Andvari - 01.01.2004, Page 111

ANDVARI
JÓN SIGURÐSSON Á 21. ÖLD
109
byggja eingöngu á „hinum alkunnu aðalatriðum þeim, er ætíð hafa verið tekin
fram af íslands hálfu, og að nokkru leyti viðurkennd af stjómarinnar hálfu. Eg
álít því, að menn einungis eigi að halda sér við þetta.“ Svo bætir hann við:
„Þessi atriði fara ekki fram á að krefja skaðabætur fyrir þær yfirsjónir, sem
hafa orðið í stjóm landsins, fyrir það eignatjón, sem peningabreytingin hafði í
för með sér, eða fyrir þann skaða, sem atvinnuvegir landsins og efnahagur þess
hefir orðið fyrir og sem því miður má álíta óbætanlegan."43
Síðan snýr Jón sér að því að rekja þessi atriði sem em undirstaða fjárkröfu
hans og tekur þau saman í lokin:
Andvirði seldra konungsjarða reiknar hann til upphæðar
sem svarar til árgjalds upp á
Andvirði seldra stólsjarða nemur með sömu aðferð
upphæð sem svarar til árgjalds upp á
Nokkrir litlir sjóðir upp á 60.000 rd. sem gefa í árgjald
Hlutdeild íslendinga af arði af einokunarverslun
Dana á íslandi, ekki skaðabætur, heldur arðshluti
reiknaður sem hlutfall af fólksfjölda, upphæð sem
svarar til árgjalds að upphæð
Alls
34.755 rd. 40 sk.
31.769 rd. 52 sk.
2.400 rd.
50.800 rd.
119.724 rd. 92 sk.
Frá þessari upphæð dregur Jón síðan 20.000 rd. sem eigi að vera framlag
íslands til almennra mála ríkisins og kemst þannig að þeirri niðurstöðu að
danska ríkissjóðnum beri að greiða Islendingum 99.724 rd. 92 sk. á ári um
ókomna framtíð.44
Hér hefur komið í ljós að nefndarmenn voru allir sammála um að íslend-
ingum bæri að réttu lagi endurgjald fyrir stólsjarðimar. Oddgeir Stephensen
og Tscheming drógu það ekki í efa þótt þeir kysu að reisa tillögur sínar á
ástandskröfu. Bjerring, Nutzhom og Jón Sigurðsson voru sammála um að
ganga að mestu út frá reikningskröfu. Fyrir utan þá tillögu Jóns að ríkissjóð-
ur endurgreiddi íslendingum hluta af arði af einokunarversluninni er munur-
inn á tillögum hans og aldanska minnihlutans í nefndinni einkum ólíkt mat á
verðgildi seldra konungs- og stólsjarða. Danimir reikna þær á tæplega
300.000 ríkisdali sem gefa 12.000 ríkisdali í ársvexti. Jón kemur niður á
ársvextina 66.525 ríkisdali sem mundi svara til höfuðstóls upp á 1.663.125
ríkisdali með þeim 4% vöxtum sem reiknað var með. Eg á satt að segja erfitt
með að skilja sumar forsendurnar fyrir reikningum Jóns. En í meginatriðum
er munurinn á aðferðum þessara tveggja minnihluta nefndarinnar sá að
Danimir reikna einfaldlega 4% vexti af verði jarðanna, en Jón reiknar árleg-
ar landskuldir og kúgildaleigur þeirra og vill að ríkissjóður standi skil á þeirri