Tíminn - 12.10.1990, Blaðsíða 6

6 Tíminn
Föstudagur 12. október 1990
Tíminn
MÁLSVARl FRJÁLSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn og
Framsóknarfélögin í Reykjavík
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason
Ritstjórar: Indriöi G. Þorsteinsson ábm.
Ingvar Gislason
Aöstoöarritstjóri: Oddur Ólafsson
Fréttastjórar: Birgir Guömundsson
Stefán Ásgrímsson
Auglýsingastjóri: Steingrímur Gislason
Skrifstofur.Lyngháls 9,110 Reykjavík. Sími: 686300.
Auglýsingasími: 680001. Kvöldsimar Áskrift og dreifing 686300,
ritstjórn, fréttastjórar 686306, íþróttir 686332, tæknideild 686387.
Setning og umbrot: Tæknideild Tímans. Prentun: Oddi hf.
Mánaöaráskrift kr. 1000,-, verö i lausasölu kr. 90,- og kr. 110,- um
helgar. Grunnverö auglýsinga kr. 660,- pr. dálksentimetri
Póstfax: 68-76-91
Fangi meirihlutans
Málgögn Sjálfstæðisflokksins ganga nú eins og
maður undir manns hönd að mótmæla þeim skiln-
ingi sem Tíminn lagði í ræðu Þorsteins Pálssonar á
fundi Samtaka fiskvinnslustöðva í fyrri viku um af-
stöðuna til Evrópubandlagsins. Það mundi engan
gleðja fremur en höfund ritstjórnargreinar Tímans
á þriðjudaginn, ef svo reyndist að Þorsteinn væri
enn í hjarta sfnu í andófi gegn hugmyndum sam-
flokksmanna sinna um nauðsyn aðildar að Evrópu-
bandalaginu.
En eftir ræðumennsku og röksemdafærslu Þor-
steins á þessum umrædda fundi fer ekki milli mála,
að forysta Sjálfstæðisflokksins er byrjuð að lýsa yfir
uppgjöf sinni fyrir þeim öflum í flokknum og þeim
valdastofnunum og samtökum, sem Sjálfstæðis-
flokkurinn reiðir sig á, sem vilja aðild að bandalag-
inu. Þótt svo vilji til að Samtök fiskvinnslustöðva,
sem var vettvangur ræðulistar Þorsteins Pálssonar
að þessu sinni, hafi að vísu talið að aðild að EB sé
„ekki á dagskrá", þá er aðildarhugmyndin eigi að
síður á dagskrá innan Sjálfstæðisflokksins, hvort
sem Þorsteini Pálssyni líkar það betur eða verr í
hjarta sínu. Hins er ómögulegt að dyljast, jafnvel
ekki þeim stjórnmálaandstæðingum hans sem fús-
astir hafa verið til að unna honum sannmælis, að
Þorsteinn Pálsson er orðinn fangi meirihlutans í
Sjálfstæðisflokknum, sem vill að íslendingar gangi í
Evrópubandalagið og undirbýr jarðveginn fyrir það
markmið af lífi og sál.
Það er skrýtinn fyrirsláttur hjá formanni Sjálfstæð-
isflokksins, ef það er þá rétt haft eftir honum af þeim
flokksmálgögnum hans sem tekið hafa að sér að út-
skýra hvað hann meinti í ræðu sinni — að hann hafi
verið að hvetja til umræðu um Evrópumál en ekki
að segja nánar fyrir um afstöðu til þeirra.
Þetta er fyrirsláttur vegna þess að Evrópumál eru
þegar á fullu í þjóðfélagsumræðunni og hafa verið
fyrirferðarmesta umræðuefni fjölmiðla, embættis-
stofnana, hagsmunasamtaka og stjórnmálamanna í
a.m.k. tvö og hálft til þrjú ár og umræðurnar smám
saman hnigið í eina átt: Að íslendingar standi
frammi fyrir því að ganga í Evrópubandalagið eða
tengjast því mjög náið eða „einangrast“ að öðrum
kosti.
Ef Þorsteinn Pálsson vill af einlægni marka tíma-
mót í umræðum um Evrópumál, þá á hann að leit-
ast við að stöðva þá örvæntingarvantrú á sjálfstæði
íslands og fullveldi, sem uppgjafamennirnir allt í
kringum hann eru að boða í nafni nýkapitalisma,
tískubundinnar alþjóðahyggju og viðskiptanauð-
synjar. Vel má vera að það sé Þorsteini um megn að
snúa umræðunni við, og e.t.v. er það ekki á neins
manns færi þegar til kastanna kemur. Þeir sem ætla
að standast áróður tæknikratanna í Evrópuumræð-
unni munu hins vegar sakna Þorsteins úr sínum
hópi. En hann veit sjálfur hvað honum er fyrir
bestu.
GARRI
Jón Óttar ákærir
Fyrrverandi aöakigandi og
stjómandi Stöftvar 2 skrifar fasta
þætti í bliöarmálgagn AJþýftu-
flokksins og augiýsir þar stíft aft
hann sé aft skrifa bók um Stöð 2.
Öliu merkiiegra er þó, aö hann
ákærir Jón Olafsson í Skffunni
fyrir aö blóðmjðika sjónvarpsstöö-
ina. Jón Óttar Ragnarsson segir f
þætti sínum f síðustu Pressu;
„Ég orðaði þaft svo í gamni vift
nokkra vini mína í janúar sl, þeg-
ar ég heyröi hvernig hópur nýrra
eigenda Stöftvar 2 var samsettur,
aö nú heffti Guftmundur Garöars-
son í bankaráöí Verslunarbankans
gert mig aft lífverfti Als Capone.
Grunaöi mig þó aldrei aft höfuft-
paurinn í húpnum Og núverandi
aivaldur á Stöft 2, Jón ólafsson í
Skffunni, myndi ganga eins
haricalega fram og raun ber vitni
vift að blóömjóilra fyrirtíekið á
jafnskömmum tíma.
Veit ég iyrir víst aö flestum
þeirra sem starfa með honum á
Stöö 2 hrýs hugur við gegndar-
lausri græögi hans og yfirgangi f
fyrirtækinu. En ennþá láta þeir
Jónka stýra gjörftum sínum og á
meftan eru allir samsekir.“
Bankar í skotmálí
Grein Jóns Óttars nefnist „Af-
mæli í skugga Qármálaspillingar".
Telur hann aö auftséft hafí verift að
afmælift hafi verift háifdapurieg
samkunda. Menn hafi verift stúrn-
ir á því þingi og telur hann ástæft-
una vera, aft Verslunarbanld ís-
lands og íslandsbanki séu búnir
aft gera Stöft 2 aft hreiöri fjármála-
spUHngar eins eÖa örfárra hlut-
hafa. Hvetur hann lögfræöing
stöövarinnar og endurskoðanda til
aö upplýsa ijármálatengsl Jóns
Ólafssonar við Stöð 2. Komi þá
ekki fram afdráttarlaus sannleikur
býöst Jón Óttar tii að upplysa
þjóöina um smáatriöi þess máls.
Krefst hann þess að utvárpsréttar-
nefnd skipti sér af málinu, þar
sem ekki megi samkvæmt reglu-
gerö útvarpsiaga blanda saman
eigin ijárreiðum hluthafa og
rekstri hlnna nýju Ijósvakafjöl-
miöla.
Hver sópar varin-
helluna?
Þetta eru f rauninni engar smá-
ræftis ákærur, sem fyrrverandi
sjónvarpsstjóri og aðaieigandi
Stöftvar 2, lætur frá sér fara. Er
auðséð á grein hans aö honum er
mikift niöri fyrir, einkum út af
Jónl Ólafssyni f Skífunni, sem
te|ja verftur vaidamesta mann
Stöðvar 2 um þessar mundtí.
Verftur ekki séft hvaft Stöft 2 þoltí
iengi ákærur af þessu tagi öftru-
vísi en gera hreint fyrir sínum
chTum. Varla vili stöftin iáta Jón
Óttar gera hreint fyrir dyrum
hennar, en því heíttí hann í
greinninni komi ekki skilmerkiieg
svör vift ákærunum.
EfUr otöum Jóns Óttars aft
dæma er Stöft 2 nú í hers hönd-
um, og verftur ekki séft á þessari
stimdu hvemig mál fara. Miðað
vift áskrifendafjöida að stöftinni
verftur ekki annaö séft en btýnt sé
aft koma stöftinni á þurrt land, svo
orka og athafntí i framtíftinni
lendi ekki í tómum hjaðningavíg-
um. Stöft 2 virftist ekki hafa
nokkra tilburfti til aft bera hönd
fýrir höfuft sér. Kannski er þaft
vegna þess aft höfuftpaurinn, sem
ákæröur er, fær engan tll aft taka
upp hanskann fyrir sig.
Lífvöróur A1 Capone
Jón óttar spátí því aö árift 1990
verfti mesta tapár í sögu Stöftvar
2, þótt Páll Magnússon, skjól-
stæftingur Jóns Olafssonar, full-
yröi að stööin muni standa á núili
um ánunótin. Af orftum Jóns Ótt-
ars má draga þá ályktun aft hörm-
ungum stöftvarinnar ætH seint aft
linna. Ekki er iiftift ár frá því aft
Jón Óttar varö sjálfur aft hrökld-
ast frá stöðinni. Nú sakar hann
viftskiptabanka stöftvarinnar, bæfti
aft fnrau og nýju, um aö gera stöft-
ina aft hreiöri fjármálaspillingar
og tllkynnir aft bankaráftsmaftur
hafi gert hann, þ.e. Jón Óttar, aft
lífverfti Als Capooe. Þetta eru stór
orft, sem væntanlega skýrast í ná-
inni framtíð. Annaft tveggja þegar
lögfræðingur stöftvarinnar eða
endurskoðandi fara aö bera hönd
fyrir höfuft sér, svo þeir verfti ekki
taldtí samsekir, eða þegar bókin
fræga kemur út með „allan sann-
leikann" innbundinn. Stöft 2 hef-
ur verift í umræftunní nokkuft
lengi og virftist enginn endtí sjást
framundan. Hin nýja og alvarlega
ákæra Jóns Óttars dregur síöur en
svo úr spegiasjónum um innri
mál stöðvarinnar, þar sem tveir
bankar, Skífuforstjdrinn, starfs-
fóik og lögfræðingur og endur-
skoftandi koma víð sögu. Garri
1 AF ERLENDUM VETTVANGI
::::' .. . ..:':. • . ’ :•
Heath og ChambeHain
Edward Heath, fyrrverandi forsæt-
isráðherra Breta og formaður
íhaldsflokksins á undan Margréti
Thatcher, er kominn hátt á áttræð-
isaldur, en lætur stundum í sér
heyra um þau stórmál sem mest
eru á döfinni. Honum er gjarnan
brugðið um það að hann gangi
gegn Thatcher af vafasömum per-
sónulegum hvötum og láti stjórn-
ast af gremju yfir því að hún hafi
tekið öðruvísi á málum en hann
gerði í sinni formannstíð.
Hvað sem þessu líður er víst að
breskir fjölmiðlar og greinahöf-
undar gera ævinlega mikið mál úr
orðum Heaths, ef hann segir skoð-
un sína á dægurmálum og gera þá
sem þeir geta til að sýna fram á
skoðanamun hans og núverandi
forsætisráðherra og flokksfor-
manns íhaldsmanna. Er reynt að
láta líta svo út að Heath noti hvert
tækifæri til að auglýsa andstöðu
sína við Thatcher og eigna honum
vondar hvatir af því tilefni. Þeir
sem lengst ganga bregða honum
um hvatvíslega afstöðu og ótíma-
bærar og rangar skoðanir.
Samanburðarfræði
Síðustu þrjár vikur hefur talsverð-
ur fyrirgangur verið í bresku blöð-
unum út af ummælum Heaths í
sjónvarpsviðtali um miðjan sept-
ember þar sem hann hvatti til þess
að leitað yrði lausnar á Persaflóa-
deilunni eftir diplómatískum leið-
um ekki síður en með stríðshótun-
um. Hafa ýmsir tekið þetta óstinnt
upp fyrir honum og brugðið hon-
um um að vilja Iáta undan árásar-
stefnu Saddams íraksforseta og
megi líkja við undanlátssemi
Chamberlains við Adolf Hitler sem
leitt hafi til þess að Hitler lagði
undir sig hvert landið af öðru, allt
fyrir andvaraleysi forystumanna
lýðræðisþjóðanna.
Heath hefur brugðist hart við öll-
um slíkum samlíkingum á sér og
Chamberlain og segir auk þess að
margtugginn samanburður á Hitl-
er og Saddam eigi sér enga stoð í
raunveruleikanum. Hann segist
vera sammála því að mæta eigi
Saddam með hörðu, eins og gert
hefur verið, en segist hins vegar
heldur vilja taka mið af iausn
Kúbudeilunnar 1962 en vísa til
viðskipta Chamberlains við Hitler.
Heldur hann því fram að engin
hæfa sé í að líkja stöðu Saddams
og veldis hans við stöðu Hitlers og
Þýskalands á sinni tíð. Hann segir
að írak sé ekki það herveldi né sá
iðnaðarrisi sem Þýskaland var á
síðari hluta fjórða áratugarins.
Hins vegar segir hann að nú eigi
menn að leita fordæma í því
hvernig Kennedy Bandaríkjafor-
seti brást við Kúbudeilunni, þegar
hann leiddi Krútsjov fyrir sjónir að
Sovétmenn gætu afturkallað
ákvörðun sína um að koma fyrir
kjarnorkueldflaugum á Kúbu án
þess að bíða þann „álitshnekki“
sem þeir óttuðust í því sambandi.
„Hví skyldum við ekki nú,“ segir
Heath, „viðhafa sömu rök og forð-
ast þau skelfilegu átök sem annars
eru í vændum og verða að margra
dómi enn verri en Víetnamstríð-
ið?“
Skammt í öfgar
Heath mótmælir því að hann sé
að boða undanlátsstefnu, þótt
hann hvetji til friðsamlegrar
lausnar með samningum. Hann
bendir á að á undanlátssemi og
samningsvilja sé skýr eðlismunar.
Undanlátssemi feli í sér siðferði-
lega uppgjöf á að halda meginregi-
um til streitu og vinna það til frið-
arins, en samningaleiðin feli í sér
möguleika til þess að ná árangri án
þess að fórna neinu því sem meg-
inmáii skiptir fyrir pólitíska æru
og álit. Heath ver málstað sinn
ýmsum fleiri rökum og segist eiga
bandamann í Mitterand Frakk-
landsforseta og jafnvel Bush for-
seta Bandaríkjanna eins og hann
hafi talað upp á síðkastið.
Hvað sem annars má segja um
skoðanamun sem fram hefur kom-
ið um Persaflóadeiluna og afstöð-
una til Saddams Hússein, sýna við-
brögð við orðum Heaths hversu
skammt er í öfgar og ásakanir um
illar hvatir ef menn víkja frá ein-
hverri kerfishugsun sem reynt er
að búa til þegar leikurinn er sem
séstastur. Fleiri og fleiri eru að
komast á skoðun Heaths að íraks-
deiluna verði að leysa með friði og
samningum, og hjá því verði ekki
komist að tengja hana við önnur
óleyst deilumál í þessum heims-
hluta. Slíkar hugmyndir byggjast
ekki á neinni hlífð við yfirgangs-
seggi á borð við Saddam Hússein,
heldur þá nauðsyn sem það er öll-
um heimi að komið verði á varan-
legum stöðugleika í Austurlönd-
um nær.
I.G.