Morgunblaðið - 05.12.2006, Blaðsíða 18
18 ÞRIÐJUDAGUR 5. DESEMBER 2006 MORGUNBLAÐIÐ
MENNING
HLJÓMSVEITIN Sviðin jörð
heldur útgáfutónleika á Grand
Rokk í kvöld klukkan 21. Sveit-
in spilar lög af nýrri plötu sinni
Lög til að skjóta sig sem hefur
að geyma 13 frumsamin lög
þeirra Magnúsar R. Ein-
arssonar og Freys Eyjólfs-
sonar með textum Davíðs Þórs
Jónssonar, en þeir fjalla allir
um eymdina, sorgina og þján-
inguna.
Magnúsi og Frey til fulltingis í kvöld verða þeir
Hjörtur Howser, sem spilar á píanó, Ragnar Sig-
urjónsson trommuleikari og kontrabassaleikarinn
Einar Sigurðsson.
Útgáfutónleikar
Sviðin jörð spilar
á Grand Rokki
Freyr Eyjólfsson
HEFÐ er fyrir því að leik-
félagið Hugleikur standi fyrir
jóladagskrá þegar aðventan
gengur í garð. Að þessu sinni
verður dagskráin framin í
Þjóðleikhúskjallaranum undir
yfirskriftinni „Jólabónus“,
fyrst í kvöld klukkan 21 og síð-
an verður hún endurtekin nk.
fimmtudag á sama tíma.
Boðið verður upp á fjóra ein-
þáttunga eftir jafnmarga höf-
unda í leikstjórn félagsmanna. Einþáttungarnir
nefnast Bónusförin, Jólasveinar eru líka kynver-
ur, Mikið fyrir börn og Skurður. Að auki verður á
boðstólnum jólatónlist úr ýmsum áttum.
Leiklist
Hugleikur í Þjóð-
leikhúskjallaranum
Jólin koma
BLÁSARAKVINTETT
Reykjavíkur og félagar halda
sína árlegu serenöðutónleika í
26. sinn í Fríkirkjunni í
Reykjavík í kvöld, á dánardegi
Wolfgangs Amadeusar Moz-
arts.
Í tilefni þess að í ár eru 250
ár liðin frá fæðingu Mozarts
leika þeir félagar kvöldlokkuna
„Gran Partitta“ fyrir 13 blás-
ara en verkið er af mörgum tal-
ið kóróna blásaraserenaða. Leikskáldið Peter
Schaffer notar t.d. dulmagnaðan hæga þáttinn á
áhrifamikinn hátt í leikriti sínu Amadeus.
Tónleikarnir hefjast klukkan 20.
Tónleikar
Blásarar minnast
afmælis Mozarts
Wolfgang Ama-
deus Mozart
ÞÚSUNDIR aðdáenda leikstjórans
Peters Jacksons, ásamt nafntog-
uðum leikurum og leikstjórum, hafa
mótmælt því á netinu að Jackson
verði ekki fenginn til að gera kvik-
myndina um Hobbitann eftir sögu
J.R.R. Tolkien.
Mótmælin virðast
hafa skilað ár-
angri því nú hef-
ur New Line
framleiðslufyr-
irtækið ákveðið
að maðurinn sem
á svo eftir-
minnilegan hátt
kom þríleik
Tolkiens um
Hringadróttinssögu á hvíta tjaldið,
verði þrátt fyrir allt við stjórnvölinn
þegar kvikmyndin um Hobbitann
verður gerð. Jackson upplýsti sjálf-
ur á netinu að New Line hefði ákveð-
ið að fá annan leikstjóra til að gera
myndina og leiddi það til stuðnings-
herferðar sem skilaði sér í yfir
50.000 stuðningsyfirlýsingum. Á
netinu voru allir unnendur þríleiks
Jacksons um Hringadróttinssögu
hvattir til að sniðganga kvikmynd
um Hobbitann sem leikstýrt er af
öðrum en Jackson. Talsmenn New
Line höfðu áður látið sér nægja að
senda frá sér fréttatilkynningu þar
sem sagði að samstarfið við Jackson
í kringum gerð Hobbitans væri erf-
itt og að leikstjórinn hefði höfðað
mál á hendur fyrirtækinu. Jackson
heldur því fram að New Line skuldi
sér og fyrirtæki sínu, Wingnut, pen-
inga fyrir gerð Hringadróttinssögu.
Jackson segir að New Line haldi
Hobbitanum í gíslingu meðan á
málarekstrinum standi. Stuðningur
við Jackson á netinu jókst stöðugt og
nú virðist sem stuðningur Ian
McKellans, sem lék Gandalf í
Hringadrottinssögu, Elijah Wood og
MGM, sem á dreifingarréttinn á
Hobbitanum, hafi gert útslagið.
Hringurinn Hobbitinn er fyrsta
bókin sem fjallar um hringinn.
Jackson
leikstýrir
Hobbitanum
Stuðningur á netinu
gerði útslagið
Peter Jackson
SÖNGVARARNIR Dolly Parton og
Smokey Robinson, stjórnandinn
Zubin Mehta, söngleikjahöfund-
urinn Andrew Lloyd Webber og
kvikmyndaleikstjórinn Steven
Spielberg voru þeir listamenn sem
veitt voru verðlaun fyrir ævistarf í
þágu listanna. Þetta var í 29. sinn
sem hátíðin fór fram og er hún einn
af hápunktunum í listalífinu í Wash-
ington á ári hverju. Viðurkenning-
arnar voru veittar í kvöldverð-
arboði í utanríkisráðuneytinu og
var gestgjafinn Condolezza Rice ut-
anríkisráðherra. Við þetta tækifæri
sagði hún: „Listalífið blómstrar
mest í lýðræði. Listin er túlkun
mannlegs anda og túlkar um leið
frelsi mannsins.“ Á meðal gesta við
athöfnina var sálarsöngkonan
Aretha Franklin, sem hlaut þessa
viðurkenningu árið 1994, og fiðlu-
leikarinn Itzhak Perlman sem hlaut
þau árið 2003.
Uppskeruhátíð
í Washington
Eftir Guðjón Guðmundsson
gugu@mbl.is
Dave McMillan, prófessor íháskólanum í Manitoba íKanada og ljósmyndari,opnar sýningu í Galleríi
Auga fyrir auga nk. fimmtudag þar
sem sýndar verða ljósmyndir sem
hann hefur tekið á tólf ára tímabili í
Tsjernóbyl í Úkraínu.
„Ég veit ekki alveg hvers vegna
ég heillast svo mikið af viðfangsefn-
inu,“ segir McMillan um tíðar ferðir
sínar á þennan yfirgefna og óhugn-
anlega stað. „Ég hef haft áhuga á
því að kanna sambandið milli nátt-
úru og menningar sem á stundum
hefur leitt mannkynið í ógöngur.
Ég las um eftirmál kjarnorkuslyss-
ins í Tsjernóbyl og hvernig ein nú-
tímaleg borg hvarf í sjálfsprottinn
gróður á fáeinum árum og bygg-
ingar grotnuðu niður. Þyrlur sem
voru notaðar til þess að slökkva
eldana í kjarnorkuverinu voru
skildar eftir á frjósömum engjunum
því þarna er að sjálfsögðu enginn
landbúnaður lengur. Tsjernóbyl var
því í mínum huga sláandi vitn-
isburður um mannlegan breysk-
leika. Maðurinn hefur þarna gert
stórt landsvæði óbyggilegt sem
áður var eitt hið frjósamasta í
Úkraínu,“ segir McMillan.
Í upphafi ætlaði hann eingöngu
að fara í eitt skipti til Tsjernóbyl en
í október síðastliðnum fór hann í
sína tólftu för þangað. Hann hefur
myndað ýmislegt annað á þessum
tólf árum en hann segir að þau við-
fangsefni hafi ekki sömu þýðingu í
huga sér og Tsjernóbyl. „Mér
finnst ég hafa fundið þarna eitthvað
sem endurómar innra með mér og
allt annað sem ég hef gert sé yf-
irborðskennt í samanburði við
Tsjernóbyl.“
Viðskilnaðurinn áhrifaríkastur
Hann fór í fyrsta sinn 1994 og
vissi þá ekki hvort sér yrði hleypt
inn á hið svokallaða lokaða svæði
umhverfis kjarnorkuverið.
„Ég vissi ekki við hverju mátti
búast. Það var engin ummerki eða
skemmdir að sjá á byggingum því
sprengingin sjálf var einangruð við
sjálft kjarnorkuverið. Það sem er
áhrifaríkast er að upplifa viðskiln-
aðinn. Þarna eru vinnuvélar og
þyrlur sem hafa verið skildar eftir í
óreiðu. En mestan áhuga hef ég
haft á borginni Pripyat sem var
byggð fyrir fjölskyldur starfsmanna
í kjarnorkuverinu. Þarna bjuggu
um 45.000 manns þegar slysið varð.
Pripyat er nútímaleg borg. Fyrstu
húsin þar voru byggð árið 1976, á
sama tíma og kjarnorkuverið var
reist. Það var enn verið að byggja
íbúðarhús þegar ógæfan dundi yfir.
Þess vegna er í borginni fjöldi
byggingarkrana og byggingarefnið
liggur þar ónotað. Það er sérstök
tilfinning að ganga inn í skóla og
sjúkrahús í borginni og finna þar
ennþá blóðvökva í pokum og lyf.
Eitt skipti fór ég inn í líkhús og þar
sá ég sýnishorn af líffærum. Það
var allt skilið eftir við brottflutning-
inn,“ segir McMillan.
Í upphafi bjuggu 135.000 manns
á mengunarsvæðinu en McMillan
segir að nú búi þar um 1.700
manns, einkum miðaldra og þaðan
af eldra fólk sem hefur snúið aftur
til síns heima á minna menguð
svæði.
Aðspurður segir McMillan að
hann telji enga hættu steðja að sér
þrátt fyrir tíðar ferðir inn á meng-
uð svæði. „Á menguðustu stöðunum
er mér ráðlagt að vera ekki lengur
en í tíu mínútur. Ég hef farið eftir
þessu og aldrei verið lengur en níu
daga í senn á svæðinu.“
McMillan er farinn að skrá niður
GPS-punkta í borginni til þess að
rata um hana, en hann segir að í
hvert sinn sem hann kemur til
Pribyat hafi borgin breyst. Gróður
spretti hvarvetna, tré vaxi upp úr
gólfum í skólastofum, og sumstaðar
sé gróðurinn svo þéttur að vart sjá-
ist handa skil. Veggir hrynja og
byggingar hverfa í glímu sinni við
tíma og veður. Hann segir að það
skipti máli á hvaða árstíma hann
fari til Pribyat. Ákjósanlegast sé að
fara þangað í október þegar gróð-
urinn er farinn að hopa fyrir vetr-
inum. Að sumri til sé erfitt að kom-
ast leiðar sinnar í borginni fyrir
gróðri og laufskrúði. „Stundum
finnst mér eins og ég þurfi sveðju
til að brjóta mér leið áfram.
Heimildagildi ljósmynda er það
sem við hugsum oftast um þegar
við tökum myndir. En mér finnst
ég vera ljósmyndari sem tekur
myndir sem fjalla alveg jafnmikið
um sjálfan mig og viðfangsefnið,
t.d. skynjun mína á litum eða ljósi,
hluti sem skipta mig miklu máli en
það vill svo til að þeir lýsa um leið
þessum tiltekna stað.“
Ljósmyndir | Dave McMillan sýnir afrakstur tólf heimsókna til Tsjernóbyl
Kjarnorkuviðskilnaður
Ljósmynd/David McMillan
Viðskilnaður Björgunarþyrlur tærast upp á engjunum.
Skólalok Tíminn hefur stöðvast í skólastofu í Pribyat.
Skráir sambandið
milli náttúru og
menningar
Í HNOTSKURN
»Tsjernóbyl er yfirgefin borg íNorður-Úkraínu.
»Orkuverið var nefnt eftirborginni en er 14 km norðan
hennar.
»Borgin var yfirgefin 1986þegar kjarnorkuslysið varð.
»Samhliða byggingu kjarn-orkuversins var byggð borg-
in Pribyat fyrir starfsmenn vers-
ins og fjölskyldur þeirra.
»Hluti íbúa í Tsernóbyl og Pribyat hefur snúið aftur.
»Heimili þeirra eru ekki að-greinanleg frá yfirgefnum
heimilum nema vegna skilta sem
á stendur: „Eigandinn býr hér.“
Á sýningunni, sem verður opnuð 7.
desember nk. og stendur til 18.
janúar, sýnir McMillan 15 valdar
ljósmyndir frá Tsjernóbyl.
Gallerí Auga fyrir auga er staðsett
að Hverfisgötu 35.
♦♦♦