Morgunblaðið - 17.12.2006, Blaðsíða 38

víkingar
38 SUNNUDAGUR 17. DESEMBER 2006 MORGUNBLAÐIÐ
HAFSTEINN Pétursson, jarl í vík-
ingahópnum Rimmugýgi í Hafnarfirði,
hlýtur að teljast víkingur númer eitt á Ís-
landi. Hann er ógnvænlegur á bardagasýn-
ingum á víkingahátíðum og stendur oftar
en ekki uppi sem sigurvegari. Hafsteinn er
jafnframt einn fjögurra Íslendinga sem
hafa fengið inngöngu í úrvalslið víkinga,
félagið Jómsvíkinga á Bretlandi.
Um 100 virkir víkingar starfa innan
formlegra og óformlegra víkingahópa á Ís-
landi. Elsta félagið og jafnframt það öfl-
ugasta er Rimmugýgur í Hafnarfirði. Það
var stofnað fyrir áratug fyrir forgöngu Jó-
hannesar Viðars Bjarnasonar, veitinga-
manns í Fjörukránni. Félagið heitir að
sjálfsögðu eftir öxi fornkappans Skarphéð-
ins Njálssonar. Nú er á fjórða tug virkra
víkinga í hópnum og leggja flestir stund á
bardagalistir. Æft er tvisvar í viku allan
ársins hring og það er því ekki að furða að
félagar séu með öflugri víkingum heims.
Innan félagsins er einnig handverksfólk.
„Ég sá bardaga á víkingahátíð í Hafnar-
firði og fann strax að þetta þyrfti ég að
gera,“ segir Hafsteinn um það hvernig
áhugi hans kviknaði.
Á Akranesi er víkingafélagið Hringhorni
með talsvert færri félaga. Þeir hafa iðkað
leiki fornmanna og getið sér gott orð fyrir
að sýna þá á hátíðum.
Þá eru óformlegir hópar í Dalabyggð, á
Þingeyri og víðar, sem myndast hafa í
kringum ferðaþjónustuverkefni á þessum
stöðum.
Hafsteinn er á vef Jómsvíkinga titlaður
jarl yfir Íslandi, Færeyjum og Grænlandi.
Hafsteinn segir að ekki felist mikið starf í
því að vera jarl yfir þessu stóra svæði,
hann sé tengiliður þegar efnt er til vík-
ingahátíða þar og ekki hafi reynt mikið á
hann í embætti. Jómsvíkingar voru stofn-
aðir í Bretlandi fyrir 12 eða 13 árum sem
alþjóðleg úrvalssveit víkinga. Gerðar eru
miklar kröfur til liðsmanna. Hafsteinn er
því stoltur af því að fjórir félagar Rimmu-
gýgjar hafi fengið aðild, það sýni að félag-
ið standi sig vel.
Nafnið er væntanlega frá danska vík-
ingasetrinu Jómsborg á Vindlandi, þar sem
nú heitir Wolin við ósa Oder í Póllandi.
Pálnatóki sem stofnaði Jómsborg valdi úr-
valssveit víkinga og setti þeim strangar
reglur. Jómsvíkingar biðu lægri hlut í orr-
ustunni við norsku jarlana Hákon og Eirík
son hans í Hjörungarvogi 994 sem sagt er
frá í Jómsvíkingasögu og víðar.
Fjórir Íslendingar í liði Jómsvíkinga
Morgunblaðið/Helgi Bjarnason
Jarlinn Hafsteinn Pétursson jarl fer fyrir liði
sínu á víkingahátíðum og stendur oftar en
ekki uppi sem sigurvegari.
Ó
trúlega mikill áhugi er í
Evrópu á víkingum og
víkingamenningu.
Kemur hann meðal
annars fram í því að
nokkur þúsund manns kjósa að eyða
sumrinu eða hluta af sumri í það að
lifa eins og Norðurlandabúar gerðu
fyrir meira en þúsund árum. En af
hverju vill nútímafólk taka upp þessa
einföldu lifnaðarhætti á nýjan leik,
þótt ekki sé nema í sumarfríinu sínu?
Svörin eru mismunandi og fara eftir
einstaklingunum sem þátt taka.
„Þetta er ákveðinn lífsstíll og að
vissu leyti flótti frá lífi nútímamanns-
ins. En aðallega er það skemmtilegt
og notalegt að vera saman í þessu
umhverfi,“ segir Jacob Hessellund,
danskur víkingur og barnakennari,
sem ásamt fjölskyldu sinni og vinum
býr sem víkingur nokkrar vikur á
hverju sumri. Þau voru í Víkinga-
miðstöðinni í Ribe þegar blaðamaður
hitti Jacob, ætluðu að vera þar í viku
í það skiptið. Jacob og vinur hans
voru að leiðbeina og vinna í járn-
smiðjunni þennan daginn, en
skruppu heim í víkingahúsið til að
borða hádegismatinn með fjölskyld-
unni.
Búa til sína eigin víkinga-
persónu
Í víkingagörðunum sem eru víðs-
vegar um Norðurlöndin og á vík-
ingamörkuðum og -hátíðum býr fólk
á öllum aldri í tjöldum eða húsum
sem byggð hafa verið samkvæmt nið-
urstöðum fornleifarannsókna á hús-
um frá víkingaöld. Það sefur á hross-
húðum eða ullarreyfum og lítið er um
heimilistæki. Sums staðar sjást þó
þvottavélar, ísskápar og fleira því-
umlíkt í sameiginlegum húsum, en
því er að sjálfsögðu ekki haldið á
lofti.
Fólkið eldar sér mat í fornlegum
pottum og pönnum, oft yfir opnum
eldi fyrir utan tjöldin. Algengt er að
sjá kjötsúpu malla í stórum potti. Svo
er verið að steikja klatta og fleira
slíkt. Maturinn er að sjálfsögðu
snæddur úr öskum og trébökkum,
með spónum eða áhöldum úr tré.
Máltíðin er hálfgert myrkraverk
þegar hún er elduð og borðuð innan
dyra því birtan frá litlum gluggum og
smá tírum verður að duga, eins og á
víkingaöld. Og þótt ætlast sé til þess
að mjöðurinn sé drukkinn úr horni
eða leirkrús sjást einstöku sinnum
bjórdósir við tjöldin eða sölubásana.
Ekkert er fullkomið.
Víkingarnir ganga um í fallegum
og stundum litfögrum klæðum,
gjarnan handsaumuðum og margir
hafa saumað sinn eigin fatnað. Marg-
ir ganga berfættir og eru þá orðnir
ansi svartir undir iljum en aðrir í
sauðskinnsskóm. Þetta er ekki þægi-
legt til lengdar og því láta sumir það
eftir sér að vera í strigaskóm og
reyna að fela tískumerkin undir síð-
um kjól eða skikkju.
Skartgripir eru mikið notaðir, þeir
eru gjarnan tákn víkingahópa eða
stöðu viðkomandi. Og dálkurinn er á
sínum stað í leðurslíðri við beltisstað.
Allt gengur þetta út á það að skapa
sinn eigin stíl, sína eigin víkinga-
persónu. Karlmenn sem lifa sig mest
inn í víkingalífið hætta að skerða hár
sitt og skegg og það hlýtur að vera
erfiðara fyrir þá að hverfa aftur inn í
fjöldann að loknu sumarleyfinu en
konurnar sem alltaf geta byrjað að
varalita sig að nýju.
Börnin eru líka klædd í víkinga-
búninga og leika sér með leggi og
skeljar og ýmis önnur náttúruleg
leikföng. Þau leika sér líka gjarnan
með litlar kerrur með tréhjólum sem
foreldrar þeirra nota annars til að
draga yngstu börnin í.
Maður dettur inn í hlutverkið
Fólkið skiptir yfir í víkingalífið á
ýmsum forsendum. Áhugi á að fræð-
ast um þessa tíma og lifa einföldu lífi
eins og þá var gert er meginástæða
margra. Fólk sem ég hef rætt við
segir að þetta sé svo skemmtilegt, að
þegar það sé búið að stíga það skref
að klæðast víkingabúningi einu sinni,
sé ekki aftur snúið. Þetta verði að
lífsstíl. Það er meðal annars skoðun
Helgu H. Ágústsdóttur, umsjón-
armanns Eiríksstaða í Haukadal,
sem klæðist víkingafötum í vinnunni
á sumrin og hefur lifað sig inn í hlut-
verkið á víkingahátíðum erlendis.
„Maður dettur inn í þetta hlutverk
þegar maður fer í fyrsta skipti í
víkingaföt. Það eru forréttindi að fá
að taka þátt í þessu,“ segir hún.
Sumir gerast víkingar vegna
áhuga á bardagalistum víkingatím-
Ekki hægt að hætta að fara
Þúsundir Evrópubúa
nota sumarfríið til að
lifa sig inn í víkingatím-
ann með því að búa fá-
breytilega eins og þá
var gert. Helgi Bjarna-
son heimsótti víkinga á
Norðurlöndum og
hlustaði eftir ástæðum
þessa flótta fólks frá
þægindum nútímans.
Morgunblaðið/Helgi Bjarnason
Kjötsúpa Víkingar nútímans elda kjötsúpu á hlóðum og safnast saman við eldinn, til að spjalla og smakka súpuna til.
Kóngurinn Björn kóngur í Foteviken fylgist vel með
öllu sem fram fer í víkingabænum.
Veiðifálki Nútíma víkingar fá að aðstoða við að temja
fálka í Víkingamiðstöðinni í Ribe á Jótlandi.