Tíminn - 26.11.1994, Qupperneq 2
2
sWlltlíll
Laugardagur 26. nóvember 1994
Einar Svansson, framkvœmdastjóri Fiskiöjunnar-Skagfiröings á Sauöárkróki:
„Menn horfa fyrst og fremst
á hagsmuni sinna fyrirtæka"
Einar Svansson, framkvæmda-
stjóri Fiskibjunnar-Skagfirbings
hf. á Saubárkróki hefur verib
nokkub í fréttum undanfarin
misseri í tengslum vib sókn ís-
lenskra togara í Barentshaf.
Hann er einn af ungu mönnun-
um í greininni, mikill markabs-
hyggjumaöur og einn af arki-
tektum Smokkfisksins svo kall-
aöa. Blabamabur Tímans sótti
Einar heim á Saubárkróki í vik-
unni.
Fiskiöjan-Skagfiröingur hf. á
Sauöárkróki samanstendur í raun
af tveimur hlutafélögum, Fiskiöj-
unni hf., sem er aö öllu leyti í
eigu Kaupfélags Skagfiröinga, og
Skagfiröingi hf., sem er í eigu um
120 aöila.
Hlutafé Skagfiröings hf. er aö
nafnviröi 343 milljónir króna. Af
því eiga kaupfélagiö og Fiskiöjan
50-60% en Saubárkróksbær er
næststærsti hluthafinn með um
20% eignaraöild.
Nú stendur yfir hutafjáraukn-
ing vegna kaupa á frystitogaran-
um Sjóla. Nýtt hlutafé er selt á
genginu tveimur.
Þræ&irnir
liggja víða
Þetta er eitt af öflugustu útgerö-
arfyrirtækjum landins. Fyrirtækiö
rekur frystihús á Sauöárkróki og
Hofsósi, saltfisverkun á Sauðár-
króki, gerir út fjóra togara frá
Króknum, auk Sjóla sem gerir út
frá Hafnarfirði, aö mestu leyti á
úthafskarfa. Stjórnendur fyrir-
tækisins hafa fjárfest í hlutabréf-
um í öörum skyldum fyrirtækjum
ásamt kvóta fyrir um 200 milljón-
ir króna undanfarin ár. Fiskiðjan-
Skagfirðingur á 34% hlut í Hrað-
frystihúsi Grundarfjarðar, sem er
stærsti einstaki hlutur í því fyrir-
tæki. Hraöfrystihús Grundarfjarð-
ar rekur öflugt frystihús og gerir
út tvo togara. Skagfirðingarnir
eru aö auki einn af stærstu hlut-
höfunum í íslenskum sjávaraf-
uröum og Framleiöendum hf.
sem keyptu hlut Landsbankans í
íslenskum sjávarafuröum hf.
Fyrirtækið starfar í samvinnu
viö Hraöfrystihús Grundarfjarðar,
en áður hafði fyrirtækið keypt
hlutabréfin í útvegsfyrirtækinu
Skildi hf. á Sauöárkróki og sam-
einað Skjöld sínum rekstri.
Þau stærstu verba
stærri
„Þessi sjávarútvegsfyrirtæki,
sem eru stærst í dag, eiga að mínu
viti flest langmesta lífsmöguleika
til framíðar," segir Einar Svans-
son. „Þau munu lifa frekar en
önnur og fyrirtækin sem lifa af
verða sterk og ég held aö þau
muni eflast. Sérstaklega þau sem
hafa verið að fara inn á hluta-
bréfamarkaðinn. Þaö er til dæmis
einn mesti styrkleiki okkar hvaö
viö erum með öfluga huthafa á
bak við okkur.
Ég kann ekki að meta þessar
eignir," segir hann aöspurður um
hversu mikils virði fyrirtækið sé í
raun og veru. „Það er hins vegar
allt í lagi að geta þess að veiði-
heimildir eru ekki skráðar sem
eign í Skagfirðingi hf. en það fyr-
irtæki fékk úthlutað upp undir
6000 þorskígildum á þessu fisk-
veiðiári. Miðað við markabsverð á
þeim veiðiheimildum eru þær
varla undir einum milljarbi að
verðgildi. Staða Fiskiðjunnar og
Skagfirðings er taisvert sterkari en
bókfært eigið fé segir til um, en
eigiö fé í þessum fyrirtækjum er
upp undir 600 miiljónir króna í
dag.
Það sem hins vegar skiptir máli
þegar upp er staðið er rekstrarleg
staða. Ef fyrirtækin halda áfram
að skila hagnabi, eins og flest
bendir til í dag, halda þau áfram
að efíast."
Úthafsvei&ar ver&a
mikilvægari
Einar segist ekki í nokkrum vafa
um aö mikilvægi úthafsveiða í ís-
lenskum sjávarútvegi eigi eftir ab
aukast á næstu árum.
„Þab sem að maður sér í hendi
sér er að veiðin á úthafskarfanum
mun t.d. aukast," segix hann.
„Menn eru aö horfa á karfa-
veiöarnar sem mjög vænlegan
möguleika til ab vega upp á móti
kvótaskerðingu. Sér í lagi þeir sem
að liggja vel við veiðunum og
jafnvel getur þarna verið um að
Einar Svansson vib höfnina á Saubárkróki. Skagfirbingur gerir út 4 togara
frá Saubárkróki og eitt úthafsveibifrystiskip frá Hafnarfirbi.
Tímamyrd, Árni Cunnarsson.
ræða ísfisktogara sem eru að
landa inn í vinnslu. Til viöbótar
kemur að menn eru farnir aö
þýða upp hluta af úthafskarfan-
um og vinna í landi fyrir Amer-
íkumarkað. Ef úthafskarfinn
reynist að auki hráefni fyrir
vinnsluna í landi er þetta rakið
dæmi fyrir sjávarútveginn til ab
Rannveig
hefur fulla
samúb meb
sjúkralibum
Rannveig Gubmuni
lagsmálaráöherii
fulla samúf'
MIKIÐ ER F/UÍEGT RF
HENNI RRNNVE/GU RÐ
HRFR SVONF) SEMÚÐ
MEÐ SJÚKR/U /ÐUHUM,
E/NSOG HÚN ERNÚ NÝ-
EHRJUÐ / STRRF/NU /
bOG&l
mæta skerðingu á hefðbundnum
tegundum.
Það er erfitt ab segja til um aðr-
ar úthafsveibar eins og t.d. Bar-
entshafið. Ég hef hins vegar ekki
trú á öðru heldur en ab menn
muni sækja þangað þar til aö búið
er ab semja um kvóta vib Norð-
menn. Þar á eftir sækjum við í
þann kvóta sem við fáum, þannig
að ég held að það muni allavega
koma eitthvað út úr þeim veiðum
þegar til lengri tíma er litið. Út-
hafsveiðarnar eru geysilega mikil-
vægar eins og staðan er í dag.
Menn eru ab reyna að þrauka af
þessar kvótaskeröingar sem eru
orðnar ansi miklar."
Smokkfiskurinn og Kol-
krabbinn
Fiskiðjan-Skagfirðingur er einn
af stóru hluthöfunum í íslenskum
sjávarafurðum hf., sem er arftaki
sjávarafuröadeildar Sambandsins.
Hópur fyrrum sambandsfyrir-
tækja, meö VÍS, Í.S., Olíufélag ís-
lands, Samskip og Samvinnulíf-
eyrirssjóbinn í fararbroddi, hefur
verið nokkuð áberandi í íslensku
viðskiptalífi að undanförnu.
Morgunblaöið hefur m.a. ritaö
fréttaskýringar um þessa fyrir-
tækjablokk, sem sækir nú ab Eim-
skips/Flugleiða/Skeljungs-hópn-
um sem tengist Sjálfstæðisflokkn-
um og hefur verið nefndur Kol-
krabbinn í daglegu tali. Ritstjórar
Moggans hafa gefið fyrrnefnda
hópnum nafnið Smokkfiskurinn
og sögbu hann spúa eitri að Kol-
krabbanum þegar samvinnufyrir-
tækin fyrrverandi keyptu hluta-
bréf í Vinnslustöðinni í Vest-
mannaeyjum, sem er gamalgróið
íhaldsfyrirtæki.
En hvað segir Einar Svansson,
sem stjórnarmaður í íslenskum
sjávarafurðum, um kenningarnar
um Smokkfiskinn og Kolkrabb-
ann?
„Þetta kom flatt upp á okkur, -
sem eigum að standa að þessum
Smokkfiski, þegar þessu var fyrst
lýst," segir hann. „Ég held ab
menn hafi ekki horft á þetta frá
þessum sjónarhóli. Þessar frétta-
skýringar bera keim af gömlum
hugsunarhætti. Auðvitað er sam-
starf á milli fyrirtækja, en pólitík-
in skiptir orðiö mun minna máli
en var. Með nýrri kynslóð vel
menntaöra stjórnenda hugsa
menn fyrst og tremst um afkom-
una. Þeir horfa á sitt eigið fyrir-
tæki áður en þeir fara að hugsa
um einhverjar blokkir. Menn
sækja viðskipti þangað sem það er
skynsamlegt hvort sem að það er
innan þessa svo kallað Smokk-
fisks eða Kolkrabba.
Hitt er annab mál, að við lítum
svo á ab íslenskar sjávarafurbir
hafi aö baki sér mjög öfluga hlut-
hafa. Ekki bara okkur framleið-
endur, sem eru mörg af öflugustu
sjávarútvegsfyrirtækjum lands-
ins, heldur líka ákveðna aðila eins
og Olíufélagiö, VÍS og fleiri. Þegar
ráðist er í nýsköpun á einhverju
sviði skiptir mestu máli að hafa
sterka hluthafa að baki til þess að
bakka hána upp."
Einar Svansson var einn þeirra
sem barðist hvað harðast fyrir því
að íslenskar sjávarafurðir yrðu
gerbar að opnu almennirigshluta-
félagi. Hann segist ekki hafa orðib
var við nein átök á milli Kol-
krabbans og Smokkfisksins. „Ég
veit ekki til þess að menn séu með
neinar stríðsáætlanir í þessu,"
segir hann. „Það kemur einfald-
lega í ljós í þessu máli, burtséð frá
öllu tali um blokkir, að skerpan í
fyrirtækinu felst í því aðhaldi að
vera hlutafélag og þurfa að sýna
árangur og borga arð. Það gerir
þab að verkum að það hefur verið
kraftur í íslenskum sjávarafurð-
um."
Vörumerkin mestu
verömætin
íslenskar sjávarafurðir hafa t.d.
farið út í nýsköpun á erlendum
vettvangi, sem ég held ab sé mjög
skynamleg stefna. Þar má taka
sem dæmi hlutafjárkaup á fyrir-
tæki í Namibíu á þessu ári og eins
viðskipti meö Alaskaufsa við aðila
á Kamtsjatka, sem hafa reynst
hagstæð fyrir báða aðila. Reyndar
hefur Sölumiðstöðin veriö fram-
sækin að þessu leyti líka. Ég vil
meina að þessi sölufyrirtæki, sem
halda á vörumerkjunum „Sam-
band of Iceland" hjá Í.S., „Ice-
landia" hjá SÍF og Coldwater hjá
Sölumiðstöð hraðfrystihúsanna,
séu kannski verðmætustu eignir
okkar íslendinga. Þetta eru allt
vörumerki sem eru þekkt fyrir
gæbi á erlendum vettvangi.
Frá okkar sjónarhóli, sem beit-
um okkur fyrir því að kaupa
þennan stærsta hlut í íslenskum
sjávarafurðum, þá töldum við það
einfaldlega mjög skynsamlega
fjárfestingu út frá mjög mörgum
atriðum. Sölufyrirtækin eru í raun
ekki annað en söludeild frystihús-
anna og þau þurfa ab standa nær
þeim en þau gerðu ábur. Þau
þurfa að hafa sterka fjárhagslega
bakhjarla og við erum nokkuð
vissir um ab þetta er gób fjárfest-
ing sem skilar sér í öflugu fyrir-
tæki í framíðinni." ■