Tíminn - 01.05.1983, Blaðsíða 26

SUNNUDAGUR 1. MAÍ 1983
Sjöundu tónleikar (slensku hljómsveitarinnar:
Frumfhitt verk efljr
KarðUhu Eiriksdóttur
■ Gratíkmyndin sem skreytir efnisskrá íslensku hljómsveitarinnar að þessu
sinni nefnist Dúó og er gerð af Sigrid Valtingojer.
■ Sjöundu tónleikar íslensku hljóm-
sveitarinnar verða í dag, laugardag 30.
apríl, kl. 14 í Gamla bíói. Á efnisskrá
er frumflutningur fimm laga eftir
Karólínu Eiríksdóttur.tónskáld en
einnig verða flutt lög eftir Jakop van
Eyck, Jaques Ibert, Jean Sibelius,
Johann Nedomuk Hummel og Koyo
Nakamura. Einleikarar eru Camilla
Söderberg, Sigurður Flosason og Ke-
nichi Tsukada. Stjórnandi er sem fyrr
Guðmundur Emilsson.
Karólína kemst svo að orði um hið
nýja verk sitt: „Formið er mjög einfalt:
fimm stuttir kaflar þar sem dregnar eru
upp smámyndir í fáum og einföldum
dráttum. Þessar myndir eða hugmynd-
ir eru látnar standa sem slíkar og ekki
litið á það sem neina kvöð að vinna
frekar úr þeim. Það má e.t.v. líkja
þe'ssu við sýningu á mörgum smámynd-
um sem eru tengdar hver annarri á
vissan hátt án þess að skyldleikinn liggi
í augum uppi; myndirnar eru hluti af
sömu heild án þess að fjalla um sama
efnið. Sama gildir um hijóðfærin, þau
eru notuð á einfaldan og látlausan
hátt, en ekki lögð nein áhersla á að
gjörnýta möguleikíþeirra. Þóaðverk-
ið sé einfalt hef ég engu að síður verið
með það í huganum alveg frá því í
haust.“
Tónverk Jakob van Eyck nefnist
Amirilli Mia Bella Boffons. Um cr að
ræða tvö stef og tilbrigði við þau ur
lagasafninu Der fluiden Lusthof. Fyrra
stefið er leikið á altblokkflautu endur-
reisnartímans og hið síðara á sópran-
ínó frá barokktímabilinu.
Tónverk Jaques Ibert nefnist Conc-
ertino Da Camcra og er fyrir altsaxó-
fón og Kammersveit. Þykir það
skemmtileg tónsmíð, litrík og glettin.
Þó margir þykist heyra áhrif frá jazz-
og bluestónlist í verkinu er frekar um
að ræða stíl sem á sér rætur í impress-
ionisma og nýklassík. Hraðar tónhend-
ingar og synkópur eru hér nánar tengd-
ar frönsku skapferli en einkennum
jazztónlistar.
Verk Sibeliusar nefnist Svanurinn frá
Tuonela. Þetta er eitt af fjórum verk-
um sem tónskáldið samdi upp úr
Ijóðabálknum Kalevala. f finnskri
goðafræði er Tuonela ríki dauðans.
Þar renna myrkar ár og við fylgjumst
með svaninum sem syngjandi lætur
berasi með straumnum. Aðalstefið,
rödd svansins, er leikið á enskt horn og
hljómar það þegar í upphafi verksins.
Einleikari er Daði Kolbeinsson. Ann-
að stef sem í byrjun er leikið á knéfiðlu
tengist upphafsstefinu og heldur áfram
að þróast í leik enska hornsins. Breyti-
legur hljómblær efri strengjahljóðfær-
anna, sem skipt er niður í marga
raddhópa, myndar bakgrunn. Verkið
nær hámarki og hnígur hægt til
stemmningar upphafstónanna.
Tónverk Hummel nefnist Rondo og
er þáttur úr kvartett fyrir klarinett og
strengjatríó. Sigurður Snorrason
leikur á klarinettu sem smíðuð var á
fyrri hluta nítjándu aldar.
Verk Koyo Nakamura nefnist Mizu
Santai og er samið fyrir Shakuhachif-
lautu, sem Kentichi Tsukada leikur á,
og hljómsveit. Verkið er samið í
Bandaríkjunum og er hluti af doktors-
verkefni höfundarins í tónsmíðum.
Það er í þremur þáttum og eru þeir
samtengdir. Þess má geta að verkið
hlaut sérstaka viðurkenningu háskóla-
ráðs Indiana University á sínum tíma.
GM
Nýtt leikrít á fjölunum hjá Iðnó:
Ur lífi ánamaðkanna
■ Á miðvikudagskvöld í næstu viku
frumsýnir Leikfélag Reykjavíkursíðasta
verkefni sitt á þessu leikári. Það er
sænska leikritið Úr líH ánamaðkanna eftir
Per Olov Enquist.Verk þetta var frum-
flutt í Konunglega leikhúsinu í Kaup-
mannahöfn í fyrravetur og skömmu
síðar í fleiri borgum Norðurlanda. Verk-
ið hefur hvarvetna vakið mikla athygli
og víðast hvar hlotið mikla aðsókn.
Aðalpersónur leikritsins eru danska
ævintýraskáldið H.C. Andersen og
leikkonan Jóhanna Lovísa Heiberg, sem
á síðustu öld var ekki bara primadonna
dansks leikhúss heldur þótti einn besti
listamaður Norðurlanda. Verkið gerist
á einni kvöldstund og nóttu á heimili
Heiberg hjónanna, en Jóhann Heiberg
var mikill framámaður í dönsku menn-
ingarlífi, leikhússtjóri Konunglega leik-
hússins um skeið og einn vinsælasti
leikritahöfundur Dana á síðustu öld.
Hann cr einkum kunnur fyrir söngvaleiki
sína, frægasta verk hans er Álfhóll, sem
sýnt hefur verið oftar í Danmörku en
nokkurt annað þarlent verk. Mörg leik-
rita hans voru sýnd hjá Leikfélagi
Reykjavíkur hér áður fyrr, m.a. Álfhóll
í tvígang.
Þýðandi leikritsins Úr lífi ánamaðk-
anna er Stefán Baldursson, lýsingu ann-
ast Daníel Williamsson, leikmynd og
búninga gerir Steinþór Sigurðsson, um-
sjón með tónlist hefur Snorri Sigfús
Birgisson og dansa æfði Ingibjörg
Björnsdóttir. Leikstjóri sýningarinnar
er Haukur J. Gunnarsson og er þetta í
fyrsta skipti sem hann starfar hjá Leik-
félaginu en hann hefur áður getið sér
gott orð fyrir Ieikstjórn bæði hér heima
og í Danmörku, Finnlandi og Noregi þar
sem hann hefur sviðsett fjölda sýninga á
undanförnum árum.
Leikendur eru fjórir: Guðrún Ás-
mundsdóttir leikur Jóhönnu Lovísu Hei-
berg, leikkonuna frægu, Þorsteinn
Gunnarsson er H.C.. Andersen, Stein-
dór Hjörleifsson leikur Jóhann Heiberg
og Margrét Ólafsdóttir leikur fjórða
hlutverkið, ónafngreinda gamla konu,
sem er á sviðinu allan tímann.
Höfundurinn Per Olof Enquist hefur
á örfáum árum skipað sér í röð fremstu
leikritahöfunda á Norðurlöndum. Fyrsta
leikrit hans, sem verulega athygli vakti
og fór þegar í stað víða um lönd var Nótt
ástmcvjanna, sem sýnt var í Þjóðleikhús-
inu 1976. Þar fjallaði hann um leikrita-
skáldið Ágúst Strindberg. Meðal ann-
arra leikrita hans niá nefna: Manninn á
gangstéttinni, Chez Nous og leikritið Til
Fedru. Áður en hann hóf að semja
leikrit hafði hann hlotið viðurkenningu
fyrir skáldsögur sínar, ein þekktust
þeirra mun sagan Málaliöarnir cn fyrir
hana hlaut hann bókmenntaverðlaun
Norðurlandaráðs 1969. í leikriti því sem
Leikfélagið tekur nú til sýninga byggir
hann víða á staðreyndum um þessar
frægu persónur, sem verkið fjallar um,
svo sem æviminningum Andersens og
Jóhönnu Lovísu en báðar þessar bækur
hafa löngum þótt með merkilegri ævi-
Sögum. Hann leyfir sér þó að sjálfsögðu
frjálsræði rithöfundarins. Leikritið hefur
sem fyrr segir vakið mikla athygli á
Norðurlöndum, sýningar á því eru nú
einnig í undirbúningi í París, víða í
Þýskalandi og í Bandaríkjunum svo að
eitthvað sé nefnt.
■ Þorstcinn Gunnarsson í hlutverki H.C. Andersen og Guðrún Ásmundsdóttir í
hlutverki leikkonunnar frægu, Jóhönnu Lovísu Heiberg. Tímamynd: Guðjón.
■ Brynhildur Þorgeirsdóttir
Skúlptúrar í
Nýlistasafni
í gær opnaði Brynhildur Þorgeirs
dóttir sýningu á skúlptúrum í Nýlista-
safninu Vatnsstíg 3b. Verkin á sýning-
unni eru unnin úr mótuðu gleri, stein-
steypu og járni.
Brynhildur lauk námi í glergerð frá
California College of Arts an Crafts í
Oakland s.l. haust og öll verkin á
sýningunni eru unnin í fyrra.
Sýningin er opin alla daga frá kl.
16-22 og lýkur 8. maí.
Þess má geta að í Gallerí Langbrók,
Amtmannsstíg 1, stendur yfir yfirlitssýn-
ing á eldri verkum Brynhildar sem
eingöngu eru unnin úr gleri.
■ Myndlistarfólkið í Hamragörðum.
SAM ’83
að ljuka
■ Nú stendur yfir í Hamragörðum,
Hávallagötu 24, listsýning 35 félags-
manna í aðildarfélögum Hamragarða,
en það eru starfsmannafélög samvinnu-
fyrirtækjanna í Reykjavík og Nemenda-
samband Samvinnuskólans.
tréskurð, hluti gerða úr stáli og beini,
koparstungur og fleira.
Hluti verkanna er til sölu.
Sýningin er opin til 1. maí; nú síðustu
sýningarhelgi er hún opin milli kl. 14 og
22.
Alls eru 86 verk á sýningunni og er þar
um að ræða olíumyndir, vatnslitamynd-
ir, grafík, acrylmyndir, teikningar,
Flestir sem taka þátt í þessari sýningu,
sem heitir SAM 83, hafa ekki sýnt verk
sín opinberlega áður, en hér er um
tómstundaverk fólks áð ræða.
Helgi Björgvinsson
sýnir í Kúnígúnd
■ Þessa dagana stendur yfir sýning á
sérunnum leirmyndum og leirmunum í
versluninni Kúnígúnd Hafnarstræti 11,
eftir Helga Björgvinsson leirkerasmið.
Sýningin er opin á venjulegum verslun-
artíma á virkum dögum en 14-22 um
helgar. Sýningunni lýkur kl. 9.30 á
sunnudagskvöld.
SUNNUDAGUR 1. MAÍ1983
>
Wímwn
\ i'f '
27
fólk
í listum
Einar Þorsteinn hönnuður:
Sýning á
hvolfþökum
■ Tilraunastofa Burðarforma, sem
Einar Þorsteinn hönnuður rekur, efnir
til sýningar á íslenskum hvolfþökum
1973-83 að Veltusundi 3b 2. hæð (hús-
næði Handmenntasköla íslands) dagana
29. apríl til 2. maí n.k. milli kl. 14 og 20.
Þar er ætlunin að gefa yfirlit yfir nokkur
helstu hvolfþök og hugmyndir að öðrum
sem Einar Þorsteinn hefur unnið að á
Tilraunastofu Burðarforma s.l. 10 ár.
Langflest hvolfþökin á sýningunni eru af
þeirri gerð sem nefnist Geodesic Dóme
eða Hringferlahvolf.
í sýningaskrá kemst Einar Þorsteinn
svo að orði: „Áhugi fer nú vaxandi á
byggingu hvolfþaka til margvíslegra nota
eins og ritið ber e.t.v með sér. Og má
vænta ýmislegs góðs af þessu byggingar-
formi, t.d. eins og auðveld framleiðsla
húseininga, orkusparnaður í rekstri hús-
anna og jafnvel lækkaður byggingar-
kostnaður. Rúmlega fimmtíu manns hér
á höfuðborgarsvæðinu hafa myndað með
sér félag til þess að reisa eina gerð af
þessum húsum á kostnaðarverðiogverð-
ur væntanlega innan tíðar hægt að bera
saman raunverulegan kostnað þessara
húsa við venjuleg hús.
Erlendis en þó einkum vestanhafs
ryðja þessi hús sér mjög til rúms, einkum
sem íbúðarhús og hafa tugþúsundir
þeirra þegar verið byggð þar. Hérlendis
er við allt aðra veðráttu að eiga og þarf
því mun vandaðri frágang á ytra byrði
þessara húsa hér.
En hvers vegna hvolfþök eða kúluhús?
‘ Það sem mælir fyrst og fremst með þeim
er kostnaðarhliðin og í öðru lagi aðlað-
andi innra rýmið. Það tekur vitaskuld
sinn tíma að venjast húsum af nýrri gerð.
Unga fólkið venst þeim fyrr, og því eru
húsin oft sett í samband við ungæðisskap
eða jafnvel heimspekilega lífsaðstöðu.
Þetta er ástæðulaust því fyrst og síðast
er þessi byggingaraðferð hagkvæm og
getur jafnvel orðið til töluverðs sparnað-
ar. Veitir nokkuð af því núna?“
Hér til hliðar birtum við til fróðleiks
teikningu sem Einar Þorsteinn hefur
gert fyrir þau Kristján Bogason og
Jóhönnu E. Andersen í Vestmannaeyj-
um af hvolfþaki eða kúluhúsi sem rýma
á hvort tveggja íbúðarhús og verslun.
Teikningin var samþykkt í -sqptember í
fyrra og framkvæmdir munu vera hafnar.
VERZLUN OG fBÚÐARHÚS/A STORE AND A' FLAT FOR
KRISTjAN bogason og jOhanna e andersen
f VESTMANNÁEYJUM
SAMÞYKKT SEPT 1982
ROOF PLAN
NORTH
EAST
ERECTION STARTED MARCH 1983
WEST
SOUTH
SECTION 2
trnl’.r V’9'

277
Sovéski lyftingakappinn Vladimar Martsjuk:
ÆTLAR AÐ BÆTA
EIGIÐ HEIMSMET
Vlasov, Leonid Sabotinskí og Vasijí
Alekseév.
„Martsjuk hefur kraftana til verulegra
átaka, - sagði Leonid Sabotinski, sem
tvisvar hefur verið í ólympíuliðinu, - Þá
er ég sérstaklega að tala um jafnhöttun-
ina. Ef hann á að komast áfram svo um
munar verður hann að auka sér tækni I
snöruninni. Framfarir eru greinilegar
þetta árið. Það er ekki einasta að hann
geri þessa lyftu fagmannlegar, hann
hefur einnig, í tveim síðustu viðureign-
um, aukið þungann verulega: fyrst
snarði hann 190 kg. og svo núna síðast
fór hann upp með verulega mikið hlass;
200 kg.“
Martsjuk, að sínu leyti, álítur sig geta
yfirstigið nýmörk innan tíðar. „Ef maður
leggur þessi 200 kg. við það sem ég hef
nú náð í jafnhöttun, þá passar það til qð
fá út nýtt heimsmet", segir hann. Mart-
sjuk langar að keppa við Anatoli Pisar-
énko eftir meti í samanlögðu, annað-
hvort í Vináttubikarkeppninni í Lvov í
mars eða þá Spartak-leikunum í Moskvu
í júlí.
Framfarir sínar í snörun á Martsjuk
að miklu leyti félögum sínum í landsliði
SSSR og jafnvel keppinautum sínum að
þakka. Fyrst var það Juri Vardanjan
ólympíumeistari og nú síðast Anatoli
Piserénko, sem hjálpuðu honum að ná
valdi á þessari þraut. „Við æfðum
mikið saman þetta haust, - segir hann, -
og Piserénko gaf mér nokkur ráð sem að
gagni komu við að bæta mína tækni."
Hann ætlar nú að bæta nokkru við
þyngd sína til þess að fá meiri hraða í
snörunina. Á mótinu í Moskvu vóg hann
148,25 kg. en er sjálfur 178 sm. hár.
Martsjuk er minni vexti en heimsmeist-
arar undanfarandi ára; Sabotínski eða
Alekseév og svo auðvitað Pisarénko.
Hann er afturámóti kvikur miðað við
þyngd: hundrað metra hleypur hann á 13
sekúndum og stekkur 3 m. í langstökki
án atrennu.
Þessi árangur Vladimirs Martsjuk er
annað heimsmet hans. Vorið 1981 lyfti
hann 257,5 kg. á Vináttubikarkeppninni
í Lvov og hirti þarmeð heimsmetið af
Vasilí Alekseév, sem menn héldu, eftir
öllum sólarmerkjum að dæma að mundi
þá halda metinu lengi enn. Síðan var
Martsjuk eltur af óhöppum og meiðsl-
um, sem af þessari lyftu leiddu, þannig
að byrjunarlóðin, tiltölulega létt, létu
honum ekki einu sinni að stjórn þegar til
keppni kom.
Martsjuk fæddist og ólst upp í Fílí,
gömlu og grónu hverfi í Moskvu, sonur
járnbrautarverkamanns. Hann kynntist
íþrótt sinni fyrir tilstilli sjúkdómsgrein-
ingar sem á honum var gerð í bernsku
og hljóðaði upp á gallað hjarta og eftir
það var honum ráðlagt að stunda íþrótt-
ir. Hann hefur stundað lyftingarnar í
þrettán ár. Árið 1969 gekk hann í
lyftingadeildina í Fili. Fimm síðustu árin
hefur hann æft undir handleiðslu Mikha-
ils Akopjanéts lyftingaþjálfara.
Lengi vel var ekki álitið að Martsjuk
næði langt en Akopjants tókst að sann-
færa nemanda sinn um að hann gæti náð
miklum árangri. Meginreglan í vinnu
þeirra eru langar og strangar æfingar.
Stundum lyftir Martsjuk allt að 100
tonnum á einni æfingu. „Ég vinn sannar-
lega mikið, - segir hann, - ég reikna með
því að ég eigi árangur minn meira
óaflátanlegri vinnu að þakka en með-
fæddum íþróttamannshæfileikum".
Hann sló fyrst í gegn árið 1980, þegar
hann varð SSSR-meistari, að vfsu voru
Aleksejev og Rakhmanov báðir fjar-
staddir. Juri Khromov APN
■ Eftir andartak fýkur metið. Vladimir
Martsjuk safnar kröftum fyrir átökin.
■ Hinn 28 ára gamli sovéski lyftinga-
maður Vladimir Martsjuk, sem í des-
ember 1982 setti sitt einstæða heimsmet
í jafnhöttun með því að lyfta 260 kg.
talar um það eins og ekkert sé að á næstu
fjórum til fimm árum verði trúlega lyft
um tíu kílóa meiri þunga. í þessu kann
að vera ályktun heilbrigðrar skynsemi,
því jafnhöttunarmetið hefur þyngst um
fjögur kg. á síðasta einu og hálfu ári.
Martsjuk stefnir að ákveðnum mörkum
á næstunni: „Ég ætla að reyna að slá
metið (tvíþrautinni sem er 457,5 kg. og
sett af vini mínum Anatoli Piserénko“.
Bjartsýni hans á sér fullan rétt því sjálfur
lyfti hann í sömu keppni 450 kg. sem er
annar besti árangur sem náðst hefur í
heiminum.
Þessum árangri Martsjuks var fagnað
í Ismaílovo íþróttahöllinni, áf tveim
þúsundum áhorfenda, þeirra á meðal
voru Piserénko sjálfur, Sultan Rak-
hmanov olympíumeistari í yfirþungavigt
(hann var með í keppninni og náði ■ Vladimir Martsjuk heimsmethafi í jafnhöttun. Hann lyfti 260 kg'á Bikarmóti
aðeins átturida sæti með 400 kg.) Juri Sovétríkjanna í desember á síðasta ári.
FLOOR
FIRST FLOOR
THE FLAT *lri ibú6
n»6ri vwrlun
SECTION 3
miö dyr GROUND