Tíminn - 23.11.1994, Blaðsíða 11

Mi&vikudagur 23. nóvember 1994
SMrk
11
Anna Ragnheiöur Sveinsdóttir
Fædd 16. janúar 1901
Dáin 3. nóvember 1994
Ég minnist þín löngum, heimur
hverfuila mynda,
í hópnum, sem kemur og fer í
voldugum borgum,
Með óma, sem líða í örcefi hverf-
andi vinda,
Með andlit, sem rísa og sökkva á
streymandi torgum.
(E. Ben.)
Mér komu í hug þessar ljóðlínur
þegar ég heyrði lát Önnu frænku
minnar, en hún lést á Borgarspítal-
anum þann 3. nóvember síðastlið-
inn eftir stutta legu. Fram að því
hafði hún dvalið í nokkur ár á elli-
heimilinu Grund við vanheilsu
síðustu árin, enda orðin gömul
kona.
Anna Ragnheiöur, eins og hún
hét fullu nafni, var fædd á Kols-
stöðum í Dalasýslu áriö 1901,
íylgdi öldinni. Ólst þar upp í stór-
um systkinahópi til tvítugsaldurs,
er hún fór að heiman og dvaldi er-
t MINNING
lendis næstu ár í Svíþjóð og svo í
Danmörku þar sem hún m.a.
kynnti sér sælgætisgerð. Sú kunn-
átta varð síðar upphafiö að hennar
ævistarfi hér heima, en hún var
fjölda ára starfandi í sælgætisgerð-
inni Víkingi, lengst af sem verk-
stjóri.
Mér er minnisstætt á mínum
bernsku- og unglingsárum er hún
kom í heimsókn að Flóðatanga,
heimili foreldra minna. Þegar vitn-
aðist að Anna væri væntanleg, þá
var þaö aðeins ein Anna í hugum
okkar. Hún kom með sinn sérstaka
andblæ, sem var svo hress og nota-
legur, inn á heimiliö þá daga sem
hún stóð við og hinn grái hvers-
dagsleiki hvarf eins og dögg fyrir
sólu.
Eins og fyrr segir vann Anna í
sælgætisgerðinni Víkingi, sem var
til húsa á Vatnsstíg 11 og átti hún
þar sitt heimili á efstu hæð á með-
an hún starfaði þar, ásamt Þórdísi
systur sinni sem átti heima hjá
henni sín síðustu ár. Það má segja
að í þessari litlu íbúð hafi verið
annað heimili skyldfólks hennar,
bæöi utanbæjar og innan. Þar vor-
um viö öll velkomin og nánast var,
þegar maður kom í hvert skipti,
eins og maður hefði aldrei farið
neitt burt, svo sjálfsögð var sú fyr-
irhöfn.
Mig undraði oft, er hún kom
þreytt heim eftir langan vinnudag
upp í íbúðina sína, hvaö hún átti
létt meö að taka þátt í samræðum
yngra fólks, oft með kankvíslegu
brosi eða léttum hlátri. Hún átti
ákaflega auðvelt með að umgang-
ast ungt fólk, enda það stór þáttur
í lífi hennar og starfi, þar sem hún
var verkstjóri á stórum vinnustað
og að jafnaði mikið af ungu fólki
þar við vinnu. Illt umtal var henni
fjarlægt og hafði því góð áhrif á
þetta unga fólk.
Anna haföi yndi af listum í hvaða
formi sem þær voru og bar íbúðin
þess glöggt vitni eftir því sem hús-
rúm leyfði. í upphafi minntist ég
nokkurra Ijóðlína eftir Einar Bene-
diktsson. Hinn þungi, voldugi
hljómur ljóða hans var Önnu mjög
hugstæður. Með þeim og þessum
fáu línum vil ég færa innilegt þakk-
læti systkinanna á Flóðatanga til
hinnar látnu frænku minnar fyrir
tryggö og umhyggjusemi og óska
henni allrar blessunar.
Sveinn Jóhannesson
Hugleiðing við jarbarför önnu
frænku minnar.
Hlý birtan féll í mjóum lengjum
á hvíta veggina, og leiö eftir þeim
hraðar en ég hélt. Himinninn var
blár í gluggunum uppi í hvelfing-
unni. Mig langaöi til aö syngja, en
ég gat ekki hlustað. Var það þá sem
hún gekk inn? Ljóshærð og grönn
í hvítum kjól eftir gulum stráum í
bláum himni. Hún brosti og var
glöð með prakkaraglampa í augun-
um. Lét hún sig þá líka dreyma áð-
ur en lífiö umlukti hana? Ég veit
það ekki, en eitthvað nýtt hefur
kviknaö í huga mínum. Ég sit á
bekk meö þögulu fólki og hugsa
um konuna sem ég sagði einu
sinni sögu. Söguna sem týndist.
Imma
Á ábyrgb Davíðs
í umræðum á Alþingi þann 24.
október sl., um vantraust á ríkis-
stjórnina og þá sérstaklega á
Guðmund Arna Stefánsson fé-
lagsmálaráðherra, tók Davíð
Oddsson á sig og flokk sinn
ábyrgð á því misferli sem félags-
málaráðherra hefur verið ásak-
aður fyrir.
Davíð gekk vasklega fram í
vörn sinni. Og hann hikaði ekki
við að beita einstæðu gerræði til
að koma í veg fyrir að ráðherrar
ríkisstjórnarinnar fengju þing-
legan dóm. Þar með er ekki leng-
ur um að ræða sök einstakra ráð-
herra, heldur er ríkisstjórnin öll,
ásamt Sjálfstæðisflokknum,
komin undir sama hatt og ábyrg
fyrir þeim ávirðingum sem ein-
stakir ráðherrar hafa legið undir.
Þetta sýnir að Davíð lætur sér
ekki allt fyrir brjósti brenna þeg-
ar um brek samstarfsmanna
hans er að ræða. Enda hafa þeir
verið þarfir þjónar sérsjónar-
miða Sjálfstæðisflokksins.
En það var fleira sem vakti at-
hygli hlustenda í þessari ræðu
Davíðs Oddssonar. Hann réðst
með offorsi að forsvarsmönnum
Framsóknarflokksins fyrir aö
mæta ekki til hanastélsboðs sem
Davíö efndi til, til heiðurs Peres,
utanríkismálaráðherra ísraels-
LESENDUR
manna, fyrr á þessu ári. Taldi
Davíð að ráðherrar Framsóknar-
flokksins hefðu með því lítilsvirt
þennan friðarboðanda og orðið
sjálfum sér til ævarandi skamm-
ar með því tiltæki sínu. Og ekki
drægi það úr smán þeirra þegar
þessi maður hefði nú hlotið frið-
arverðlaun Nóbels.
Þarna gekk Davíð fram hjá því
að á þessum tíma var umræddur
ráðherra enginn fribarengill,
heldur kaldrifjaður slátrari ná-
granna sinna. Um þab var betra
að hafa ekki hátt.
En það var fleira sem hann
þagbi yfir, og stóð honum nær.
Hann gleymdi, eða lét það ógert,
að rifja upp þátt utanríkisráð-
herra í hans eigin ríkisstjórn í
þessu kokkteilboði.
í því hófi, sem hér um ræbir,
bað Jón Baldvin ab hafa sig af-
sakaöan. Hann þyrfti að skreppa
til Grænlands. Og undir því yfir-
skini kom hann sér undan að
sitja þessa veislu, sem Davíð hélt
til heiðurs utanríkisráðherra
ísraels — starfsbróbur Jóns Bald-
vins.
En þab kom á daginn að þessi
Grænlandsferð Jóns Baldvins
var yfirdrepsskapur einn og
sýndarmennska. Hann þvældist
til ísafjaröar og dundaði sér þar
meðan þetta stórmerka boð fór
fram, og lét Davíð eftir að baba
sig í sviðsljósinu með hinum er-
lenda gesti. Er þó Jón þekktur að
öðru en hlédrægni, þegar slíkir
hlutir gerast og bjóða upp á eft-
irtekt og myndatökur.
Þab fór svo að Jón fann aldrei
fyrirheitna landiö. Og að boð-
inu loknu hélt hann til sinna
heimkynna. Engar sögur fara af
að hann hafi fengið bágt fyrir
sína framkomu hjá Davíð, eða
ab tiltækið hafi bakað honum
ævarandi smán í líkingu við það
sem Davíð kvað upp yfir for-
ráðamönnum Framsóknar-
flokksins. Þetta dæmi sýnir
glöggt ósvífni og stráksskap
Davíös Oddssonar, dómgreind-
arleysi hans og hversu langt
hann gengur í að lítilsvirða and-
stæðinga sína í augum annarra,
af litlu eða engu tilefni. Það, sem
hér hefur verið bent á, sýnir
hroka hans og að hann kann
ekki með sitt hlutverk að fara.
Guðmundur P. Valgeirsson
Ensk sönglög
A Haskolatonleikum 16. nóv-
ember fluttu Þórunn Guð-
mundsdóttir sópransöngkona
og þrír hljóðfæraleikarar ensk
sönglög, eftir Vaughan Willi-
ams (1872-1958) og Gordon
Jacob (1895-1984). Þetta voru
sérlega vandaöir og heillandi
tónleikar, skemmtileg tónlist,
ágætir textar og góður flutning-
ur, en flytjendurnir hafa veriö
skólasystkin hér í Tónlistarskól-
anum eða í tónlistarháskólum
erlendis.
Fyrst flutti
Þórunn ásamt
Hildigunni Hall-
dórsdóttur fiðlu-
leikara tvö ensk
þjóölög í útsetningu Vaughan
Williams: Leitað að lömbum og
Lögfræðingurinn. Bresk þjóðlög
virðast hafa enst betur en flest
önnur, og hefðin er raunar
sprelllifandi á vorum dögum í
gítarspilandi sönghópum sem
allir þekkja. Enda eru ævaforn
bresk stef, eins og t.d.
Greensleeves, miklu „nútíma-
legri" en íslensku þjóðlögin eins
og Ó mín flaskan fríða.
Næst söng Þórunn, og Eydís
Franzdóttir spilaöi með á óbó,
tíu söngva eftir Vaughan Willi-
ams viö ljóð eftir William Blake
(1757-1827). Þessi flokkur var
saminn 1957 fyrir kvikmyndina
The Vision of William Blake —
mjög heillandi bæði tónlist og
texti, og sömuleiöis samleikur
raddar og hljóðfæris.
Síðast komu tveir söngvar eft-
ir Gordon Jacob, viö texta frá
því um 1600. Hér er útsetningin
fyrir sópran og æði viöamikla
klarinetturödd, sem Ármann
Helgason flutti með tilþrifum.
Þórunn Guðmundsdóttir
söng þetta allt mjög vei og með
skýrum textaframburði. Spilar-
arnir stóöu sig auövitað með
prýði líka, en sennilega var best-
ur heildarsvipur
á Blake-lögun-
um tíu: gott
skáld, gott tón-
skáld.
Hins vegar sakar ekki aö end-
ursegja Lögfræöinginn, sem
nefndur var í upphafi, eins og
hann birtist í tónleikaskránni —
hér er hiö sígilda stef Davíðs frá
Fagraskógi: Þaö er sælt að vera
fátækur.
Lögfræðingur á ferö um þorp-
ið sá unga stúlku sem hann
heillaðist af. Hann bauð henni
aö koma með sér til London —
„þar skal ég klæða þig í pell og
purpura." Hún svaraði: „Ég hef
engan áhuga á að fara til Lond-
on og því síður að þiggja neitt af
þér." Nú er hún gift fátækum
manni. Hún elskar hann heitt
og hún er mikils metin í þorp-
inu. ■
TÓNLIST
SIGURÐUR STEINÞÓRSSON
Ekki þegja
Á þessu kjörtímabili, sem nú er
senn á enda, hefur setiö aö völdum
hér á landi sú óvinsælasta ríkis-
stjórn sem ég man eftir, ef marka
má skoöanakannanir síöustu tvö
til þrjú árin.
Einnig hefur hver höndin verið
upp á móti annarri í Alþýöuflokkn-
um og líka innan ríkisstjórnarinn-
ar. Þá hefur einnig boriö á því sama
í þingflokki Sjálfstæðisflokksins.
Sjaldan eða aldrei hefur stjórnar-
andstaðan fengið eins gott tæki-
færi til að ná völdum í næstu kosn-
ingum eins og nú. En mér sýnist
hún vera á góðri leiö með að glutra
þessu einstaka tækifæri úr hönd-
um sér. Þar kemur margt til, aö
mínum dómi. En fyrst og fremst
finnst mér fomsta stjórnarand-
stöðuflokkanna hafa staöiö sig afar
illa, sérstaklega hjá Framsóknar-
flokknum og Alþýðubandalaginu.
LESENDUR
Þetta óvenjulega tækifæri finnst
mér þeir hafi alls ekki notfært sér
sem skyldi. Síöan formannsskipti
urðu í Framsóknarflokknum fyrir
um þaö bil hálfu ári, finnst mér
hinn nýi formaður ekki hafa not-
fært sér, sem forustumaður stjórn-
arandstöðunnar, þau tækifæri sem
fengist hafa til að halda uppi
harðri gagnrýni á þau mörgu asna-
strik og þann vandræðagang sem
óneitanlega hafa átt sér stað hjá
ríkisstjórninni. Þar er þó sannar-
lega af nógu aö taka. Ég tel að mjög
mikilvægt sé aö stjórnarandstaðan
haldi uppi harbri gagnrýni hvenær
sem tilefni gefst, og ekki abeins
þegar stórfelld tilefni gefast, en
ekki þegja eða leggja kollhúfur. Ég
tel líka aö formenn stjórnmála-
flokka eigi að leiða sinn flokk og
hafa t.d. hönd í bagga um fram-
boðsmál þegar átök em heima í
viðkomandi kjördæmi um val
frambjóðenda á lista síns flokks.
Ekki svo að skilja að hann eigi ab
taka ráðin af heimamönnum, en
kynna sér vel ágreiningsmálin og
reyna að sætta sjónarmið sem upp
kunna að koma í tæka tíð, til þess
að koma í veg fyrir þann leiðinlega
ágreining sem allt of oft kemur
upp þegar búiö er að ganga frá við-
komandi lista. Þetta tel ég ab hann
hafi ekki gert, hvorki í sínu kjör-
dæmi né í Reykjavík, nú í nýaf-
stöðnu vali fólks á lista flokksins í
þessum kjördæmum, með ófyrir-
sjáanlegum afleiöingum. Ég tel mig
þekkja Halldór það vel að hann
hefði getað borið vopn á klæðin, ef
hann hefði lagt sig allan fram vib
ab sætta sjónarmiöin í tíma.
Ég óttast mjög að Sjálfstæðis-
flokkurinn tapi ekki þaö miklu
fylgi ab hann geti myndað næstu
ríkisstjórn með leifunum af Al-
þýöuflokknum og ef til vill því
óánægjufylgi, sem Jóhönnu Sig-
urðardóttur tekst aö safna saman
og áður en langt um líður samein-
ast Alþýðufiokknum. Það er að
segja að við fáum svipaöa ríkis-
stjórn næsta kjörtímabil. Það væri
hryllileg staöreynd, ekki síst fyrir
öryrkja, ellilífeyrisþega og alla þá
sem eru á lægstu launum og/eða
em í miklum fjárhagskröggum, og
atvinnulausa. Énnþá stefnir núver-
andi fjármálaráöherra ab því ab
draga verulega úr tekjum öryrkja
og ellilífeyrisþega, samkvæmt því
sem gert er ráð fyrir í fjárlagafrum-
varpinu fyrir áriö 1995.
Sigurður Lárusson
Fréttir af bókum
Afrek þyrlu-
áhafna
Út er komin hjá Bókaklúbbi Arn-
ar og Örlygs bókin Útkall ALFA
TF-Sif, sem skráö er af Óttari
Sveinssyni blaöamanni. í bókinni
er ab finna áhrifaríkar og spenn-
andi frásagnir áhafnar TF-Sif,
þyrlu landhelgisgæslunnar, af at-
buröum þar sem líf lá við. Það er
skemmst frá því að segja að alls
hefur þessu ágæta björgunarliöi
tekist ab heimta 140 manns úr
heljargreipum við tvísýnar aö-
stæður og það á þyrlu með mjög
takmarkað afl. Þá segir það fólk,
sem bjargaö var úr bráðri lífs-
hættu, einnig sína sögu og eins
sjónarvottar á slysstað. í bókinni
er ab finna um 60 einstæðar ljós-
myndir af þessum björgunaraf-
rekum, sem fæstar hafa áður
komiö fyrir almenningssjónir.
Bókin er rúmlega 200 blabsíður
og kostar 2.980 kr. ■