Tíminn - 13.07.1986, Blaðsíða 9

Sunnudagur 13. júlí 1986
LENNART NILSSON
Tíminn 9
Fruma springur í frumeindir sínar þar
sem veirur hafa fjölgaö sér óskaplega
á skömmum tíma og með því breiðist
sjúkdómurinn út. Þegar smæstu
einingar líkamans gefast upp í
baráttu þeirra við sýkinguna þrýstir
Lennart Nilsson á myndatökugikkinn.
Myndir Nilssons af frumum og
smáum líffærum eru heimsfrægar en
hann hefur einnig myndað hvítabirni,
veiðimenn, kóngafólkog Hjálpræðis-
herinn.
Lennart Nilsson:
HUUÐSHHMUR
FRUMANNfl
Margur veltir því'Iítið fyrir sér hvaða afleiðingar það geti
haft að þrífa sig ekki fyrir borðhald eða eftir snyrtingu.
Fæstir kippa sér upp við það, þó gleymist að bursta
óhreinindi og matarleifar af tönnunum áður en gengið er
til náða. Þó að menn viti, að með því að heilsa mönnum
með handabandi, berist sýklar og veirur á milli, hugsa þeir
ekki um þvílíkt, heldur láta athöfnina ganga fyrir í
kurteisisskyni.
Lennart Nilsson, ljósmyndari, sem hefur tileinkað
rannsóknum og vísindum ævi sína, lítur öðrum augum á
athafnir mannanna. Hann hefur um langan tíma fylgst með
stríði mannslíkamans gegn ýmisskonar sjúkdómum og
kvillum í gegnum ljósop. Hann myndar blóðugar orrustur
blóðkorna og sýkla, fruma og veira og á ljósmyndum hans
má sjá í mikilli stækkun blóði drifinn vígvöllinn, t.d. tungu
stórreykingamanns eða frumudauða manns með kvef.
Hér birtist viðtal og frásögn af stríðsfréttamanni
líkamans.
A
Mt »LLT ER Á rúi og stúi í
litlu vinnuherberginu á Karol-
ínska Institutet í Stokkhólmi
sem hýsir rannsóknarstofu
Lennarts Nilssons. Skýrslur,
ljósmyndir, tæki og vélar, símar,
minnismiðar. Veggir og gólf eru
þakin hjálpargögnum rannsókn-
armannsins. Inn af þessu her-
bcrgi er önnur stofa, þar sem cr
talsvert þrifalegra. Þar bíður
Lennart Nilsson, sem hefur get-
ið sér frægðar af ljósmyndun
líffæra og smárra einda líkam-
ans, komu blaðamanns.
Nilsson gefur sér vart tíma til
að líta upp úr smásjánni þcgar
ég geng inn í stofuna, en bendir
mér að koma og skoöa þegar
hann ljósmyndar lifandi vef.
Pessa japönsku rafeindasmásjá
tók þrjú ár að fullgera og hún er
sú fyrsta sinnar tegundar sem
var smíðuð. Hún getur stækkað
mynd veiru 300.000 sinnum og
með henni má greina línu eða
rák, sem er einn milljónasti úr
millimetra að vídd.
Nilsson breytir stækkun
smásjárinnar úr 100.000 í
300.000 sinnum stækkunina.
Hann bendir á frumur og AIDS
veirur á skjánum. Smásjáin hef-
ur tvo sjónvarpsskerma, annar
er til að skerpa og rannsaka
myndina, en hinn er tengdur
Hasselblad myndavél. Mynda-
taka sem þessi tekur langan
tíma og sífellt þarf að skipta um
rannsóknarefni, þarsem lífrænir
vefirnir tolla mjög skammt við,
þegar þeim hefur verið kippt úr
eðlilegu umhverfi og komiöfyrir
í tækjum Nilssons.
„En stundum gef ég mér eng-
an tíma til að rannsaka og setja
upp myndefnið. Ef ég rckst á
eitthvað sem vekur athygli mína
læt ég slag standa og tck myndir
í gríð og erg. Það er eins og með
hverja aðra ljósmyndun, - það
er eins gott að mynda myndefnið
á meðan það er til staðar!“
Nilsson hóf Ijósmyndastarf
sitt 15 ára gamall og tók þá
myndir af frægu fólki sem var á
ferð um Stokkhólm. Hann eign-
aðist fyrstu myndavélina sína 11
ára gamall: „Pabbi gaf mér mjög
dýra myndavél. Hún kostaði
tvær krónur. Hann kenndi mér
að framkalla filmur og hvernig
Mýfluga í loöinni eyöimörk mannshúðarinnar nærist á blóði
sjálfboðaliða. Mýflugan lifði ekki af myndatökuna.