Tímarit kaupfjelaga og samvinnufjelaga - 01.03.1907, Síða 42

42
óbreyttu lífsnauðsynjar og óunnar vörur, en geta jafn-
framt prangað út boðeyrir stóriðnaðarins.
F’ó nú þetta allt virðist ganga þolanlega enn sem
komið er, og þjóðarauðurinn fari má ske vaxandi, þá
þykir framsýnum mönnum einsæít, að hjer geti eigi
mjög Iengi svo búið gengið. Allt af sneiðist meir og
meir um nýjar lendur til góðrar framleiðslu og þeim
fjölgar, sem eigi þurfa iðnaðarvörur til stórbæjanna, hjer
í álfu, að sækja. Það sneiðist og um álitleg verkefni fyrir
auðsöfnin, svo þau veiti sína vexti í heiinahögum; þau
verða að leita nýs markaðar, hlúa að nýjum stórbæjum
í hálfnumdu löndunum og skapa þá um leið nýja keppi-
nauta. Pessar spurningar eru því nú þegar orðnar vand-
ræðaefni til úrlausnar: Hvað á að gjöra með hin miklu
sjereignarauðsöfn ? og hvaðan fáum vjer brauð, svo að
allir þessir neyti, hjer á eyðimörku?
Hjer standa menn ráðfáir, horfa á en fá lítið að gjört.
F*ó menn þykist nokkuð geta skilið þær orsakir, sem á
bak við liggja, þá er ekki svo auðgjört að stöðva straum-
inn, þar sem hann hefur náð svo miklu afli og hraða.
Meðal þeirra kvísla, sem hjer til streyma, nefna margir
þetta þrennt: of langt rekna atvinnuskipting, stóriðnað-
inn, og óþarflega fjölmenna verzlunarstjett.
í útlöndum eru margir einstakir menn og jafnvel sjer-
stakar stjettir manna, sem leitast við að taka hjer í tauma
og skýra það sem bezt að hverju stefnir. Menn reyna að
sýna fram á það, að ekki er ráð, nema í tíma sje tekið.
Haldi öllu viðstöðulaust áfram í sama horfi, sýnist
ekki svo ýkjalangt eptir því að bíða, að allar hinar betri
lendur verði yrktar og uppteknar, án þess þó að fram-
leiðendum fjölgi, hlutfallslega, móts við mannfjölgunina
í stórbæjunum. F’á rekur að því, sem þegar er farið að
bóla á, að hinar einfaldari Iífsnauðsynjar, er land og sjór
veitir, hækka stöðugt að verði og það meira en svo, að
iðnaðarvörur og atvinnugreinir stórbæjanna geti ýtt þar
sínum peðuin jafnlangt fram, til að fá eins góða aðstöðu.
Bæjabúar komast þó eigi af án þess að sækja sitt dag-