Samvinnan - 01.08.1968, Qupperneq 31

að eigi að láta þau reka á reið-
anum og láta ábyrgðarlausa
fulltrúa neytenda í sex-
manna-nefnd ráða ferðinni,
mun það leiða íslenzkt þjóðfé-
lag til glötunar.
Því fyrr sem þessi mál eru
tekin til yfirvegunar og þeim
snúið til betri vegar, því betra.
Gunnar Guðbjartsson.
JÚHANN FRANKSSON
DE FONTENAY:
FÓÐURÖFLUN
Á ÍSLANDI
Hey hefur alla tíð verið aðal
undirstaða íslenzks landbúnað-
ar. Fram á síðustu áratugi hef-
ur ekki verið um annað fóður
að ræða, nema lítilsháttar var
notað af erlendu korni í
vandræðum. Hvert bú varð
sjálft að geta aflað þess fóð-
urs sem þurfti til að fram-
fleyta búpeningi sínum. Á fá-
einum áratugum hafa búskap-
arhættir hér breytzt á þann
veg, að nú kaupir hvert bú
verulegan hluta fóðursins að.
í verðlagsgrundvellinum er
áætlað að meðalbúið kaupi
um 4.700 kg. af kjarnfóðri og
fóðurblöndum árlega og sam-
svarar það um 13% af heild-
ar vetrarfóðri þess. Stéttar-
samband bænda leggur þó
fram tölur sem sýna að raun-
veruleg notkun hafi verið mun
hærri, eða um 6.000 kg. 4/5
hlutar þessa fóðurs er erlent
að uppruna. Árið 1967 voru
flutt inn um 50.000 tonn af er-
lendri fóðurvöru. Notkun
kjarnfóðurs hefur aukizt mjög
mikið frá ársbyrjun 1967 vegna
þess að þá var innflutningur-
inn gefinn frjáls og lækkaði
þá verðið, þjónusta batnaði og
fjölbreytni jókst. Notkun á
fóðurblöndum mun aukast
jafnt og þétt og verður að-
keypt fóður þá enn stærri hluti
af heildarfóðri búpenings í
landinu heldur en nú er. Freyr,
málgagn Búnaðarfélags ís-
lands, hvetur til þess að auka
mjólkurframleiðsluna næstu 3
árin með því að fóðra kýr bet-
ur og nota hlutfallslega meira
af kjarnfóðri í stað þess að
fjölga kúm og byggingum og
auka fjárfestingu. Fari svo,
verður kjarnfóður 25—30% af
heildarársfóðri mjólkurkúa.
Kólnandi árferði hefur síðustu
ár valdið uppskerubresti í
mörgum byggðarlögum og
minni heyfeng um land allt.
Bændur reyna að halda sinni
bústærð með því að nota kjarn-
fóður í vaxandi mæli í stað
heyja.
Opinber landbúnaðarstefna
hefur verið sú að hvetja til
meiri og meiri ræktunar. Ing-
ólfur Jónsson landbúnaðarráð-
herra og Búnaðarfélag íslands
hafa ávallt haft þá stefnu að
stuðla að stækkun túna hvað
sem aðrir hafa tautað og raul-
að um offramleiðslu og stöðu
íslenzks landbúnaðar í þjóð-
félaginu almennt. Nú sést það
bezt að þetta er rétt stefna.
Við framleiðum ekki næg hey
handa núverandi bústofni
landsmanna þegar harðnar í
ári og verðum að bæta það sem
á vantar með erlendu fóðri.
Samhliða hefur það verið
opinber stefna að stuðla að því
að erlent kjarnfóður væri hér
á boðstólum á sem lægstu
verði.
Síðan verzlun með fóðurvör-
ur var gefin frjáls um ára-
mótin 1966—1967 hafa verið
stigin stór skref í áttina að því
að gera innflutning og dreif-
ingu fóðurvöru hagkvæmari
heldur en áður var. Auk þess
eru innflutningsgjöld engin.
Þetta er stefna sem dregur
dilk á eftir sér. Það fer ekki
saman að hvetja til átaka í
ræktunarmálum og hafa svo
á boðstólum erlendar fóður-
vörur á lægsta verði og hvetja
menn óspart til þess að nota
þær. Þegar svo er komið að
fóðureiningin í maís fæst fyrir
kr. 5.50 en í töðu ekki fyrir
minna en kr. 6.00 er augljcst að
komið -er í óefni.
Það borgar sig vitanlega þeg-
ar til lengdar lætur að stækka
túnið til þess að auka afurð-
irnar og skapa öryggi í afkomu
búsins en það er seinvirkt og
kostar fjárfestingu. Með því
að auka fóðurbætiskaup má
auka afurðir strax. Fyrir eitt
kg. af fóðurblöndu sem kost-
ar 6—7 kr. skilar kýrin 2x/2 1. af
mjólk, en fyrir hana fær bónd-
inn kr. 22.00.
Þegar verðhlutföllin eru
þannig freistast margir til þess
að hugsa sem svo, að ekki taki
því að leggja á sig aukið erfiði
og fjárfestingu til þess að
koma meira af heimafengnu
fóðri í kýrnar og ekki borgi sig
að binda rekstrarfé í heyfyrn-
ingum.
Það er stefna allra frjálsra
þjóða að efla landbúnað sinn
á öllum sviðum, gera hann öfl-
ugan og fjölbreyttan og nota
til þess ýmiss konar styrki,
verndartolla og tilfærslur
fj ármagns.
íslenzk landbúnaðarpólitík
hefur einskorðazt við ær, kýr
og hey en þó dugað illa gagn-
vart heyöflun eins og áður
gat.
Möguleikar til innlendrar
fóðurframleiðslu hafa verið og
eru mikið til ónýttir og van-
ræktir að undanskilinni hey-
framleiðslunni.
Það er augljóst, að íslenzk
fóðurframleiðsla getur ekki
keppt við tollalausan inn-
flutning. Lega landsins á hnett-
inum ræður því að minna
fæst hér fyrir áburðinn og
sprettutíminn er styttri. Sum-
um þáttum í inn- og útflutn-
ingi á fóðurvörum má líkja
við kleppsvinnu. Skal nú vik-
ið nánar að þessum miálum.
Möguleikarnir í dag
Landið okkar er fyrst og
fremst grasræktarland. í gras-
rækt kunnum við hvað bezt til
verka, enda hefur tilrauna-
starfseminni verið beint að
henni fyrst og fremst. Það
vantar þó allmikið á að við
höfum kannað alla þætti
hennar nægilega vel og nýtt
þá möguleika sem hún býður
upp á. Frá hendi tilrauna-
starfseminnar hefur hrað-
þurrkun grass verið lítt sinnt.
Þó eru einmitt þarna hvað
mestir möguleikar í þá átt að
sveitirnar sjálfar geti fram-
leitt drjúgan hluta þess fóð-
urs, sem nú er flutt inn frá
útlöndum. Þarna er á ferð-
inni stórmál fyrir landbúnað-
inn og þjóðarbúið.
Vegna skorts á fóðrunartil-
raunum vitum við ekki enn,
hve mikið má nota af gras-
mjöli í kúafóðurblöndur. Árið
1965 var gerð á tilraunabúinu
á Laugardælum samanburðar-
tilraun á mjólkiurkúm með
fóðurblöndu sem innihélt 25%
grasmjöl og annarri sem var
sett saman á hefðbundinn
hátt. Var sú tilraun gerð á veg-
um Rannsóknarráðs og endur-
tekin tvívegis en ekki hefur
enn verið birtur stafkrókur
um niðurstöður. Hefur af ein-
hverjum einkennilegum ástæð-
um verið farið með tilraun
þessa eins og ríkisleyndarmál.
Það hefur þó frétzt að báðir
flokkar hafi verið jafnir fyrsta
árið.
Stérólfsvallarbú SÍS lét
blanda kúafóðurblöndu úr
60% íslenzkum fóðurtegund-
um og 40% maísmjöli og stein-
efni.
Á Stórólfsvallarbúi S.Í.S. eru stórvirkar vélar hagnýttar við heyskap.
27