Tíminn - 13.08.1996, Blaðsíða 11

Þriöjudagur 1 3. ágúst 1996
11
Hverfjall eöa Hverfell í Mývatnssveit. Teikning frá 19. öld eftir C. Baagöe úr bókinni „Landiö þitt ísland".
Kristján Þórhallsson og fleiri bœndur í Vogum í Mývatnssveit:
I baráttu við „kerfið"
til vamar Hverfjalli
Bændur í Vogum í Mývatns-
sveit heyja nú haröa baráttu
vib „kerfið" um að hið fræga
Hverfjall, sem stendur í land-
areign þeirra fái að halda
nafni sínu, en því verði ekki
breytt í Hverfell, eins og sést
hefur oftar og oftar síðustu ár-
in. „Við höfum heimildir fyrir
því a.m.k. frá 1845 að fjallið
heiti Hverfjall. Vib erum bún-
ir að fá lögfræöileg álit í þessu
efni, sem við höfum sent bæbi
Landmælingum ríkisins og
umhverfisráðherra, og jafn-
framt farið fram á úrskurð
hans í þessu máli. Álit lög-
manna eru bæði á þann veg ab
svona nafnbreyting geti ekki
gengið nema meb vilja og
samþykki landeigenda. Ör-
nefnanefnd hafi heldur ekki
úrskurbab um þetta þannig að
tilvitnun Landmælinga í
hana hafi ekkert gildi", segir
Kristján Þórhallsson í Björk.
Mikill fjöldi ferðamanna, ís-
lenskra jafnt og útlendra, hafa
gengið á Hverfjall, sem er mjög
sérkennilegur öskugígur norðan
við Dimmuborgir. Hvaða nafn
fjallið fær í þeirra huga virðist
„Hann segist hafa
einhver gögn upp á
það að fells-nafnið
sé eldra. En við höf-
um aftur á móti gögn
upp á hið gagnstœða.
Þar á ofan er nafnið
Hverfjall orðið svo
þekkt og hefðhundið,
að það vœri alveg
fyrir neðan allar hell-
ur að fara að breyta
því núna. “
tilviljunum háð. Tímamaður
leit t.d. í þrjú landakort frá
Landmælingum í bókabúð um
helgina. Hverfjall stóð í tveim
þeirra, en Hverfell í því þriðja.
Að sögn Kristjáns hófst þessi
barátta í kringum 1990, í kjölfar
þess að ákveðinn maður í Mý-
vatnssveit hafi farið að berjast
fyrir því að breyta nafni fjallsins
í Hverfell. „Hann segist hafa
einhver gögn upp á það að fells-
nafnið sé eldra. En við höfum
aftur á móti gögn upp á hið
gagnstæða. Þar á ofan er nafnið
Hverfjall orðið svo þekkt og
hefðbundiö, að það væri alveg
fyrir neðan allar hellur að fara
að breyta því núna", segir Krist-
ján.
Hann segir þá landeigendur
hafa sent mótmæli við þessari
nafnbreytingu til Landmæl-
inga. „En þeir þykjast hafa ein-
hvern úrskurö frá Örnefnastofn-
un, sem við viljum nú draga í
efa, vegna þess að það hefur
aldrei verib haldinn neinn
formlegur fundur í Örnefna-
nefnd um þetta mál. Þetta
byggjum við m.a. á lögfræðilegu
áliti frá Jóni Steinari Gunn-
laugssyni, sem efast um ab það
hafi nokkru sinni veriö haldinn
fundur um þetta mál. Hann seg-
ir þar einnig, að Örnefnastofn-
un sé hvergi til svo séð verði í
lögum. Hins vegar sé til Ör-
nefnanefnd. Lögum (nr. 35 um
bæjarnöfn og fleira) samkvæmt
eigi rábherra að skipa nefndina,
sem á, auk eftirlits og tillagna
Lokaniðurstaða Jóns
Steinars sé síðan sú,
að öll málsmeðferð
opinberra aðila í
þessu máli sé hrein
endaleysa og að
Landmœlingum sé
skylt að nota nafnið
Hverfjall eins og eig-
endur þess vilja, segir
Kristján.
um býlanöfn, að hafa á hendi
„eftirlit með nafnsetningu á
landabréfum, sem gefin eru út
að tilhlutun ríkisins og vera
ráðunautum til leiðbeiningar og
aöstoðar um önnur málefni er
varða hvers konar staðarnöfn
hér á landi". Lokaniðurstaða
Jóns Steinars sé síðan sú, að öll
málsmeðferð opinberra abila í
þessu máli sé hrein endaleysa
og að Landmælingum sé skylt
að nota nafniö Hverfjall eins og
eigendur þess vilja, segir Krist-
ján.
Álit annars lögfræðings, Krist-
ins Björnssonar, sé mjög í sama
anda. Að hans mati sé ekki hægt
að breyta svona nöfnum nema
með vitund og vilja landeig-
enda.
Kristján segir ákveðna aðila
líka hafa farið að brjótast í því
sl. vor að fá breytt nöfnum á
skiltum, sem árum saman hafi
vísað á Hverfjall. Ekki hafi þó
orðið af því. Meöal annars hafi
verið gengið í það, að þeim þess-
ara skilta sem Vegagerðin sér
um, verði a.m.k. ekki breytt eins
og er.
Einnig sagðist Kristján vita til
þess að gefin hafi verið út póst-
kort og síðan jólakort (um síð-
ustu jól) með mynd af Hverfjalli
þar sem það sé hins vegar kallað
Hverfell. Raunar hafi einhver
kortaframleiöandi líka verið ab
bjóba upp á kort með nafninu
Bláfell. „Þab er ekki til, heldur
Bláfjall. Það virðist þannig ekki
nákvæmninni fyrir að fara ef
svo merku fjalli eins og Bláfjalli
er breytt í fell", segir Kristján
Þórhallsson. ■