Tíminn - 09.10.1982, Blaðsíða 5

LAUGARDAGUR 9. OKTÓBER 1982

erient yfirlit

s s \
■ Margaret Thatcher og Zhao forsætisráðherra rxðast við
Thatcher fór erindis
leysu til Peking
Kínverjar ekkert smeykir við járnfrúna
■ Ríkisstjóri Breta í Hong Kong tekur á móti Thatcher
■ HEIMSÓKN Margarets Thatcher til
Kína tókst bersýnilega ekki eins vel og
hún hafði gert sér vonir um. Sumir
fréttaskýrendur ganga jafnvel svo langt
að gefa til kynna, að Tliatcher hafi farið
hreinustu fýluför.
Thatcher heimsótti Kína í síðari hluta
september. Ferðalag hennar var fyrir-
fram heilmikið auglýst í brezkum
fjölmiðlum. Gefið var undir fótinn með
að það gæti orðið svipaður áviliningur
fyrir hana og sigurinn í Falklandseyja-
stríðinu.
Það, sem fjöimiðlar áttu hér við, var
öðru fremur Hong Kong málið. Sam-
kvæmt samningum, sem Bretar neyddu
Kínverja til að gera við sig á síðustu öld,
fengu þeir landsvæði það, þar sem Hong
Kong nær yfir nú, til láns og leigu. Fyrst
var samið um óákveðinn tíma, en 1898
náði st endanlegt samkomulag um, að
leigutíminn rynni út 1997.
t>á eiga Kínverjar að fá aftur full
yfirráð yfir þessu svæði, sem mátti heita
óbyggt, þegar Bretar settust þar að, en
nú er þar ein fjölmennasta borg heimsins
og ein mesta miðstöð viðskipta og
fjármála í heiminum.
Jafnt Bretar og íbúar Hong Kong geta
ekki til þess hugsað, að borgin eigi að
falla undir kínversk og kommúnístísk
yfirráð innan fimmtán ára.
Þess vegna setti Thatcher sér það
markmið með Kínaförinni, að fá
kínversk stjórnvöld til að fallast á
einhvers konar áframhaldandi yfirráð
Breta í Hong Kong. Meðal annars hafði
þeirri hugmynd verið hreyft, að yfirráð
Kína yrðu viðurkennd og Hong Kong
innlimaðist þannig í Kína, en Bretar
héldu samt áfram að fara með stjóm þar.
ÞAÐ MUN skemmst frá að segja, að
Kínverjar tóku þessum ráðagerðum
Breta annað en vel. Þeir notuðu
tækifærið til að lýsa því enn yfir,
að þeir ætluðu sér að sameina Kínaveldi
Hong Kong, Taiwan og Macao, sem er
undir nýlendustjórn Portúgala, enda
tilheyrðu umraddar eyjar Kína, þótt
þær hefðu komizt undir erlend yfirráð
vegna yfirgangs, sem Kína hefði verið
beitt á sínum tíma, en hið nýja Kína
myndi ekki sætta sig við.
Það bætti ekki úr skák, að Thatcher
þótti komast allt annað en vel að orði,
þegar hún flutti ræðu í hófi, sem
kínverski forsætisráðherrann hélt henni.
Hún fór þá lofsorðum um hina góðu
samvinnu Breta og Kínverja á 19. öld
og fyrri hluta 20. aldarinnar, og sagðist
vona einlæglega, að hún gæti hafizt á ný.
Thatcher til vonbrigða klöppuðu
Kínverjar ekki fyrir þessu, enda beittu
Bretar Kínverja margvíslegum yfirgangi
á umræddum tíma og fóru hvað eftir
annað með her á hendur þeim.
í yfirlýsingu, sem var birt eftir
viðfæður Thatchers og Zhao forsætis-
ráðherra Kína, fékk Thatcher því einu
áorkað, að lýst var yfir því, • að
ríkisstjórnir Bretlands og Kína myndu
vinna að því í sameiningu að tryggja
áfram velmegun og stöðugleika í Hong
Kong.
Þessari yfirlýsingu veifaði Thatcher,
þegar hún kom til Hong Kong, og taldi
sig hafa náð góðum árangri. Fjármála-
menn í Hong Kong voru ekki eins
ánægðir, og mátti bezt ráða það af því,
að mikið verðfall varð á hlutabréfum í
Hong Kong.
ÞESSl viðbrögð urðu til þess, að
Thatcher þótti nauðsynlegt að gera
bragarbót. Hún birti yfirlýsingu þess
efnis, að hún teldi samninga þá, sem
Bretar gerðu við Kínverja á síðustu öld
varðandi Hong Kong vera í fullö gildi.
Samningar eru til þess, sagði Thatcher,
að þeir séu haldnir.
Það dróst ekki, að þessu yrði svarað
í Peking. Utanríkisráðuneytið þar birti
nær jafnharða yfirlýsingu þess efnis, að
samningarnir um Hong Kong, sem
höfðu verið gerðir á síðustu öld, hefðu
verið gerðir með þeim hætti, að þeir
væru ekki bindandi fyrir Kína. Kína
myndi án tillits til þeirra taka sér
yfirráðin í Hong Kong, þegar stjórnvöld
Kína álitu tíma til þess kominn.
Kínverska stjórnin lét ósvarað þeim
hluta yfirlýsingar Thatchers, sem var á
þá leið, að reynslan sýni, að Bretar
brygðust ekki þeim, sem treystu þeim.
Þá mun hún hafa haft Falklandseyja-
stríðið í huga. Sennilega munu fáir íbúar
Hong Kong treysta því, að Bretar hefji
styrjöld við Kínverja vegn? Hong Kong.
Vafasamt er því að Thatcher hafi bætt
fyrir sér með því að tala svo digurbarka-
lega.
Að dómi ýmissa fréttaskýrenda hafa
horfur sízt batnað varðandi lausn Hong
Kong málsins við Kínaför Thatchers.
Fram að þessu höfðu ýmsir gert sér
vonir um, að þetta mál mætti leysa
friðsamlega. Kínverjar hafa mikilla
hagsmuna að gæta í sambandi við Hong
Kong. Komið hafði til orða, að þeir gætu
hugsað sér þá lausn, að yfirráð Kína yfir
Hong Kong yrðu þegar viðurkennd, en
síðan fengi Hong Kong vissan að-
lögunartíma, t.d. 50 ár, þangað til Kína
tæki stjórnina að fullu í sínar hendur.
Eftir Kínaferð Thatchers eru frétta-
skýrendur svartsýnir á slíka lausn.
Þórarinn Þórarinsson,
ritstjóri, skrifar
Utsölustaóir DOMUS
og kaupfélögin um land allt
^Baukn e clit
Frystiskápar
og kistur
Fljót og örugg frysting.
Örugg og ódýr í rekstri.
Sérstakt hraðfrystihólf.
Einangrað að innan með áli.
Eru með inniljósi og læsingu.
3 öryggisljós sem sýna
ástand tækisins.
Greiðsluskilmálar eða
staðgreiðsluafsláttur.
Véladeild
Sambandsins
Ármúla 3 Reykjavík Simi 38900
■A. / .— VÉLAVERSLUN
m '‘V. r-
Ármúli 8, 105 Reykjavík. S: 8-5840
Hverfisteinar
Rafdrifnir hverfisteinar 220 volt. Steinninn snýst 120 snúninga
á mínútu í báðar áttir.
Verð kr. 1.728.- m/söluskatti.
Sendum hvert á land sem er.
Rafknúinn hverfisteinn
á bak sem áfram
Skeljungsbúðin
SíÖumúla33
símar 81722 og 38125