Náttúrufræðingurinn - 1942, Blaðsíða 11

XÁTT ÚRU FRÆÐINGURIN N
o
ef til vill eitthvað seinna. Ekki ern þan fyrr orðin viðskila við
Jikama móðnrinnar, og frjóvgnð af íoðurnmn, en liinn þekkti
voldugi konungur Norður-Evrópu, Golfstraumurinn, lætur
örlög þeirra lil sin taka og fer að ljera þau austur á bóginn,
burt frá gotstöðvunum. Yið skulum gera ráð fvrir, að saga
þessi byrji i vor, eða með öðrum orðum vorið 1942. Á meðan
Golfstraumurinn ber þau fvrsta spölinn burt frá föðurgarði,
Jílekjast þau óðum. Undir binni gagnsæju himnu, sem veitir
þeim viðnám, þótt í litlu sé, gegn ytri Jiættum, er mikill liluti
eggsins að Jjreytast i ofurlítinn fisk, og einn góðan veðurdag
rifnar skurnin, og út úr egginu kemur mjög einkennilegt dýr,
sem ekki er nema liálfur sentimetri á lengd. Að lögun lilvist
l>að Jielzt bnífsblaði, nema Jivað það er odd-dregið í J)áða
enda, liöfuðið er ákaflega lítið, og meltingarfærin og innýflin
öll mjög fyrirferSarlítil. Á binn bóginn eru liliðar „Jmifsljlaðs-
ins“ alsettar sterkum vöðvum, en allt er dýrið fyrst í stað gagn-
sætt sem gler. Af öllu þessu getum við dregið nokkrar álykt-
anir um lifnaðarliætti þessa fiskseiðis, eða þessarar lirfu,
eins og við viljum beldur kalla það. Vegna þess, að lirfan er
gagnsæ, Jilýtur Jiún að vera umkringd af sjó á alla vegu, því
að ef bún lifði lil dæmis alveg niðri við botn, væri bún ljós
að neðan og dökk að ofan, eða þá aldökk, vegna þess, livað
dimmt er við Jjotninn á svona miklu dýpi. Lirfan lifir þvi í
svifinu, eittlivað tveim hundruðum metra undir yfirl)orði sjáv-
arins. Vegna vöðvanna, sem eru tiltölulega mjög sterkir, lilýt-
ur Jiún að vera alldugleg að synda, og l)rátt kemur það i ljós,
til livers liún notar sundþróttinn. Hún flytur sig nefnilega ým-
isl ofar eða neðar í sjóinn eftir tímum sólarhringsins; liún er,
að minnsta kosti þegar liún fer að stækka, ljósfælin, og dýpk-
ar á sér á daginn, en færir sig aftur ofar á nóttunni. Vegna
þess, hve meltingarfærin eru óþroskuð, hlýtur hún að nærast
á ýmsum þörungum, eða ef lil vill einnig á einbverju öðru
smáæti, sem ekkert viðnám getur veitt. Þannig úr garði gerð,
til þess að geta boðið liættum lífsins byrgin, byrjar nú þessi
lirfa lifsskeið silt, vorið 1942. Hvern getur nú grunað, að þetta
litla, einkennilega dýr, sem Iifir lengst suður og v.estur i At-
lantsbafi, sé sama dýrið og liinn „ógnarlangi“, sívali áll, sem
elur aldur sinn i lækjum og síkjum liérna norður á íslandi,
en þrátt fvrir þetta er því nú þannig farið, eins og nú skal
revnt að gera grein fyrir.
Eftir þvi sem Golfstraumurinn þokar lirfunni lengra og