Samvinnan - 01.08.1968, Qupperneq 46

GLERAUGUN
í gærkvöldi fór mannskapur-
inn á dúndrandi fyllirí. Strákur
fékk dellu og gekk í sjóinn.
Hann kom um borð að snapa
brennivín og var fullur fyrir.
Síðan langaði hann þau ósköp
að fá að drekkja sér. En hann
vildi ekki eyðileggja spari-
gleraugun sín og tók þau
snyrtilega ofan og lagði þau
snyrtilega á hafnarbakkann
áður en hann labbaði framaf.
Ætli hann hefði drukknað ef
danski hásetinn hefði ekki
stungið sér á eftir honum? Og
ætli danski hásetinn hefði
nennt að standa í þessu ef
hann 'hefði ekki verið auga-
fullur líka? Fyrsti meistari
varð samt fyllstur af Dönun-
um. Hann er herðabreiður
maður með króknef. Hann
byrjaði að veltast inn í klefann
okkar á fimm mínútna fresti
og spyrja með augun á floti í
brennivínsfroðu: „Hvor er
Oharlie?“ Við vorum friðlausir
og svefnlausir þangað til við
grófum upp lykil og læstum að
okkur. Það mun hafa verið
kraftaverk næturinnar fyrir
utan hina frækilegu björgun,
af því um morguninn reyndist
lykillinn allt of lítill. Hann
hringsnerist í skráargatinu
eins og snælda í ámukjafti.
Við hefðum eins getað reynt að
brjótast inn í Seðlabankann
með víxil að vopni og gáfumst
upp og máttum út um kýr-
augað. Það voru timbraðir og
hógværir menn sem stóðu á
dekkinu. Þeir hölluðu sér fram
á borðstokkinn og horfðu djúpt
hugsi ofan í djúpbláan sjóinn.
Nóttin sat þungt á herðum
þeirra. Þeir litu varla upp þeg-
ar kærasta næturgestsins birt-
ist á bryggjunni. Hún var að
vitja um gleraugu síns elsku-
lega. Skyldi hann hafa fengið
bágt fyrir uppátækið eða ætli
hún hafi bara verið því fegn-
ust að honum skyldi mistak-
ast að fremja sjálfsmorð?
STÝRIMAÐURINN
Stýrimaðurinn á skipinu er
á rangri hillu. Stakkels mand-
en! Hann er eins og pálmatré
á íshafsströnd, gullfiskur í
jökulá, heildsalafrú í flökun í
frystihúsi. Hann sagði mér í
morgun að hann hataði skip,
og ég las útúr augunum á
honum að honum er rammasta
alvara. Hann er stuttur og
rindilslegur og í afskaplega
víðum brókum. Honum er allt-
af skítkalt í norðangjólunni.
Hann er undarlega samansett-
ur maður. Hann vill tala um
skáldskap og svoleiðis og um
hljómlist og gríska heimspeki
og um kloflanga danska
balletmeistara. Af hverju
þurfti hann að trúa mér fyrir
því (sem hef þó ekki þekkt
hann nema dagstund) að kon-
an hans hefði verið hrein mey
þegar hann giftist henni? Sið-
an sýndi hann mér mynd af
henni og hún var óneitanlega
hreinmeyjarleg á svipinn. Síð-
an sagði hann mér líka í
óspurðum fréttum að systur
hennar hefðu haft óflekkað
mannorð þegar þær gengu í
hjónabandið. Stakkels mand-
en! Hann á næsta bágt. Það
hlýtur að vera þungbært að
þvælast um heimshöfin og
hata skip. Hann er langskóla-
genginn og bærilega lesinn og
ákaflega spurull, og honum
finnst ísland fallegt þó að hon-
um sé alltaf skítkalt í norðan-
gjólunni. Hún er því svalari
sem það er örstutt í hafísinn.
Stýrimaðurinn ætti að hnýta
fyrir buxnaskálmarnar. Gust-
urinn stendur beint á rassinn
á honum upp um þessar feikn-
víðu skálmar. Hann hefur lika
viðkvæma sál. Hann var voða-
lega aumur þegar íslenski
matsmaðurinn þóttist þurfa að
hella sér dálítið yfir hann í
gærdag. Honum fannst lest-
unin ekki ganga nógu liðugt
og hélt því fram að það væri
alltsaman stýrimanninum að
kenna. Það háði honum ekki
nokkurn skapaðan hlut þó að
hann væri ekki sterkur í
dönskunni. „Din forbandede
styrmand!" æpti hann hvað
eftir annað framan í aumingja
stýrimanninn. Og aumingja
stýrimaðurinn sem þérar
hverja einustu sál.
HRÆVARELDUR
Hrísey er falleg. Hún hreyk-
ir sér ekki hátt en hún er
svipglöð í sólskininu. Það
hjálpar líka þegar fólkið sjálft
hefur hýrlegt yfirbragð.
Kannski stýrimaðurinn fái
hlýju í kroppinn í dag. Hrísey
er gjöful. Það stóð strákur á
bryggjusporðinum og dorgaði
eftir silungi. Þeir kváðu líka
hafa ósköpin öll af rjúpu. Árni
leikari Tryggvason rær héðan
á sumrin á trillu. Konan hans
er á hjá honum og staðarmað-
ur sagði mér að þau hjónin
væru duglegir sjómenn. En þau
voru ókomin núna. Árni er víst
á leikferð í útlöndum. Ekki
hérna heldur á annarri höfn
kom ég að strák og föður hans
sem voru að landa úr trillunni
sinni. Þeir höfðu verið tvær
nætur úti og þeir héldu þeir
hefðu fiskað fyrir tíu þúsund
krónur. Strákurinn stóð varla
upp úr hnefa. En það gengur
ekki alltaf svona glatt og það
gengur ekki allsstaðar svona
glatt. Þeir voru daufir á Skaga-
strönd eins og gefur að skilja.
Vonirnar sem voru bundnar
við plássið hafa brugðist. Þó
byrjaði þetta með svo miklum
bæxlagangi. Nýsköpunarstjórn-
in ætlaði hreint að rifna af
monti. Allt átti að vera svo
fínt og fullkomið og stórkost-
legt. Hér skyldi rísa tímamóta-
pláss í íslenskri atvinnusögu.
Skipulagning og djörfung og
framtak! Komið og sjáið og
takið þátt í ævintýrinu! Nú er
næstum eins og húsin sjálf séu
hnípin. Nýsköpunarplássið
lepur dauðann úr skel. Þeir
sletta ekki einu sinni í það fá-
einum síldartittum þegar síld-
arflutningaskipin eru hérna á
ferðinni hvort sem er á næstu
slóðum. Hrifningaraldan
hjaðnaði og plássið gleymdist.
Fólkið má að heiman í atvinnu-
leit til þess að skrimta. At-
vinnuleysið hrjáir það og sumt
er farið alfarið burtu. Það er
hart að þurfa að ganga frá
öllu sínu, að standa uppi slypp-
ur og snauður eftir tuttugu
ára stríð, en hvað skal gera?
Það var ekki sumarlegt á
Skagaströnd þegar við sigld-
um þaðan. ísinn lónaði fyrir
utan og kominn júlí. Við urð-
um að fara með gát kráku-
stíg milli jakanna. Það slær
upp í þá undarlegum blágræn-
um bjarma eins og í kóralhafi.
Þetta er frosinn hrævareldur.
ÁSTIN
Það gerast ennþá ævintýrin
á sjónum. Messinn er kven-
maður. Hún ber okkur matinn
og vaskar upp fyrir kokkinn
og er í gólfunum og þvílíku á
daginn. Hún er í síðbuxum og
grænlenskri treyju og með
gúmmíhanska við verkin. En á
kvöldin verður hún allt önn-
ur manneskja. Þá fer hún í pils
og er orðin skipstjórafrú. Hún
situr uppi í brú og borðar blóð-
appelsínur og reykir langar og
klæðilegar Cecil-sígarettur.
Þetta er alltsaman heldur und-
arlegt. Það er eins og maður sé
kominn á sjóræningjaskútu.
Skipstjórinn kynnir messann
sem konuna sína, en mann-
skapurinn glottir og flissar.
Hann vill hafa það að skip-
stjórafrúin hafi bara verið
förunautur kokksins sem
42