Náttúrufræðingurinn - 1998, Blaðsíða 14

12. mynd. Kolavatn í Holtum. Vegskurðurinn sem rœsti vatnið liggur nœst því og sést
útfallið sem stíflað var í júlí 1997 þar á milli. - Aerial photo of Kolavatn in southern
Iceland, a 7 ha lake, drained in 1961. The lake was restored in 1997 by blocking an outlet
between the lake and a drainage ditch. (Loftmynd 27.8.1995, © Landmœlingar íslands.)
mjög mikið. Þornaði það upp flest sumur og
var aðeins lítill tjamarblettur eftir (13. mynd).
Áður hafði verið með veginum grunnur,
handgrafinn skurður sem hafði lítil fram-
ræsluáhrif. í kringum 1970 var grafinn annar
framræsluskurður inn á mýrina um 400 m
norðan við vatnið (13. mynd) og hefur það
dregið úr vatnsstreymi inn á svæðið (Hall-
grímurG. Axelsson, munnlegar upplýsingar).
Aðstæður við Kolavatn með tilliti til
endurheimtar voru kannaðar árið 1996 og
voru þær taldar góðar. Fyrirhafnarlítið væri
að stífla fyrir afrennsli úr vatninu sem fór um
þröngan skorning út til vegarskurðarins.
Hallgrímur G. Axelsson, bóndi í Þjóðólfs-
haga II, tók þeirri málaleitan vel að endur-
heimt yrði reynd og stiflaði hann útfallið úr
vatninu í fyrri hluta júlí 1997 með því að ýta
ofan í skorninginn á milli vatnsins og
skurðarins. I lok júlí mátti sjá að vatn var
tekið að safnast á gamla vatnsbotninn og
var farið að vatna yfir hann er leið á ágúst.
Eftir það steig vatnsborðið hratt og var
vatnið orðið bakkafullt í byrjun október (14.
mynd). Fremur úrkomusamt var á svæðinu
seinni hluta sumars og fram á haust ef marka
má veðurgögn frá Hellu, sem er 8 km
suðaustan við Kolavatn. Einkum var það
september sem skar sig úr og rigndi þá
talsvert meira en að jafnaði í þeim mánuði
(Veðurstofa fslands).
Árangur af þessari einföldu aðgerð var
því mjög góður við fyrstu sýn. Það á eftir að
koma í ljós hvort vatn helst að jafnaði í
Kolavatni yfir sumartímann. Ætla verður að
það þorni að mestu upp í þurrum sumrum
eins og fyrr á árum, og enn frekar nú en áður
vegna framræslunnar í grennd við það.
Engar rannsóknir fóru fram við Kolavatn á
jarðvatnsstöðu og gróðri áður en útfallið
var stiflað. Nokkrar upplýsingar eru til um
fuglalíf á svæðinu hjá fuglafræðingum og
áhugamönnum. Þær benda til að það hafi
verið fremur fátæklegt og einkennst af
mófuglum. Athuganir við vatnið haustið
1997 sýndu að grágæsir og stokkendur
höfðu þá þegar vitjað þess (Jóhann Óli
Hilmarsson 1998, skriflegarupplýsingar).
Árið 1997 var annað grunnt smávatn
endurheimt með einföldum aðgerðum eins
12