hlú vel að þeim.
Gott er að láta vatnsgufu vera í her-
berginu við og við og hafa vel heitt.
Hafi menn þessa aðferð, eiga menn
engin meðul að nota, hvorki hitaskamta
nó annað, þótt menn eigi heima, en
fylgja reglunum alveg nákvæmlega.
Friðarsamningarnir.
Aðalverkefni þeirra Clemenceau
og Foch marskálks í Lundúnaför
þeirra, verður ásamt öðrum stjórn-
málamönnum bandamanna, að búa
undir undirbúnings-friðarfund-
inn, sem bráðlega verður settur í
París. Það mundi létta mikið starf
þeirrar ráðstefnu, ef stjórnir
stærstu bandamannaþjóðanna gætu
komið sér saman um aðalatriði
friðarsamninganna fyrir fram.
Fyrsti fundur fulltrúa Breta,
Frakka og ítala var haldinn í bú-
stað forsætisráðherrans í Dowa-
ingstreet. 2. des.
...
+
Þair, sem féilu i vaiinn.
Guðmnndnr Benediktsson.
bankaritari.
Hann var fæddur i. febrúar 1879,
að eg held, á Ingveldarstöðum norður
undir Tindastól, sonur bjónanna
Benedikts Sölvasonar bónda og Mál-
friðar Jónsdóttur. Guðmundur kom
í skóla árið 1893, 14 ára að aldri,
og varð stúdent árið 1899. Hann
var afbragðs námsmaður, svo að orð
var á gert, og hlaut ágætiseinkun
frá Latínuskólanum. Eg kyntist hon-
um lítið sem ekkert í skóla, þó að
við værum úr sama héraðinu, en
því meira siðar, þegar við dvöldum
í Kaupmannahöfn á stúdentaárum
okkar. Þá umgengumst við mikið,
svo að eg hefi af engum öðrum
vandalausum haft meiri kynni né
betri. Það atvikaðist svo, að við
bjuggum þrír í sama húsinu, Guð-
mundur, Karl heitinn Torfason irá
Ólafsdal og eg. Síðan, eftir and-
lát Karls bjuggu þeir saman Guð-
mundur og Jóhann Sigurjónsson
skáld. Eg hafði þá mjög náin kynni
af þeim báðum, og var sá kunnings-
skapur okkur öllum til mikillar gleði
og mikils annars gagns. Það var
oft furðu skemtilegt á Austurbrú.
Við það munu fleiri kannast.
Guðmundur var hágáfaður maður
og smekkvís með afbrigðum. Hann
lagði mjög stund á útlendar bók-
mentir á námsárum sinum ytra. Eg
held eiginlega að hann hafi verið
óheppinn i valinu, þar sem hann
fór að leggja stund á hagfræði. Mér
fanst stundum á honum að honum
þætti námið ekki skemtilegt, og oft
kvartaði hann um það við mig, að
sig vantaði stærðfræðilega þekkingu
til þess að geta notið kenslunnar til
fulls. Þó mátti hann heita vel að
sér í þeirri grein, sem öðrum er
kendar voru hér í skólauum, og eg
efast um að hinir hah verið betri.
En hann var mjög vandvirkur mað-
ur og vildi fyrir hvern mun komast
fullkomlega niður i því sem hann
las. Og það var hann ætíð slðan.
Að dómi þeirra sem til þekkja,
gegndi hann störfum sinum hér við
bankann með hinni mestu nákvæmni.
Guðmundur var ákaflega skemti-
legur maður, vitur og fyndinn í tali,
og ónýtinn á sitt eigið andriki.
Hann skrifaði ekki upp á spjaldskrá
það sem honum datt í hug, i þeim
tilgangi að skrifa utan um það bók
eða blaðagrein síðar meir. Það gerði
Guðmundur ekki. Hann var auðugur
af slíku og hafði ráð á að segja
fyndinyrði og láta það gleymast.
Hvað gerði það ? Hann gat sagt nýtt
hnittyrði við næsta tækifæri og var
því sérlega ósparsamur á þá hluti.
Guðmundur var indæll maður.
Eg held að Guðmundi verði al-
drei rétt lýst, nema það sé tekið fram,
hve feykilega fjarlægur hann var
þessum feitu og digru ungmenna-
félagshugsjónum borgaranna. Þessara
sem vita upp á sinar tíu fingur
hvernig manneskjan á að vera, kunna
það svo að segjautanbókar. »Þrekmað-
ur með heilbrigða sál í hraustum likama «
segja þeir.
Guðmundur var ekkert af þessu
Hann var ekki þrekmaður,ogvissulega
bjó hans veika sál í óhraustum líkama.
Hvað var hann þá? Hann var það sem
kallað hefir verið salt jarðar. Hann
kryddaði lífið fyrir þá, sem áttu þvi
láni að fagna að ’þekkja hann og
umgangast. Hann lét þannig ávait
gott af sér leiða, og aldrei neitt
annað en gott. Eða — réttara sagt
— hann 1 é t eiginlega ekkert af sér
leiða. Gleðin fylgdi honum sjálf-
krafa, meðan hann tók á heilum
sér. Hann var svo gerður, að þeir
sem þektu hann þurftu naumast
annað en sjá hann álengdar til þess
að komast i gott skap. Þannig
var Guðmundur Benediktsson.
Reykjavik 29. nóv. 1918,
Ölaýur Daníelsson.
Lárus Halídórsson
prestur.
Hann lézt þ. 17. dag nóvember-
mánaðar síðastliðinn, i farsóttinni
miklu; en fyrir allmörgum árum
hafði brjóstveikin nist hann þeim
leljartökum, að þess beið hann al-
drei bætur, og mátti heita þrotinn
að heilsu og firtur kröftum siðustu
árin.
Síra L. H. var fæddur 19. ágúst
1875 í Miklaholtsseli í Hnappadals-
sýslu, sonur Halldórs Guðmunds-
sonar, siðast bónda á Miðhrauni í
sömu sveit, og konu hans Elinar
Bárðardóttur, er enn lifir. Meðal
systkina hans er frú Þóra, kona
Jóns útgerðarmanns Ólafssonar hér
í bæ. Hann var kvæntur Arnbjörgo
Einarsdóttur frá Miðnesi, en fæddl
er hún i Landeyjum austur. Lifir
hún hann ásamt 6 börnum þeirra
ungum.
í Mentaskólann kom hann árið
1894 og útskrifaðist þaðan með L
einkunn vorið 1900 með Rögnvaldi
sál. Ólafssyni húsameistara og þeim
félögum. Tók svo guðfræðispróf
við prestaskólann 3 árum siðar,
einnig með I. einkunn og vigðist
sama ár prestur að Breiðabólsstað á
Skógaströnd, en varð að láta af prest-
skap fyrir vanheilsu sakir nú i síð-
ustu fardögum, og var seztur að
hér i bæ.
Sira Lárus var góður námsmaður
og skýrleiksmaður mikill. Hann var
prýðilega vel ritfær og í bezta lagi
smekkvis á móðurmál sitt, sléttmáll
og hinn ljósasti í ræðu og riti. Hann
var og skáld gott, þó að ekki hafi
mikið á þvi borið. Skólapiltnm var
þsð heldur ekki svo tamt í þá daga,
að hnoða jafnóðum á prent, ef þeim
varð ljóð af munni. Á hinu mun
hafa borið meira, hversu afburða
listfengur hann var að öðru ieyti.
Það %at ekki dulist; höndin var svo
hög og andinn svo glöggur á það
hreina og prjállausa. AIls konar
letur stældi hann svo vel, að undrun
sætti, og var einhver allra snjallasti
skjalaskrifari og skrautritari, er hér
hefir uppi verið. Rithönd hans sjálfs
var prýðileg, föst og álitsfögur. Eitt
af síðustu verkum haus var skraut-
rituð minning Rögnvalds Ólafssonar,
er fylgir mynd hans á Vifilstöðum.
Má hún kallast jafnmæt minning
þeirra beggja. Er hinn mesti skaði
að fráfalli síra Lárusar, því að alt
hans handbragð var svo einstakt í
sinni röð. Það var list, en ekkert
pirumpár.
Síra Lárus var fríðleiksmaður og
snyrtimenni mikið, ljúfmenni i allri
umgengni og glaðlyndur, þó að ein-
att vildi á móti blása. p.