Tíminn - 29.04.1982, Blaðsíða 9

Fimmtudagur 29. april 1982

landbúnadarspjall;
„Þegar landsbyggðinni hefir verið tryggt að búa við sömu
kjör og þjónustu og höfuðborgarsvæðið hvað varðar s.s. at-
vinnumál, heilbrigðismál, menntamál og samgöngumál,
þannig að ibúum hennar haldist á fólld sinu i heima-
héruðum, þá er sjálfsagt og eðlilegt að allir kosningabærir
þegnar landsins búi við sama atkvæðavægi hvar sem þeir
eru búsettir”.
um, heldur er það sú niðurstaða
að nú sé mælirinn fullur hvað
snertir siaukin völd og óeðlilega
mikil áhrif Reykjavikur og
Reykjaness á stjórnun landsins.
A likan hátt og múhameðs-
trúarmenn snúa andlitum sinum i
bæn i átt að Mekka snýr mikill
hluti islensku þjóðarinnar andlit-
um sinum i átt til U.S.A. Þar rikir
hið fullkomna lýðræði að þeirra
mati. En hvernig er það lýðræði i
reynd? Kjósandinn i Alaska hefur
50 sinnum meiri atkvæðisvægi til
öldungardeildar Bandarikja-
þings heldur kjósandinn i New
York. Aldrei höfum við heyrt að-
dáendur vestræns lýðræðis rjúka
upp gegn sliku „himinhrópandi
órétti” sem vesalings kjós-
endurnir i New York og fleirum
stórborgum U.S.A. eru beittir af
Alaskabúum.
Og Washington — höfuðborgin
sjálf, — hefur engan öldunga-
deildarmann á þingi. Hvers
vegna hafa islenskir boðberar
réttlætisins i kosningarréttar-
málum og elskendur hins eina
sanna lýðræðis og frelsis ekki
reynt að hafa áhrif á alþjóðavett-
vangi til jöfnunar atkvæðisréttar
i U.S.A. t.d. við mannréttinda-
dómstól S.Þ.?
8. spurning Ólafs: Ef svo er,
gæti þá þingmannatala milli kjör-
dæma alls ekki breyst ef t.d.
simasamband milli Gauksmýrar
og Reykjavikur batnaði, ef
Norðurlandskjördæmi vestra
heföi fleiri en tvo ráöherra I rikis-
stjórn, ef ráðherrar myndu gefa
fleiri en eina spennistöð I kjör-
dæmið, eða hvað myndi þurfa til?
Svar viö
8. spurningu ólafs:
Okkur virðist spurning al-
þingismannsins merkja i stuttu
máli hvort bætt þjónusta úti á
landsbyggðinni gæti leitt til
breytingar á „tölu þingmanna
milli kjördæma”.
Þvi er þá til að svara, að þegar
landsbyggðinni hefur verið tryggt
að búa við sömu kjör og þjónustu
og höfuðborgarsvæðið hvað
varðar s.s. atvinnumál, heil-
brigðismál, menntamál og sam-
göngumál, þannig að ibúum
hennar haldist á fólki sinu i
heimahéruðum, þá er sjálfsagt og
eðlilegt að allir kosningabærir
þegnar landsins búi við sama at-
kvæöavægi hvar sem þeir eru bú-
settir.
Meöan svo er ekki og frekara
alræði ibúa Stór-Reykjavikur-
svæðisins yfir öllu landinu blasir
við,fái þeir atkvæðavægið jafnaö
— 60% ibúa landsins býr þar, —
þá er það hreinasta ósvifni að
krefjast sliks, — ekki sist þegar
tekið er mið af þvi að létt at-
kvæðavægi þeirra, samanborið
við fámennstu kjördæmin stafar
af mismunandi lifskjörum og
fólksflótta til höfuðborgarsvæðis-
ins af þeim sökum. Og mismunun
sú er afleiðing stjórnmálalegra
aðgerða eða aðgerðaleysis.
Strax og Ölafur G. Einarsson
hefur leiðrétt þetta, sem virðist
smámunir i hans augum, erum
við reiðubúnir til að jafna at-
kvæðavægi.
Við: „Ahugamenn i V.-Hún.,
um stjórnarskrármálið”, þökk-
um Ólafi G. Einarssyni alþingis-
manni tilskrif hans og spurningar
en langar jafnframt að lokum að
leggja fyrir hann nokkrar
spurningar með þeirri ósk og von
að hann sjái sér fært að svara
þeim á þessum sama vettvangi,
þ.e. i Timanum. Spurningar okk-
ar eru svohljóðandi:
1. Telur þú að fjölgun þing-
manna á Stór-Rey kja vikur-
svæðinu sé einhver almenn lausn
á vandamálum þjóðarinnar?
2. Telur þú að Stór-Reykja-
vikursvæöiö beri skertan hlut
gagnvart dreifbýlinu, t.d.rSitji á
einhverjum sjóðum sem
Stór-Reykjavikursvæðið hefur
skapaö?
2. Ef vægi atkvæða yrði alveg
jafnað eins og þú virðist vilja,
hvað yrðu t.d. margir þingmenn
i: a) Arbæjarhverfi, b) Breið-
holtshverfi?
4. Hvað telur þú að valdið hafi
hinum mikla fólksflótta úr drcif-
býlinu til Stór-Reykjavikur-
svæðisins á áratugnum 1960-1970?
5. Telur þú að viðhalda beri
byggð eins og hún er nú í landinu,
og ef svo er, hvernig ber aö
standa aö þvi?
6. Þar sem við hötdum þvi fram
að stærsta hluta gjaldeyristekna
þjóðarinnar sé aflað út um iand,
en hagnaðurinn verði eftir i
Reykjavik þá langar okkur að
spyrja: Hvað telur þú að mikið
hafi orðið eftir af hinum mikla
hagnaði sem sildin skilaði til
þjóðarbúsins á eftirtöldum stöð-
um: a) Siglufirði?, b) Raufar-
höfn?, c) Reyöarfirði?.
„Ahugamenn i V.-Hún., um
stjórnarskrármálið”.
F.h. áhugamanna i Alþýðubanda-
lagsfélagi V.-Hún.:
Björn Sigurvaldason, bóndi, As-
geirsá
Matthias Halldórsson, læknir,
Hvammstanga
F.h. áhugamanna i Alþýðuflokki
V.-Hún.:
Baldur Ingvarsson, versl.m.
Hvammstanga
Vilhelm V. Guðbjartsson,
málaram. Hvammstanga
F.h. áhugamanna i Framsóknar-
félagi V.-Hún.:
Aðalbjörn Benediktsson, ráöu-
nautur, Iivammstanga
örn Bjarnason, bóndi, Gauks-
mýri
F.h. áhugamanna i Sjálfstæðis-
félagi V.-Hún.:
Karl Sigurgeirsson versl.stj.,
Ilvammstanga
Egill Gunnlaugsson dýralæknir,
Hvammstanga.
starfsvettvang fynr alda og
óborna um langa framtið og ekki
draga i eía, að Island getur auð-
veldlega tryggt öllum sinum
þegnum lifskjör á borð við það,
sem best þekkist annars staöar i
heiminum,
Vel gæti ég hugsað mér hann
stjórna stóru ylveri, sem selja
mundi græðlinga og blóm til suð-
lægari landa, sem eru i rauninni
háðari árstiðasveiflum veður-
fars, en viö islendingar, sem bæði
ráðum yfir jarðvarma og meng-
unarlausri raforku. Þar mundi
hann vera i essinu sinu, enda
verkefnið i beinu framhaldi af
brautryðjendastarfi hans að
ræktunarmálum.
Kannski mundi hann glima við
að hefta uppblástur, en enn má
greina brautryðjendastarf hans á
þeim vettvangi.
En þrátt fyrir veraldarvafstur
mundi hann ekki gleyma að efla
með þjóðinni trúna á landiö, gögn
þess og gæði. Hann mundi þvi
hiklaust snúast gegn sundurlynd-
is og úrtöluröddum, sem sifellt
eru að verða háværari og hávær-
ari, röddum sem predika flótta til
útlanda til að komast hjá örbirgð
á Islandi. Hann mundi benda á,
að hver sem nennir að vinna mun
bæði uppskera efnalega velsæld
og hugarró, þess, sem veit sig
liafa skilaðgóðu dagsverki.
Höfuðvandamál islendinga i
dag er bráðlætið og illskiljanleg
neikvæð afstaða til lands og þjóð-
ar. Okkur gleymist, að ekki eru
nema fáir áratugir siðan við urð-
um eigin húsbændur i landinu og
gátum hafið uppbyggingu nú-
timalegs iðnaðarþjóðíelags með
þeirri efnislegu velsæld, sem
fylgt hefur iðnvæðingunni fram til
þessa.
Á Islandi hefur á stuttum tima
gerst efnahagslegt kraftaverk,
sem vart mun finnanlegt annars
staðar i heiminum, kraftaverk,
sem þegar hefur skipað okkur á
bekk meðal þeirra þjóða, sem
lengst hafa komist i lifsgæða-
kapphlaupinu. Sá er hins vegar
munurinn, að flestar nágranna-
þjóðirnar hafa eytt öldum i upp-
bygginguna og sumar þeirra eru
langt komnar með að eyða upp
auðlindum sinum á sama tima og
við Islendingar erum aö byrja að
beisla okkar auðlindir, sem
sumar hverjar eru þeirrar nátt-
úru, að ganga aldrei til þurrðar.
Meðal nágrannaþjóðanna blasir
við stöövun hagvaxtar eða sam-
dráttur, sem m.a. kemur fram i
vaxandi atvinnuleysi, sem ekki er
sýnilegt að bætl veröi úr.
Ekkert er ömurlegra, en að
komandi kynslóðir vaxi upp i
stöðugum ótta við aö la ekkert að
gera. Þeir foreldrar, sem fæða
börn sin inn i slikan vonleysis-
heim geta ekki kinnroöalaust
hori'st i augu viö þau uppkomin.
Þetta ættu landflóttapredikarar
að leggja niöur fyrir sér áður en
þeir flytja til atvinnuleysisland-
anna. Þá myndu augu þeirra opn-
ast fyrir eigin skammsýni.
Á hinum myrku miööldum sáu
þjóðskáldin um aö halda lifinu i
þjóöarsálinni þrátt fyrir efnislega
fátækt. Þess vegna rétti þjóö-
in svo fljótt úr kútnum af fengnu
sjálfstæði.
Enn i dag er þaö hlutverk
skáldanna að sjá svo til, aö þjóöin
haidi vöku sinni en koðni ekki niö-
ur i dáðieysi undan sundurlyndis
og úrtölumönnum, sem ekki
þekkja auölegö sina og eru svörtu
sauöirnir i islensku þjóðarfjöl-
skyldunni.
Eg skora á ungu skáldin aö
boöa i verkum sinum trú á land og
þjóö i anda séra Björns i Sauð-
lauksdal, í stað þess að lofsyngja
algleymið, þar sem lifið hefur
engan tilgang.
Þá munokkur farnast vel.
llaukur Harðarson
Breytt vidhorf
í útflutningi
kindakjöts
■ Þeir markaösörðugleikar
sem við er að etja i kinda-
kjötsframleiðslunni hala verið
mjög til umræðu aö undan-
lörnu. Á s.l. ári voru fram-
leidd 14.225 tonn af kindakjöti,
þar af 12.203 tonn al lamba-
kjöti. ÁæUað er aö alls seljist
8540 lonn af lambakjöti innan-
lands á þessu verðlagsári en
3.470 tonn veröi aö l'lytja út.
Þegar hala verið lögð drög að
allt að 2.000 lonna úlflulningi,
þ.e. 650-750 tonn til Færeyja
650 tonn til Sviþjóöar og 600
tonn til EBE, en a.m.k. 1.450
tonnum er enn óráðstafað.
Undaníarin ár hafa Norö-
menn keypl 2.000-2.900 tonn á
ári, en þeir hala jafnan greitt
besta verðið og veriö okkar
bestu viðskiptavinir á þessu
sviði. Nú bregður hinsvegar
svo við að þeir telja sig ekki
þurfa að kaupa neitt lamba-
kjöt sem er mikið áfall íyrir
verslun okkar meö þessa vöru
og raunar sauöfjárræktina i
heild.
Ástandiö i
kjötsölu Norðmanna
1 norska timaritinu „LS-
meldinger” sem geliö er út af
norsku samvinnusamtökunum
birtist nýlega grein um kjöl-
sölumál i' Noregi. 1 greininni
kemur fram aö Norðmenn eru
sjálfir sér nógir um allar
helstu kjöttegundirnar. Á s.l.
ári jókst kjölframleiðslan i
Noregi um 5% en salan dróst
saman um 11%. Ástæðan er
talin vera lækkun á niöur-
greiðslum sem olli 30-35%
verðhækkunum, en einnig
hefur svokölluð „landamæra-
verslun” stóraukisl. Á s.l. ári
er talið aö Norðmenn hai'i
keypt 12-16.000 tonn á sænsku
landamærunum, en þaö svar-
ar til nær 10% af heildarkjöt-
framleiðslunni i Noregi.
Talsverðar birgöir söln-
uðust upp og i janúar var eint
til kjötútsölu þar sem ætlunin
var aö selja 3.500 tonn og
grynnka á birgöunum. Haunin
varð þó sú, aö 4.500 tonn seld-
ust á útsölunni og telja Norö-
menn að meö þessu móti hali
þeim ekki aðeins tekist aö
minnka birgðir heldur einnig
að auka neyslu kjöts.
Áætlað er að kjötframleiðsl-
an i Noregi aukist nokkuð á
árinu 1982. Kindakjötsíram-
leiðslan er lalin munu aukast
um 8% og verða nærri 21.000
tonn. Árið 1981 voru seld um
18.000 tonn af kindakjöli i
Noregi og e.t.v. segja þessar
tölur meira en margt annaö
hverjar vonir viö getum
bundiö við Noregsmarkaðinn.
Vandi kindakjötsút-
Hutnings
Auk þeirra 1.450 tonna sem
áður eru nel'nd eru einnig um
600 lonn af ærkjöti óseld og
það kjöt er mjög eríitt að
selja. Það eru þvi yíir 2.000
tonn eöa 14% ai' kindakjöls-
framleiðslunni sem enn er
óráðstal'að.
Vandinn er þó enn slærri. Þó
þetta seljisl allt eru engar lik-
ur á að viðunandi verö fáist og
ails engar likur á að l'ulll verö
náisl. Svo er nei'nilega komiö
að útflutningsveröiö á lamba-
kjötinunægirekki til aö greiða
þann koslnaö sem kemur á
kjötið á leiðinni frá bóndanum
til kaupandans. El' miöaö er
við kjöt llutt út til Danmerkur
nú i mars, vantar nær 3 krónur
pr. kg. lil að hægt sé aö greiða
allan kostnaö s.s. slálur-
kostnað.sjóðagjöld, vaxta- og
geymslugjöld o.fl. Verð lil
bóndans verður þvi allt aö
greiöast ai' úli'lutningsbólale
og einnig 3 krónur i koslnað.
Allir hljóla aö sjá aö þetta eru
ekki vænleg viöskipti en þvi
miöur er ekkert sem bendir til
þessaðhér veröinein breyting
á —■ nema þá til hins verra.
Ekkert bendir til þess aö til
séu markaðir þar sem i'ólk vili
borga nánast hvaö sem er
íyrir lúxuslambakjöt frá ís-
landi og alll tal i þá ált róman-
tik sem enginn lifir á.
Hvaö er til ráða
Eins og málin horía viði dag
er ekki útlit fyrir annaö en aö
l'ækka þuri'i sauði'é nokkuö frá
þvi sem nú er. Bændur geta
varla i'remur en aörir i'ram-
leitt vöru sem ekkert i'æst
fyrir — og varla þaö. A þessu
verðlagsári er gert ráð l'yrir
aö rúmlega 81 milljón króna
vanti i útflutningsbælur til að
endar nái saman og veröur
það ærinn biti aö kyr.gja fyrir
bændur þessa lands. Fækkun
sauði'jár veröur hins vegar að
i'ara þannig fram að valdi sem
minnstri röskun byggðar og
nauösynlegt er aö þeim bænd-
um sem hætta vilja sauðl'jár-
rækl verði hjálpað til aö hasla
sér völl i nýjum búgreinum
s.s. loðdýrarækt, hlunninda-
búskap, ferðamannaþjónustu,
fiskeldi o.s.frv. Landbúnaðin-
um er nauðsynlegt að aðiaga
sig breyttum aðstæðum — og
þjóöfélaginu ber skylda til að
sjá svo til að honum sé það
mögulegt.
Guömundur Stefánsson
Guðmundur
Stefánsson skrifar