Tíminn - 23.04.1994, Blaðsíða 7

Laugardagur 23. apríl 1994

7
og var og er þó ríkjandi hér á
landi í garö Finna. Konungar
þóttu sérstakara fyrirbæri en for-
setar. Einnig er á aö líta aö
Kekkonen og frú hans komu
sama sumar og Svíakonungur
og menn veröa fljótt leiöir á
svona athöfnum, þar sem biliö á
milli hins hátíölega og hins
hlægilega er örmjótt.
„Spegillinn" tók þessi mál eðli-
lega til meöferöar á sinn hátt og
birti meöfylgjandi mynd og frá-
sögn:
„Fjögurra manna nefnd kjörin
til aö undirbúa opinberar mót-
tökur Svíakonungs og Finn-
landsforseta á komanda sumri.
Nefndina skipa: Birgir Thorlaci-
us ráðuneytisstjóri, Haraldur
Kröyer forsetaritari, Henrik Sv.
Björnsson ráöuneytisstjóri og
Hörður Bjarnason, húsameistari
ríkisins.
Forseti Finnlands og Svíakóng-
ur ætla að veröa hér á ferðinni í
sumar, til þess aö jafna reikn-
ingana viö forseta vorn, og hef-
ur þegar verið skipuð fjögurra
manna nefnd til aö undirbúa
þessar merkilegu heimsóknir. Er
aöalundirbúningurinn í því
fólginn aö færa til orðurnar á
nefndarmönnum, svo að hægt
sé einhverstaðar aö stinga niöur
nýjum."
Konungskomur á fyrri
tímum
Kynni íslendinga af erlendum
þjóðhöföingjum og persónuleg
samskipti viö þá voru allmikil
fyrr á öldum, en fremur lítil á
síðari tímum. Skemmtileg er frá-
sögnin um Halldór Snorrason
og Harald konung Sigurðarson,
sbr. þátt af Halldóri og kvæöi
Gríms Thomsens.
Kristján konungur IX. kom
hingaö til lands sumariö 1874 á
þúsund ára afmæli íslands-
byggöar, fyrstur konunga er ríkj-
um réöu. Kom hann viö í Fær-
eyjum. Gamall embættismaöur
þar Vildi endUega ná fundi kon-
ungs, þótt heilsan væri mjög
tekin aö bila. Gekk hann fyrir
konung, fagnaöi honum með
nokkrum hjartnæmum oröum
og hneig svo örendur aö fótum
hans.
Meðan konungur dvaldist í
Reykjavík tók hann ýmsa menn
tali á götum bæjarins. Þorleifur
Jónsson, sem síöar var merkis-
prestur aö Skinnastað, fékk far
meö konungsskipinu til Kaup-
mannahafnar. Varð konungi vel
til hans og bauð honum að
heimsækja sig, sem hann geröi.
Þorleifur var allvel gáfaöur, en
sérlundaöur og var mjög undar-
legur í háttum, segir Þorvaldur
Thoroddsen. Hann fékkst tölu-
vert viö norræn fræöi. Eftir að
hann fékk far frá íslandi til
Hafnar 1874 með konungsskip-
inu þóttist hann mjög hand-
genginn Kristjáni IX. Víst var
þaö aö konungur var honum
góöur, styrkti hann til náms og
veitti honum eitt sinn feröa-
styrk til Þýskalands. Lét Þorleif-
ur þaö í veöri vaka aö hann ætl-
aöi aö læra hraðritun þar syöra,
en ekkert varð úr því. Þorleifur
komst aðeins til Berlínar og var
settur þar í varðhald, af því aö
hann var eitt kvöld að leika sér
að því að skjóta meö skamm-
byssu út á ána Spree. Þótti þetta
undarlegt og grunsamlegt.
Komu leynilögreglumenn upp á
Garö og skoðuðu pjönkur hans,
og spuröust fyrir um haim eftir
kröfu lögreglunnar í Berlín, en
viö nánari rannsókn komust
menn aö þeirri niðurstööu, aö
Þorleifur myndi ekki vera
hættulegur og var honum
sleppt. Kom hann svo aftur til
Hafnar, hafði farið erindisleysu
og eytt öllu fénu.
Framan af safnaði Þorleifur
miklu af bókum og seldi þær
Tómas Gubmundsson skáld vékst
undir vandann og orti til Danakon-
ungs.
Davíb Stefánsson skáld frá Fagra-
skógi vékst undan ab mæra Dana-
konung, þegar hann kom hingab
1956, en flutti Ólafi Noregskonungi
kvœbi, þegar hann kom síbar.
svo allar fyrir lítið verö. Eitt
sinn kom Eiríkur Jónsson vara-
garðprófastur inn til Þorleifs,
hitti hann ekki heima, en sá þar
mikið af bókum. Ritaði hann þá
stöku þessa á blað:
Bestan tel ég bókavald
Baunafólks í landi,
minnar þjóðar þeytispjald
Þorleif mjöksiglandi.
Leiöréttingar
í greininni „Konungar, forsetar
o.fl." 16. apríl féllu niöur orð úr
setningu í upphafi kaflans End-
urkjör. Rétt er hún þannig: „For-
seti þakkaöi ummælin og sagöi,
aö þau hjónin hefðu ákveðið aö
gegna störfum sínum áfram, ef
þau heföu til þess nægilegt traust
og fylgi."
Myndin, sem sögö er vera af
Jóni Ásbjörnssyni, er af Hákoni
Guðmundssyni hæstaréttardóm-
ara.
Ásgeir forseti íNoregi meb Hákoni vel skrýddum.
Konungstigninni stung-
ið undir stól
Móttaka konungs 1874 af hendi
íslendinga var eölilega einföld og
fátækleg, enda var mikill munur
á því, hve miklu var til kostað
viö móttöku Friöriks VIII. kon-
ungs 1907, segir Þorvaldur Thor-
oddsen í Minningabók sinni. Þá
vom líka komnir aörir tímar og
mikil breyting á mörgu. Ööru
máli var að gegna meö sjálfa
konungsförina; ferö Kristjáns IX.
var miklu skrautlegri og konung-
legri en ferð sonar hans, enda
vom nú komnir „demókratískir"
tímar. Friörik konungi var mjög
umhugað aö geöjast alþýðu sem
best, bæöi i Danmörku og á ís-
landi. Ætlaöi hann að sá tilgang-
ur næöist með því aö hafa sem
minnsta viöhöfn. Konungstign-
inni var því stundum stungið
undir stól, en árangurinn varö
eigi alltaf sá er til var ætlast. Friö-
rik VIII. kom á leiguskipi Aust-
ræna félagsins, Kristján IX. á
fögru herskipi með tvö önnur
herskip til fylgdar. Var því alltaf í
sveit hans mikill fjöldi af gull-
fjölluðum sjóliðsforingjum, og
auk þess vom meö honum marg-
ir hiröþjónar í skrautlegum ein-
kennisbúningum. Voru sumir
þjónanna svo fagurskrýddir, í
rauöum og bláum klæöum meö
mislitum fjaöraskúfum í höttum
og meö gylltri og silfraöri axla-
prýöi, aö alþýða ætlaöi, þar sem
þeir vom nokkrir saman, aö hér
væri konungur sjálfur með hirö
sína. Hiröfylgd Friöriks VIII. var
öll á annan hátt og engin viö-
höfn af neinu tagi, er jafnast gæti
við stórmannlega framkomu föð-
ur hans. Þó var Kristján IX., eins
og kunnugt er, hiö mesta prúö-
menni og hinn Ijúfasti maöur í
umgengni, jafnlítillátur viö háa
sem lága. Þegar Kristján konung-
ur sté í land, áttu margir bágt
með aö átta sig á því, aö búning-
ur hans sjálfs var miklu einfaldari
en búningur margra fylgdar-
manna hans. Sumir munu hafa
ímyndað sér að hann bæri kór-
ónu og veldissprota.
Frh.
Umsóknir um sumardvöl í
orlofshúsum og tjaldvögnum V.R.
Auglýst er eftir umsóknum um dvöl í orlofshúsum og tjaldvögnum V.R. sumarið
1994.Umsóknir á þar til gerðum eyðublöðum sem fást á skrifstofu V.R. þurfa að
berast skrifstofu V.R., Húsi verslunarinnar, 8. hæð, í síðasta lagi föstudaginn 29.
apríl 1994.
Orlofshúsin eru á eftirtöldum stöðum:
Einarsstöðum á Völlum S-Múl. Illugastöðum í Fnjóskadal
Flúðum Hrunamannahreppi Miðhúsaskógi í Biskupstungum
Akureyri Stykkishólmi
Húsafelli í Borgarfirði Kirkjubæjarklaustri
Ölfusborgum við Hveragerði
Auk húsanna eru 10 tjaldvagnar leigðir til félagsmanna.
Húsin og vagnarnir eru laus til umsóknar tímabilið 27. maí til 16. september.
Úthlutunarreglur:
Við þessa úthlutun byggist réttur til úthlutunar á félagsaldri í V.R. að frádregnum
fyrri úthlutunum orlofshúsa. Nánari upplýsingar um úthlutunarreglur fást á
skrifstofu V.R. og er reglunum dreift með umsóknareyðublaðinu.
Leigugjald: kr. 9.000,00 - 10.500,00 á viku í orlofshúsi
kr. 7.000,00 - í tjaldvagni í 6 daga
kr. 14.000,00 - í tjaldvagni í 13daga
Sérstök athygli er vakin á því að umsóknir þurfa að berast skrifstofu V.R. í
síðasta lagi 29. apríl n.k.
Upplýsingar um hverjir hafa fengið úthlutað orlofshúsi/tjaldvagni munu liggja
fyrir 9. maí n.k.
Umsóknareyðublöð ásamt reglum um úthlutun eru afhent á skrifstofu V.R., Húsi
verslunarinnar 8. hæð. Ekki verður tekið á móti umsóknum símleiðis, en senda
má útfyllt umsóknareyðublöð i myndrita nr: 888356.
Verzlunarmannafélag Reykjavíkur
V____________________________________________ '___________________________)