Andvari - 01.01.1948, Blaðsíða 82

78
Grimur Thomsen
ANDVARI
er, nieð þeim mun meiri alúð sökkvir andi þeirra sér niður
í bylgjur viðburðaríkrar fortíðar, ef hann er á annað borð
gæddur nokkurri skáldgáfu. Tunga hennar er baldnari en svo,
að hún geti sætt sig við að láta beizla sig með málfari erlendrar
samtíðar sinnar, en í orðfæri sínu hefur hún geymt liinn sér-
lcennilega þrótt og kjarna göfugrar fortíðar, er mundi þykja
stinga mjög í stúf við einfaldleika og svipleysi hinna Norður-
álfumálanna, ef bókmenntir hennar yrðu nokkurn tíma kunnar
almenningi annars staðar. Þjóðin hefur varðveitt fornlega
gamansemi tengda Iiljóðlátu þunglyndi, og er hvort tveggja
ásamt öðru undirstaða skrumlausrar og þróttmikillar skap-
gerðar. Loks á hin kynlega og hrikalega náttúra landsins, þar
sem sí og æ skiptast á tignarlegur mikilfengleiki, unaðsleg
sveitasæla og kaldranalegar, óyndislegar auðnir, ríkan þátt
í að móta djúphugult og Ijóðrænt lundarfar. Þjóðernið skortir
ekki andlegan þrótt til að skapa frumlega gáfumenn, en það
hefur lika i sér fólgna hneigð til að láta sér lynda kjör sín;
hún kemur gáfumönnunum til að draga af sér og bægir þeim
frá að taka þátt í ólgandi lifi samtíðar sinnar, svo framarlega
sem lífskjör þeirra taka ekki gagngerðum breytinguin. Þessi til-
hneiging til að sætta sig við allt, scm er rauði þráðurinn í nú-
tíð þjóðarinnar — því að hún lifir fyrst og fremst í endur-
minningunni um fortíð sina — á rætur i þunglyndishneigð
hennar og læsir sig jafnvel um allt hennar eðli, og hún er ein-
mitt sá jarðvegur, sem hinn óframfærni Ijóðsnillingur er
sprottinn úr, skáldið, sem hefur þá djúphyggju og innileik
til að bera, sein vekur honum stöðugt óbeit á að láta ljóð sin
liggja á glámbekk, svo sem er aðal og einkenni vorra tíma.
Þessi óframfærni Ijóðsnillingur er íslendingurinn Bjarni
Thorarensen. Hver sá, er nokkur kynni hefur af því, sem
gengur og gerist í heimi bókmenntanna, hlýtur að furða sig
á, að til skuli hafa verið sannarlegt skáld á 19. öldinni, er var
einn af þeim fáu — þeir verða aldrei margir —, sein elcki kunni
að meta svo gildi sitt, að hann kærði sig um hrós samtíðar
sinnar, sem ekki lét sér annt um að ljóð sín geymdust og þaðan
af síður um, að þau væru gefin út. Þótt hann hefði ekki verið