Fréttablaðið - 19.11.2007, Blaðsíða 40

20 19. nóvember 2007 MÁNUDAGUR
timamot@frettabladid.is
AFMÆLI
BRYNDÍS
HALLA GYLFA-
DÓTTIR SELLÓ-
LEIKARI
ER 43 ÁRA.
ÁGÚST
BORGÞÓR
SVERRISSON
RITHÖFUND-
UR ER 45 ÁRA.
HANNA MARÍA
KARLSDÓTTIR
LEIKKONA
ER 59 ÁRA
ARNAR SIG-
MUNDSSON
FORMAÐUR
SAMTAKA
FISKVINNSLU-
STÖÐVA
ER 64 ÁRA.
MERKISATBURÐIR
1875 Thorvaldsenfélagið,
sem er elsta kvenfélag í
Reykjavík, er stofnað.
1899 Fríkirkjusöfnuður er
stofnaður í Reykjavík.
1946 Ísland fær aðild að
Sameinuðu þjóðunum,
skömmu eftir seinni
heimsstyrjöldina.
1969 Brasilíska knattspyrnu-
hetjan Péle skorar sitt
þúsundasta mark.
1974 Geirfinnur Einarsson
leigubílstjóri hverfur í
Keflavík. Hvarfið var aldrei
upplýst.
1983 Fyrsta „bjór“kráin í Reykja-
vík, Gaukur á Stöng,
opnar.
1985 Fyrsti leiðtogafundur Ron-
alds Reagan og Mikhaíls
Gorbatsjov fer fram í Genf
í Sviss.
Skólaárið 2007-2008 er tímamótaár hjá
Kennaraháskólanum. Ekki aðeins eru
hundrað ár frá því að lög um kennara-
skóla voru samþykkt á Alþingi heldur
er þetta líka síðasta árið sem skólinn
starfar sem slíkur. Hann verður sam-
einaður Háskóla Íslands fyrir byrjun
næsta skólaárs. Ólafur Proppé skóla-
meistari var inntur eftir sögu skólans
í örfáum dráttum.
„Við lítum á Kennaraskóla Íslands
og Kennaraháskóla Íslands 1971 sem
eina heild með eina sögu. Alþingi sam-
þykkti ný fræðslulög árið 1907 og líka
ný lög um kennaramenntun og kenn-
araskóla á Íslandi. Þau voru staðfest
af konungi í nóvember sama ár því við
vorum hluti af danska ríkinu á þessum
tíma. Þegar var hafist handa við bygg-
ingu skólahúss við Laufásveg sem enn
stendur en húsið stóð talsvert utan við
bæinn þá. Fyrsti skólastjórinn, Magn-
ús Helgason, var ráðinn 17. júní 1908
og svo var byrjað að kenna í nýja hús-
inu um haustið. Fyrstu nemendurn-
ir voru, held ég, milli 20 og 30. Áður
hafði kennaranám verið í boði í nám-
skeiðsformi við Flensborgarskóla í
Hafnarfirði.
Fram eftir öldinni var mjög mik-
ill fjöldi nemenda utan af landi. Það
einkenndi þennan skóla. Stundum var
hann kallaður háskóli alþýðunnar. Þó
var ekki heimavist við skólann þannig
að fólk varð að útvega sér húsnæði
annars staðar og margir ílentust svo
á höfuðborgarsvæðinu við kennslu að
loknu námi. Annað sem einkenndi hóp-
inn í kennaraskólanum var að þar var
nokkurt jafnræði milli kynja þó að oft
færi það svo að konur hættu að kenna
þegar þær giftu sig. Einnig var alltaf
eitthvað af eldra fólki við nám í Kenn-
araskólanum enda þurfti það oft að
vinna sér inn peninga áður en það hélt
til náms í Reykjavík.
Árið 1962 hafði verið byggt nýtt
skólahús á Rauðarárholtinu. Þó var
kennt á báðum stöðum í nokkuð mörg
ár en aðalstöðvar skólans fluttu í
Stakkahlíðina. Árið 1971 breytti Al-
þingi lögum og færði kennaramennt-
unina formlega á háskólastig. Á þeim
36 árum sem liðin eru síðan hafa svo
ýmsir sérkennaraskólar runnið saman
við Kennaraháskólann. Hússtjórnar-
kennaraskólinn fyrstur svo Fóstur-
skóli Íslands og Þroskaþjálfaskóli Ís-
lands. Einnig Íþróttakennaraskólinn á
Laugarvatni.
Kennaraháskólinn er næstelsti há-
skólinn á landinu, næstur á eftir Há-
skóla Íslands. Nú eru um 2.500 nem-
endur í námi við hann. Þetta er sems-
agt hundraðasta árið í sögu hans og
jafnframt síðasta árið því 1. júlí næst-
komandi verður hann nýtt menntavís-
indasvið innan Háskóla Íslands. Það er
margt að gerast af þessu tilefni. Meðal
annars er skólinn að gefa út tímamóta-
verk um íslenska skólasögu. Tveggja
binda stórt verk um sögu almennings-
menntunar á Íslandi síðustu hundr-
að ár. Loftur Guttormsson, kennari
í sagnfræði við Kennaraháskólann,
er ritstjóri og svo er heill hópur sem
vinnur með honum að rannsóknum og
undirbúningi. Margt fleira er að ger-
ast á afmælisárinu og lokin á hátíða-
höldunum verða í júní á næsta ári.“
gun@frettabladid.is
KENNARAHÁSKÓLI ÍSLANDS: HUNDRAÐ ÁRA KENNARAMENNTUN Í LANDINU
Kennaraskólinn var stundum
kallaður háskóli alþýðunnar
ÓLAFUR PROPPÉ, REKTOR KENNARAHÁSKÓLA ÍSLANDS Segir margt að gerast á hundraðasta
afmælisári skólans sem jafnframt er hið síðasta í sögu hans. FRÉTTABLAÐIÐ/ANTON
INDIRA GANDHI, FYRRVERANDI
FORSÆTISRÁÐHERRA INDLANDS,
FÆDDIST ÞENNAN DAG ÁRIÐ
1917.
„Til eru tvenns konar mann-
gerðir: þær sem vinna verk-
in og þær sem eigna sér heið-
urinn að þeim. Reynið að vera
í fyrri flokknum, þar er mun
minni samkeppni.“
Indira Gandhi lést árið 1984 og
hvílir í Madras.
Í tilefni 200 ára fæðingarafmælis Jónas-
ar Hallgrímssonar hefur Hið íslenska
bókmenntafélag gefið út bókina Undir
Hraun dranga – Úrval ritgerða um Jónas
Hallgrímsson.
Ritstjóri hennar er Sveinn Yngvi Egils-
son, sem einnig ritar inngang.
Bókin geymir fjölbreytt skrif um ævi og
örlög Jónasar; vísindastörf hans, skáldskap
og hugmyndaheim, um áhrifavalda og um-
hverfi hans.
Þá er fjallað um mörg áhugaverðustu
verk skáldsins og tekist á um túlkun
þeirra, en elstu ritgerðirnar eru eftir Kon-
ráð Gíslason og Hannes Hafstein, og hinar
yngstu eru frá allra síðustu árum.
Auk núlifandi fræðimanna og skálda eiga
margir þekktir höfundar frá tuttugustu öld
efni í bókinni.Meðal þeirra eru Einar Ól.
Sveinsson, Halldór Laxness, Jakob Bene-
diktsson, Kristinn E. Andrésson, Sigurður
Nordal og Svava Jakobsdóttir.
Hið íslenska bókmenntafélag er eina
stofnunin hérlendis sem enn starfar af
þeim sem Jónas Hallgrímsson vann fyrir,
og var hann því nátengdur.
Undir Hraundranga
JÓNAS HALLGRÍMSSON SKÁLD Í tilefni fæðingar-
afmælis skáldsins stóð Hið íslenska bókmennta-
félag fyrir útgáfu á úrvali ritgerða um Jónas.
Þennan dag árið 1959 var
lögfræðingurinn Auður Auð-
uns kjörin borgarstjóri í
Reykjavík, ásamt Geir Hall-
grímssyni. Hún varð fyrst
kvenna til að gegna því
embætti en sat þó ekki í því
nema tæpt ár, eða til 5. okt-
óber árið 1960 enda var
hún alþingismaður á sama
tíma fyrir Sjálfstæðisflokkinn
auk þess að vera húsfreyja á
stóru heimili.
Auður hóf afskipti af stjórn-
málum árið 1946 er hún
hlaut þriðja sæti á bæjar-
stjórnarlista sjálfstæðis-
manna í prófkjöri sem þá var nýmæli. Hún var
forseti bæjarstjórnar frá 1954 til 1970 að undan-
skildu því ári sem hún var
borgarstjóri ásamt Geir.
Henni voru falin margvís-
leg trúnaðarstörf innan
borgarinnar en mest
mæddu á henni málefni
sem varða almenna borg-
ara svo sem fræðslumál,
framfærslumál og heil-
brigðismál. Á 6. og 7. ára-
tugnum risu margir skólar í
borginni og ýmsar nýjung-
ar komu fram. Meðal síð-
ustu verka Auðar sem for-
manns fræðsluráðs var að
ganga frá áætlun um efl-
ingu sálfræðiþjónustu í
skólum, samþykkt um að stofna forskóla fyrir sex
ára börn og tillögum um bókasöfn í skólum.
ÞETTA GERÐIST 19. NÓVEMBER 1959
Fyrsti kvenborgarstjóri Íslands
Ástkær eiginmaður minn, faðir okkar,
tengdafaðir og afi,
Sigurberg Sigurðsson
Hamragerði 17, Akureyri,
lést í Sjúkrahúsinu á Akureyri 12. nóvember. Útför
hans fer fram frá Akureyrarkirkju fimmtudaginn 22.
nóvember kl. 13.30. Þeim sem vilja minnast hans er
bent á Krabbameinsfélag Akureyrar.
Hrafnhildur Frímannsdóttir
Jónína Sigurbergsdóttir Þröstur Agnarsson
Sigurður Sigurbergsson Kristbjörg Eiðsdóttir
Halldór Sigurbergsson Hildur Andrésdóttir
og afabörn.
Kvenréttindafélag Íslands ákvað nýlega að veita fyrirtækinu
MEST viðurkenningarskjal fyrir velheppnaða kynningu á fyrir-
tækinu þar sem staðalímyndir kynjanna eru brotnar upp. Viður-
kenningin er fyrir markpóstinn „Þú ferð létt með að saga til
næsta bæjar“ en hann var sendur til þeirra sem fengu lóðir af-
hentar nú í sumar. Að sögn Kvenréttindafélagsins eflir auglýs-
ingin jafnrétti kynjanna og ýtir undir jákvæða ímynd kvenna.
„Við lítum á þetta sem mikinn heiður og hvatningu til að gera
enn betur í framtíðinni,“ segir Elvar Bjarki Helgason, markaðs-
stjóri MEST.
MEST er framleiðslu- og þjónustufyrirtæki sem sérhæfir sig
í sölu á vörum og þjónustu til fagaðila í byggingariðnaði og
fólks í verklegum framkvæmdum. Auk almennra byggingavara
selur það glugga, stálgrindarhús, bílskúrshurðir, innveggi og
kerfisloft, forsteyptar einingar og steypumót, festingar og verk-
færi auk ýmissa vinnuvéla og tækja til bygginga- og lóðafram-
kvæmda.
MEST skoraði hjá
kvenréttindakonum
VIÐ AFHENDINGUNA Margrét Sverrisdótti, Elvar Bjarki Helgason,
Sólborg A. Pétursdóttir, Ragnhildur G. Guðmundsdóttir og Halldóra
Traustadóttir.