Verklýðsblaðið - 26.01.1932, Blaðsíða 2

vegsmenn um fast kaup og hækkandi kaup með
vaxandi dýrtíð. Er það ágætt fordæmi öðrum.
Sannar það verkalýðnum að verkföll geta vel
unnist, þótt á krepputímum sé.
Meðal starfsmanna ríkisins, einkum barna-
kennara, er mikil óánægja með þá tvöföldu
launalækkun, sem þeim er ætlað að þola. Er
vel hugsanlegt, að þeir hefji einnig baráttu
gegn kaupkúgun ríkisins. Á Patreksfirði, Bol-
ungarvík og Keflavík beitir verkalýðurinn sam-
tökunum til að hrinda af sér kauplækkunartil-
raununum og tekst það.
Sjómenn og verkamenn í Reykjavík bíða
hinsvegar enn átekta. Verkefnið meðal þeirra
er að undirbúa baráttuna. Og fyrst og fremst
er þá að vinna að afnámi hlutaskiptanna, og
halda hinu raunverulega kaupi.
Linubátade ila n
Alit meiri- og minnihluta undir-
búningsnefndar.
Fundur var haldinn í Sjómannafélagi
Reykjavíkur 19. þ. m. Fundarefni var launa-
deila sjómanna í verstöðvunum út á landi,
Vestmannaeyjum og Keflavík. Fundurinn sam-
þykkti áskorun til sjómanna mn að fara ekki
til þessara staða meðan á deilunni stæði.
Inn í umræðumar spannst deilan á Patreks-
firði, en tími vannst ekki til að afgreiða hana.
Aðalmálið var nefndarálit samningaundir-
búningsnefndar fyrir línuveiðara. Nefndin
varð ekki sammála og lagði fram tvö áht,
meiri- og minnihluta. Vildi meirihlutinn undir
forustu formanns sjómanna í Hafnarfirði,
Jens Pálssonar, halda fram samningum síðasta
árs óbreyttum og þar á meðal síldveiðasamn-
ingum, sem allir sjómenn er þá veiði stunduðu
síðastliðið sumar, komu allslausir frá, en
sleppa alveg kröfunni um hafnarfrí og íhlut-
un skipverja um matvælakaup. Minnihluti
nefndarinnar, Rósinkrans ívarsson, hélt fram
að teknar væru þær kröfur, sem félagið upp-
haflega stillti, á fyrra ári, sem eru fast mán-
aðarkaup og premia af afla, hafnarfrí og
frjálsa verzlun með matvæli skipverja, er
þeir borga sjálfir. Á síldveiðum sömu kjör og
á botnvörpuskipum. Rósinkrans benti á. að
þetta væru þær kröfur, er félagið hlyti að berj-
ast fyrir, til að losa sjómenn að fullu við að
vera jafnháða verðsveiflum aflans og þeir eru
nú, einkanlega á síldveiðum. Formælandi
meirihlutans taldi óhæfu að stilla svona kröf-
um því útgerðarmenn gætu orðið vondir yfir
þeirri ósvífni, að sjómönnum dytti í hug að
reyna að tryggja sér lægstu þurftarlaun. í
annan stað hélt hann mjög á lofti getuleysi
útgerðarmanna á þessum erfiðu tímum, og
sagði að sjómenn yrðu að stilla kröfum sínum
í hóf eins og hægt væri, því annað væri þýð-
ingarlaust. Einnig taldi hann nokkrar líkur
fyrir, að verðlag á síld gæti orðið betra næsta
ár en nú, en varð þá ógreitt um svör, er hann
var spurður að, á hverju hann byggði það að
svo gæti orðið, en taldi þó helzt uppgjöf ófrið-
arskuldanna og tillögur Hoovers, og var auð-
heyrt að hann hefði lesið Tímann vandlega
og sótt þangað spádóma um betra síldarverð.
Rósinkrans upplýsti að á flestum þessum bát-
nm hvíldu há sjóveð fyrir ógreiddum vinnu-
launum frá síðasta ári, og að hinir raunveru-
legu eigendur bátanna væru bankarnir, sem
ættu orðið skipin og útgerðamauðsynjarnar.
Rósinkrans hélt fast við það, að kröfu útgerð-
armanna um hlutaskipti, yrðu sjómenn misk-
unnarlaust að svara með kröfunni um fast
kaup og premíu. Með tillögu minnihlutans tal-
aði einnig Bjöm Bjarnason og með minnihlut-
anum Sigurjón Ólafsson, en lagði þó til að
hvoi'utveggja álitum væri vísað til samninga-
nefndar og var það samþykkt. Ennfremur var
samþ. að fela stjórn félagsins að fara með
samninga. Ennfremur upplýsti formaður, að
togaraútgerðarmenn heimtuðu 15% launalækk-
un og samningum um síldarveiðar væri frestað
óákveðið. Þessu máli var frestað til næsta
' Bæjarstjórnin sigar hamslausri
lögreglu á verkamenn
Kröfum atvinnulausra verkamanna, um brauð, svarað
með kylfuhöggum og misþyrmingum
Síðasti bæjarstjórnarfundur, er haldinn var
til að enda seinni umræður um fj árhagsáætl-
unina, var því miður ekki nægilega fjölmenn-
ur af verkamönnum, því fundurinn var mjög
lærdómsríkur fyrir verkamenn. Fjárhagsáætl-
unin, sem íhaldið í bæjarstjórninni hafði lagt
fram, var sýnilegt tálm þess, að íhaldið ætlar
að láta sér í léttu rúmi liggja, þótt verkamenn
þessa bæjar verði að glíma við hungurvofuna
í vetur. En sumir verkamenn höfðu búist við
því að fulltrúar Alþýðuflokksins myndu reyna
að berja fram kröfur verkamanna, sem þéim
hafði verið falið. En sú von brást. Að vísu
fluttu þeir ýmsar breytingatillögur við fjár-
hagsáætlunina, sem öllum verkalýð var ljóst
að nægði ekki á neinn hátt til að sjá verkalýð
þessa bæjar farborða þetta ár. Allar breytinga-
tillögur þeirra voru drepnar án neinnar veru-
legrar mótstöðu. Og að þeim föllnum, fannst
þeim engin þörf á að taka upp kröfu verka-
lýðsins, að bæjarstjórnin segði af sér. Þeir
hafa víst allir óttast eins og Ólafur Friðriks-
son, að við nýjar kosningar myndu verkamenn
taka upp á því að kjósa sér aðra fulltrúa en
verið hefir. Þegar fjárhagsáætlunin var af-
j greidd, sem er einstök í sinni röð fyrir sví-
I virðilega harðýðgi í garð hins atvinnulausa
verkalýðs, var fundinum haldið áfram fyrir
luktum dyrum og rædd útsvarsmál. En fjöldi
verkafólks beið fyrir utan á meðan, til að fá
tækifæri á eftir að tala við bæjarstjórnina.
Þegar fundi var lokið, kröfðust verkamenn
þess að fá bæjarstjórnina til viðtals. En þess
var synjað. Hélt bæjarstjórnin sig inni en lét
tvo lögregluþjóna gæta dyranna. Að lokum
kom þó Hermann lögreglustjóri fram í dymar
að baki lögregluþjónanna. Var hann beðinn að
koma þeim orðum til bæjarstjómarinnar, að
verkalýðurinn vildi fá að tala við hana nú,
þar sem hún væri öll saman komin. Það hafði
oft verið reynt að fá hana á fund með verka-
mönnum, en hún aldrei viljað sýna þá kurt-
eisisskyldu að koma. Nú væri tækifæri að tala
við hana um vandamál verkamanna.
Kröfðust verkamenn þess að fulltrúar flokk-
anna gæfu skýr svör um afstöðu sína til kröfu
verkalýðsins um að bæjarstjórnin segði af sér,
er hún hafði svarað kröfum verkamanna um
atvinnubætur og atvinnuleysisstyrk með sult-
arfjárhagsáætlun þessari. Kváðust þeir myndu
rýma til strax er þessi svör væru fengin.
En bæjarfulltrúamir neituðu allir að svara,
og eins kratarnir, þó Dagsbrún hafi falið
þeim að flytja málið í bæjarstjóm.
Leið nú nokkur stund.
Fóru nú að drífa að fleiri og fleiri lögreglu-
J'jónar, sem Kristinn múrari hvítliði hafði
smalað saman. Og áður en nokkurn varði
heyrðust kylfurnar hvína um höfuð
verkamanna.
Verkamenn voru lítt undir þessa viðureign
búnir, — þar sem þeir voru komnir til að
flytja mál sín fyrir bæjarstjórninni, en ekki
til að berjast við ríkislögreglu Jónasar og
kratanna. Urðu samt allmiklar ryskingar, er
' stóðu um hálfa klukkustund. Beitti lögreglan
kylfunum miskunnarlaust gegn varnarlausum
æskulýðnum og börðu einkum konur, unglinga
og gamalmenni — og misþyrmdi þeim.
Sætti lögreglan sérstaklega lagi að berja
með kylfunum aftan á háls verkamanna, og
er það eitt af hættulegustu höggunum, sem
lögreglan getur veitt. Og einum verkamanni
var haldið undir svona þrælahögg, af þeirri á-
stæðu, að hann kaus heldur að snúa að lög-
reglunni en að hafa hana að balti sér.
Meðan á ryskingunum stóð, voru bæjarfull-
trúarnir lokaðir inni í fundarsalnum undir
vernd lögreglunnar, en er ryskingunum var
að mestu lokið, var bæjarfulltrúunum hleypt
út og þeir leiddir heim undir öruggri hand-
leiðslu lögreglunnar.
„Þetta eru svörin, sem við fáum við kröfum
okkar“, varð einum verkamanni að orði, er
hann fékk kylfuhögg hjá lögreglunni.
„Þau eru andskotans mátuleg handa ykkur“,
svaraði lögregluþjónninn.
Svo mörg eru þau orð.
Verkalýðnum ætti nú að fara að verða það
fyllilega ljóst, til hvers lögreglan er launuð af
fé alþýðunnar.
Öll bæjarstjómin er meðsek lögreglustjóra
um þetta tilræði við reykvískan verkalýð. Al-
þýðuflokksfulltrúarnir virðast eiga þar óskift
mál. í stað þess að aðvara verkamenn um að
verið væri að smala lögreglunni neituðu þeir
að svara þeim spurningum sem lagðar voru
fyrir þá og földu sig þar til lögreglan kom á
vettvang. Eftir að hamstola lögreglan hafði
misþyrmt verkamönnunum, sem þeir eiga að
heita fulltrúar fyrir, og stórslasað suma,
löbbuðu þeir niðurlútir heim til sín undir
vernd þessara fanta.
Verkamenn! eigum við lengur að kaupa
vöndinn á okkur? Er það ekki skylda okkar
að hnekkja lögregluvaldi borgaranna?
Fylkjum okkur þétt um kröfur okkar, en
látum ekki hugfallast.
SamtÖk verkalýðsins eru sterkari en hung-
| urvofan og lögregluvaldið.
íundar, sem líklega verður aðalfundur, því
hann á að haldast fyrir lok þ. m.
Fundarmaður.
i
Yerkfallinu á Patreksf. lokið
Verkfallinu er nú lokið á Patreksfirði. Hef-
ir Ólafur Jóhannsson orðið að láta í minni
pokann og samið við verkamannafélagið. Er
þetta mikill sigur, því verkamenn áttu í vök
að verjast, vegna sprengingastarfsemi Fram-
sóknarbroddanna þar vestra.
Sannsöglí Morgunblaðsíns
Morgunblaðið segir frá því, að 4 lögreglu-
þjónar hafi komið á vettvang eftir bæjar-
stjórnarfundinn á fimmtudaginn. Allir sem
viðstaddir voru vissu að yfir 20 manna lög-
regluflokkur var látinn gera áhlaup með kylf-
um sínum, svo ekki skakkar nú miklu. Ekki
furða þó ekki séu sem nákvæmastar fregnirn-
ar frá Vestmannaeyjum eða Rússlandi, þegar
sannleikanum er snúið þannig við á ekki lengri
leið en frá Templarahúsinu að skrifstofu Morg-
unblaðsins.
Kommúnistaflokkurinn eflist
Ný deild á Eskifirði.
Á Eskifirði var nýlega stofnuð deild úr
Kommúnistaflokki íslands, og telur hún 17 fé-
laga.
Áhrif Kommúnistaflokksins fara nú mjög
vaxandi á Austurlandi. í hverjum kaupstaðn-
um á fætur öðrum eru stofnaðar deildir úr
flokknum.
Heilir í hópinn, félagar!