Tíminn - 11.01.1996, Síða 8

Tíminn - 11.01.1996, Síða 8
8 Fimmtudagur 11. janúar 1996 UTLÖND . . . UTLÖND . .. UTLÖND . . . UTLÖND ... UTLÖND . .. UTLÖND . . . UTLÖND . . . UTLÖND . . . / Bretlandi vakna á ný deilur um rétt sjúklinga í langvarandi dásvefni til þess aö fá aö deyja, eöa lifa: „Látin" kona kaus að lifa lengur í Bretlandi gerðist það fyrir skömmu að skyndilegur endir var bundinn á lagadeilur sem staðið höfðu yfir um réttinn til aö deyja. Laeknar á sjúkra- húsi í Leeds höfðu reynt að fá heimild til þess ab stöðva nær- ingargjöf í æð til ungrar konu sem hafði orðið fyrir heila- skemmdum og Iegið í dái um langt skeið. Á síðustu stundu tókst tveim sálfræbingum ab ná sambandi vib hana og henni tókst ab gera þeim skilj- anlegt, með því að ýta á hnapp, ab hún vildi þrátt fyr- ir allt halda áfram að lifa. I>aö var snemma á síðasta ári sem læknarnir þrír leituðu eftir heimild hjá dómstólum til þess aö stöbva naeringargjöf til kon- unnar, og nutu til þess stuön- ings móöur hennar. Konan haföi legiö í dái í meira en ár eftir að hafa lent í umferðar- slysi, og nánast engar framfarir verið sjáanlegar allan þann tíma. Allt benti því til þess aö lítil ástæöa væri til aö halda í henni lífinu áfram. Fyrir áeggjan lögmanns hins opinbera, sem tilnefndur var af dómstólnum til þess aö vera málsvari ungu konunnar, voru tveir sálfræðingar beðnir um aö reyna aö ná sambandi viö hana. í síöustu viku var svo upplýst, öllum til mikillar furöu, aö þeir hafi náö árangri. Þeir báðu hana um aö ýta á hnapp til aö svara spurningum, og skýröu síöan frá því aö svo virtist sem hún væri sér meðvituð um stööu sína og jafnframt að hún vildi ekki deyja. Málinu var því frest- aö og nú hefur beiönin um aö fá að láta hana deyja drottni sín- um veriö dregin til baka. Dr. Keith Andrews, sérfræö- ingur í meðferð sjúklinga meö heilaskemmdir, segir að af þessu megi draga „skelfilegar" álykt- anir. „Þetta sýnir hversu erfitt þaö er að sjúkdómsgreina lang- varandi dásvefn og hve mikiö vib veröum að gæta okkar á því- að gera ráö fyrir því aö fólk sé meðvitundarlaust og geti engin viöbrögö sýnt bara vegna þess aö okkur hefur ekki tekist aö finna neina leiö til þess að ná sambandi viö þaö." Stærri hópur fatl- aöra yrbi í hættu Dr. Andrews sagöi að mál ungu konunnar væri mjög mik- ilvægt vegna þess aö ef sú ákvörðun heföi verið tekin að láta hana deyja þá hefði fjölgað mjög í hópi þeirra sem unnt væri aö deyða meb lagaheimild. „Ákvöröun um að hætta nær- ingargjöf í þessu tilviki heföi þýtt aö allir sem eru alvarlega fatlaðir væru í hættu. Um leið og vikið er frá strangri skilgrein- ingu á langvarandi dásvefni eru menn komnir út á hálan ís. Þaö felur í sér aö meta þarf gæöi lífs- ins sem ég held aö engir aðrir geti gert en viðkomandi sjálf- ur." Aðrir sérfræðingar sem standa framarlega í þessum málum eru ósammála þessu. Þeir telja ástæðu til að efast um hvort þær tiltölulega litlu framfarir, sem hefur mátt greina hjá sjúkling- unum sem Andrews hefur haft umsjón meö á Royal Hospital for Neurodisability í London, réttlæti þaö að þeim sé haldið á lífi með næringargjöf í æö. gallhörö í því aö hún vildi lifa áfram." Annaö dæmi er Mark New- ton, sem var í dásvefni um langa hríö. Hann var svo illa út- leikinn eftir umferöarslys í Suö- ur-Afríku að læknar tóku öll hjálpartæki úr sambandi og farnir að undirbúa sig undir að fjarlægja úr honum nýrun og lifrina til að flytja þau í aöra sjúklinga. Hann liföi hins vegar þessar hremmingar af og flutti aftur til Englands þar sem hann stundar nú nám í sérstökum skóla fyrir fatlaöa í Northamp- ton. Þar er hann aö læra við- skiptafræði, talar skýrt og greinilega og getur skrifaö meö aöstoö tölvu. Enn annað dæmi er fiöluleik- arinn Rosie Johnson, en frama hennar hjá Velsku þjóðaróper- unni lauk skyndilega þegar hún lenti í umferðarslysi 23 ára gömul. Hún lá í dái í sjö mán- uði. Nú hefur hún þó náð sér nógu vel til þess aö geta búiö heima hjá sér í London, enda þótt hún þurfi sérstaka umönn- un allan sólarhringinn. Hún skilur mælt mál, getur myndað fáein orö og hefur greinilega haldiö ánægju sinni af tónlist. Fólk er enn hrætt Innan skamms er aö vænta niöurstaðna úr könnun sem gerð var á vegum Framkvæmda- ráös Evrópusambandsins á viö- horfum lækna til þess aö hætta næringargjöf í æö. Pat Walsh, hjá Centre of Medical Law and Ethics við King's College í London, er einn af þeim sem stóö aö könnuninni, en hann segir aö fólk sé „enn dálítið hrætt viö þetta mál, en viö er- um aö nálgast þaö aö líknar- dauði sé framkvæmdur án sam- þykkis sjúklingsins í þeim til- fellum sem fólk er ófært um að taka ákvörðun sjálft." Læknar eru yfirleitt sammála um aö þaö að reyna aö ákvaröa hvort sjúklingur í dái sé meðvit- undarlaus meö öllu eöa hvort hann hafi einhverja meðvit- und, megi einna helst líkja viö þaö aö fá sér göngutúr á jarð- sprengjusvæöi. „Ég er viss um aö það er hætta á því að í sjúk- dómsgreiningu sé hægt aö vill- ast á langvarandi dásvefni og „innilokunar-heilkenni", þar sem sjúklingurinn hefur meö- vitund en getur ekki tjáö sig," sagði Jim Howe, sérfræöingur- inn sem haföi Bland til meö- ferðar. „Ég held aö það sé verra aö vera sér meðvitaður um al- gjört hjálparleysi sitt heldur en að vera í langvarandi dásvefni." -CB/The Sunday Times „Ástand þeirra sem ná aftur einhverri meðvitund eftir meira en nokkra mánuöi er vægast sagt mjög óskemmtilegt," segir Bryan Jennett, prófessor í tauga- skurölækningum viö háskólann í Glasgow, nú á eftirlaunum, en hann varð fyrstur til þess aö skilgreina sérstaklega langvar- andi dásvefn. „Ég held aö flest fólk myndi ekki vilja láta halda sér á lífi við þær aöstæður." Unga konan er enn á sjúkra- þaö að framfarir geti oröið þótt lengri tími hafi liöiö. Sú var til dæmis raunin hjá Anitu Bailey, sem er 23 ára og fyrrverandi fyr- irsæta í Bretlandi. Hún hafði einnig oröiö fyrir heilaskemd- um eftir að hafa lent í bílslysi, og sýndi engin viöbrögö fyrr en eftir 13 mánaöa dásvefn. Lækn- ar höfðu rætt viö fjölskyldu hennar um það hvort ástæöa væri til aö hætta næringargjöf í æð, en skömmu eftir aö hún var Þaö liöu sjö mánuöir áöur en Rosie johnsson fór aö taka framförum, en nú skilur hún mœlt mál. húsi, og um síðustu helgi var ástand hennar óbreytt. Móðir hennar segist hafa gengið í gegnum hræðilegt tímabil á síð- asta ári vegna óvissunnar sem ríkti um dótturina, og sagðist ekki vera í ástandi til þess aö ræða málið viö fjölmiöla. I síðustu viku var mál hennar gert opinbert vegna frétta sem bárust frá Bandaríkjunum, þar sem læknar tilkynntu aö veru- legar framfarir hefðu orbiö hjá átján ára gamalli stúlku sem hafði orðið fyrir alvarlegum heilaskemmdum í umferðar- slysi. Sagt var aö hún heföi vaknað af dásvefni eftir 15 mánuöi og þótt hún sé enn al- varlega fötluð útskrifaöist hún af sjúkrahúsinu fimm árum eftir slysiö. Síbbúnar framfarir geta átt sér stab Sérfræðingar töldu aö litlar líkur væru til þess aö umtals- verðar framfarir gætu átt sér staö eftir að sjúklingur hefði verið í dásvefni í 6 til 12 mán- uði. Hins vegar eru til dæmi um flutt á Royal Hospital for Ne- urodisability byrjaði hún að taka nokkrum framförum. Fyrstu viöbrögöin sýndi hún raunar þegar hún sá myndir frá nektarsýningu vöövastæltra karlmanna í sjónvarpinu. Nú, þegar nærri tvö ár eru lið- in frá slysinu, er hún farin aö geta tjáö sig meö því aö blikka augum og hrista höfuöið, og hún getur stafað einföld orö á tölvu. Á föstudaginn var brást hún viö heimsókn yngri bróður síns, Alans, meö greinilegum fagnaöarlátum. Alan segir að hún hafi gaman af tónlist og sjónvarpi. „Það var talað um að láta Anitu deyja, en ég var ákveðið á móti því. Hún hefur auövitaö breyst, en hún er enn- þá systir mín og mér þykir vænt um hana," segir hann. Móöir hennar, Jean Bailey, segist trúa því að dóttir hennar sé ham- ingjusöm. „Ég hef spurt hana hvort ég hafi tekið rétta ákvörð- un með því aö leyfa ekki aö hún fengi aö deyja. Ég var mjög hrædd um aö hún segði mér ab ég heföi haft rangt fyrir mér, en þaö gerði hún ekki. Hún var ... og svona leit hún út um síöustu helgi á sjúkrahúsinu. Hún haföi legiö í dái og engin viöbrögö sýnt í 13 mánuöi. Anita Baily a ung lingsárum.. Amnesty fordæm- ir gíslatökuna Amnesty International hef- ur sent frá sér tilkynningu þar sem abgerðir téténskra hermanna sem tóku á þriðju- dag á þriðja þúsund gísla í bænum Kisljar í Dagestan, skammt frá landamærunum að Téténíu, eru fordæmdar. „Gíslataka er ekki ásættanleg aðgerö til þess að beita rúss- nesk stjórnvöld þrýstingi," segir í tilkynningu samtak- anna. „Lífi saklausra borgara sem bera e.t.v. enga ábyrgö í stöðunni er stofnað í hættu og réttindi þeirra virt að vett- ugi. Gíslunum veröur aö sleppa þegar í staö heilum á húfi." Alls höföu 20 manns látist í gær í átökunum í kringum gíslatökuna, sjö lögreglu- menn og 13 óbreyttir borgar- ar. Gíslatökumennirnir voru á leiö til Téténíu í gær með u.þ.b. 160 gísla, en hinum haföi verið sleppt. Utanríkisstefnan óbreytt Boris Jeltsín, forseti Rúss- lands, kynnti í gær nýja utan- ríkisráðherrann, Jevgení Prímakov, fyrir starfsmönn- um ráöuneytisins. Við það tækifæri lýsti hann því yfir aö engin grundvallarbreyting yrði gerð á utanríkisstefnu Rússlands í kjölfar ráðherra- skiptanna. Viktor Tsjern- ómýrdín forsætisráðherra sagöi ab hugsanlega yrðu gerðar frekari breytingar á ráðherraliöinu, en vildi ekki gefa neinar nánari upplýsing- ar um það. ■

x

Tíminn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.