Fréttablaðið - 07.08.2007, Blaðsíða 13

Þegar þú notar kreditkortið þitt færðu Aukakrónur. Ef þú notar kortið hjá samstarfsaðilum
okkar færðu enn fleiri Aukakrónur. Svo getur þú notað Aukakrónurnar til að kaupa það sem
þig langar í hjá öllum samstarfsaðilum.
Þannig geta ferðir þínar á Barinn lagt þér til Aukakrónur fyrir veiðigræjum í Ellingsen.
Kristinfræði er hluti af skyldunámsefni
grunnskólanna. Í aðal-
námsskrá segir að skól-
inn sé „fræðslustofnun en
ekki trúboðsstofnun og er
því fyrst og fremst ætlað
að miðla þekkingu og
auka skilning á kristinni
trú og öðrum trúarbrögð-
um“. Eins og ég mun sýna
hér fram á virðist námsefnið sem
börnum okkar er boðið upp á í krist-
infræði ganga á skjön við þennan
skýra vilja löggjafans.
Margir fræðimenn hafa bent á að
guð Gamla testamentisins sé frekar
ógeðfelld „persóna“, sem meðal ann-
ars stundaði þjóðarmorð, nokkuð
sem guðfræðiprófessorinn Hector
Avalos fjallar ítarlega um í bókinni
„Fighting Words: The Origins of
Religious Violence“. Með þetta í
huga er fróðlegt að skoða hvernig
þessi guð og ofbeldið sem hann fram-
kvæmir er sett fram í kennslubók-
um. Í bókinni „Birtan“, sem ætluð er
fjórða eða fimmta bekk, er ýtarlega
fjallað um dvöl gyðinga í Egypta-
landi og baráttu þeirra til að losna
þaðan, án þess þó að þar komi fram
að rannsóknir síðustu áratuga hafi
leitt í ljós að hún eigi sér líkast til
enga stoð í raunveruleikanum, eins
og fram kemur í „The Bible Uneart-
hed“ eftir fornleifafræðingana I.
Finkelstein og N. A. Silberman.
Hvort sem þetta endurspeglar
fáfræði höfundanna eða er hluti af
meintu trúboði þeirra þá er þetta
léttvægt í samanburði við þá stað-
reynd að nemendum er kennt að
ofbeldið sem guð framkvæmir í sög-
unni sé réttlætanlegt. Fjallað er um
plágurnar sem guð sendi yfir Egypta
og að eftir hverja þeirra hafi faraó
lofað að sleppa gyðingunum en jafn-
harðan svikið loforðið. Að lokinni
þessari frásögn eru bornar fram
spurningar. Í loka spurningunni er
guð hreinsaður af ábyrgð á eigin ill-
virkjum og hún færð yfir á faraó,
þegar spurt er: „Er einhvern tíma í
lagi að svíkja loforð?“ Þessi óhjá-
kvæmilega túlkun kemur skýrt fram
í kennarahandbókinni (bls. 10).
Spurningin sem þetta vakti upp
hjá mér var hvort þessi hvítþvottur á
ofbeldi guðs Gamla testamentisins
sé undanfari þess að réttlæta fyrir
grunnskólanemendum heimsenda-
hugmyndafræðina sem fram kemur
í Nýja testamentinu og illvirkin sem
henni fylgja, sbr. grein mína „Enn
um Jesúm og heimsendi“ (Fbl.
23/07/07). Með þetta í huga
renndi ég yfir bókina „Upp-
risan og lífið“, sem ætluð
er nemendum í sjöunda
bekk, veturinn áður en þau
taka endanlega ákvörðun
um hvort þau ætla að ferm-
ast. Þessi tilgáta stóðst hins
vegar ekki nánari skoðun.
Í bókinni er ekkert fjall-
að um að stór hópur virtra
fræðimanna hafi í gegnum
tíðina litið á Jesúm sem
heimsendaspámann. Engin
fræðsla er um deilurnar
sem áttu sér stað innan frumkristn-
innar um hvers eðlis Jesú var og
hvernig bæri að túlka boðskap hans,
né að Nýja testamentið hafi verið
sett saman á fjórðu öld af sigurveg-
urum þessara deilna, sem hinn
heimsþekkti guðfræðiprófessor Bart
Ehman gerir að umtalsefni í „Lost
Christianities“. Ekkert er rætt um að
fræðimenn hafi frá því á nítjándu
öld vitað að Markúsarguðspjallið sé
„elst guðspjallanna og að Matteus og
Lúkas hafi báðir m.a. lagt Markús til
grundvallar sögum sínum um
Jesúm“. Þetta er mjög mikilvægt
atriði því eins og Ehman bendir á í
„Misquoting Jesus“ gerir þessi vitn-
eskja okkur kleift að „sjá hvernig
þessir síðari höfundar breyttu Mark-
úsi“. Ein þessara breytinga fólst í að
„mýkja“ heimsendaboðskapinn sem
fram kemur í Markúsi, eins og Ehr-
man bendir á í bókinni „Jesus“. Enn
fremur er ekkert fjallað um að frá-
sagnir guðspjallanna af meintri upp-
risu Jesú séu svo misvísandi að rök
þeirra sem trúa sögunni séu, eins og
Ehrman bendir á, „guðfræðileg eða
persónuleg, ekki sagnfræðileg“. Í
stað alls þessa, og raunar enn fleiri
atriða, lesa grunnskólabörn gagn-
rýnislausa umfjöllun um Matteusar-
guðspjall (handbók kennara bætir
engu við).
Þessi upptalning er sterk vísbend-
ing um að kristinfræðinámsefnið sé
sniðið að þörfum Þjóðkirkjunnar og
vilja hennar til að viðhalda kristni
hér á landi og brjóti þar með gegn
þeirri sjálfsögðu kröfu að námsefni
endurspegli það sem best er vitað
sem og ólík sjónarmið fræðimanna.
Athugasemdirnar sem hér koma
fram renna einnig frekari stoðum
undir gagnrýnina sem ég setti fram í
greininni „Viðheldur fáfræði kristn-
inni?“ (Fbl. 16/07/07). Það má því
færa rök fyrir því að námsefni sjö-
unda bekkjar brjóti gegn vilja lög-
gjafans um að skólinn eigi ekki að
vera trúboðsstofnun. Vilja foreldrar
láta bjóða sér þetta?
Höfundur er vísindasagnfræðingur.
Er kristinfræði-
kennsla trúboð?
Við hvað er Ingibjörg Sólrún hrædd? Hún
sem ekki hefur ennþá
orðið sér úti um óvin
fyrir Íslendinga.
Í Bréfi til Láru lýsir
Þórbergur Þórðarson
hræðslu á þessa leið:
„Fyrir nokkrum árum
bjó ég í húsi sem stóð við fjölfarna
götu. Ég hafði til íbúðar stóra stofu
og lítið svefnherbergi...
Í þessari vistarveru var ég aldrei
óhræddur um líf mitt...
Hræðsla mín við morðingja
keyrði alveg um þverbak...
Einkum sótti hún að mér eftir að
fór að skyggja af nóttu. Hún sat
alls staðar fyrir mér. Hún óð að
mér úr hverjum krók og kima. Hún
hékk utan á hverjum ókunnum
manni sem fyrir augu mín bar í
myrkri. Hún læddist í sporin mín á
götunni. Hún sat fyrir mér í dimm-
um göngum. Hún fól sig bak við
ofninn. Hún lá í leyni undir rúm-
inu. Hún sat fyrir mér undir legu-
bekknum. Ég var hvergi óhultur.
En mestur stuggur stóð mér þó
af gluggunum. Ég gekk aldrei upp-
réttur fyrir stofugluggana eftir að
ég var búinn að kveikja ljós á kvöld-
in. Hvenær sem ég þurfti
að fara fyrir annanhvorn
gluggann skreið ég á fjór-
um fótum á gólfinu. Skrif-
borðið mitt stóð úti við
vegginn á milli glugg-
anna. Ég þorði aldrei fyrir
mitt litla líf að sitja við
það á kvöldin...
Þessvegna hnipraði ég
mig saman við vinnu
mína á dívansgarmi úti í
horni og þó var það sann-
arlega ekki hættulaust. Meðan ég
afklæddi mig sat ég flötum beinum
á gólfinu undir skrifborðinu og
skreið svo upp í rúmið með ein-
stakri varúð.“
Vonandi á þessi lýsing ekki við
ástand Ingibjargar Sólrúnar utan-
ríkisráðherra, en hvað eiga menn
að halda þegar hún vill eyða millj-
ónatugum í heræfingar til að geta
látið drepa óvininn ef við skyldum
geta orðið okkur úti um hann?
Að æfa morðingjasveitir á
Íslandi á kostnað skattgreiðenda
vegna svona hysteríu á ekki að líð-
ast. Það er nær að þeir sem eru
haldnir henni, hvort sem þeir eru
núverandi eða fyrrverandi utan-
ríkisráðherrar eða aðrir, fái viðeig-
andi heilbrigðisþjónustu.
Það kostar allavega minna.
Höfundur er bílstjóri.
Vantar óvin