Verkalýðsblaðið - 01.04.1980, Blaðsíða 4

VERKALÝÐSBLADIO-STÉTTABARÁTTAM
m Ganga verður
út frá því
sem eðlilegum
hlut að
börn fæðist“
Á baráttufundi Rauðsokka þ. 8. mars sl. var
safnað fé til stuðnings Auði Oddgeirsdóttur,
iðnnema, starfsmanni Slippstöðvarinnar á Akur-
eyri, sem ekki fengi greitt neitt fæðingaror-
lof, eins og flestar aðrar konur í sömu aðstöðu.
Okkur fýsti að fræðast nokkuð nánar um mál
Auðar, og leituðum því til hennar. Hún varð
géðfúslega við beiðni okkar um viðtal, en auk
þess ber að geta að þær upplýsingar sem birt-
ast í greinunum hér á síðunni um fæðingarorlof,
eru flestar frá henni ættaðar.
Sjálfsögð
mannréttindi
- Auður, hvers vegna
færðu ekki fæðingarorlof?
- Ég rak mig á þá furðu-
legu reglu að iðnnemar eiga
engan rétt á neinum greiðsl-
um í þá þrjá mánuði, sem
nauðsynlegt er talið að
mæður einbeiti sér að barni
sínu. Ástæður þessarar reglu
er sú að atvinnurekendur
greiða ekki í atvinnuleysis-
tryggingarsj6ð fyrir iðn-
nema. Þar með fá iðnnemar
hvorki atvinnuleysisbætur
nú fæðingarorlof. Ég trúði
þessu varla3 en þetta er
víst staðreynd. Það er
sárt til þess að vita að
iðnnemar skuli ekki hafa
svo sjálfsögð mannréttindi
í samningum sínum.
Augljóst misrétti
- Hefurðu reynt aðrar
leiðir til að fá greidda
þriggja mánaða framfærslu
vegna fæðingarinnar?
- já, úg haf kannað
hvort til sáu einhverjar
imdantekningar en svo er
ekki. Ég skrifaði Jafnrétt-
isráði til að kanna hvort
það gæti eitthvað gert. Her
er augljðslega um misrátti
að ræða, bæði milli iðnnema
eftir því hvoru kyninu þe-ir
tilheyra og á milli kvenna
í ólíkum starfsgreinum.
Eiigin svör hafa enn borist
þaðan. Einnig skrifaði ég
Rauð sokkahreyfingunni til
að láta þær vita af þessu
tilfelli og nota það, t.d.
í skrifum á jafnráttissíðu
Þjóðviljans. Þær brugðust
mjög skjðtt við og höfðu
samband við mig. Þær vildu
gera úr þessu stórt mál og
8. mars var framundan. Til
að vekja athygli á þessum
málum hófu þær söfnun undir
mínu nafni og söfnuðu á
fundínum 65 þúsund kránur,
sem teTst mjög mikið.
Táknræn s-öfnun
- Er slfk söfnun rétt
aðferð?
— Þetta er táknræn söfn-
un til að vekja með henni
athýgli á kjörum iðnnema.
En auðvitað er slík söfnun
engin lausn,, því að fjöl-
margar konur eru í sömu
sporum og égf Lausnin er
sú að gengið sú út frá því
sem eðlilegum hlut að börn
fæðist og gert ráð fyrir
því sem sjálfsögðum hlut í
atvinnuuppbyggingu landsins.
- Hvernig ætlarðu að
komast af kauplaus í þrjá
mánuði?
-Ég hef eingöngu unnið
dagvinnu síðasta árið og
hef haft í laun 2Ó0 þús.
kr. Þá er eftir að draga
frá skatta og önnur gjöld.
Af þessu hef ég ekki getað
lagt neitt að ráði til
hliðar. Nú ég á ekki barnið
ein. Karlinn minn er í námi,
og varla hrökkva sumarlaunin
hans til að framfleyta okkur
öll í langan tfma. Ég fékk
ábendingu um það frá þremur
félagsráðgjöfum að sækja um
aðstoð frá Félagsmálastofn-
un Akureyrar í þessa þrjá
mánuði. Ég eigi fullan rétt
á slíkri aðstoð. Fordæmi
séu til fyrir slíkri aðstoð,
amk. í Reykjavík. Ég er búin
að skrifa Félagsmálastofnun
og vonast eftir jákvæöu
svari.
Erfitt að fá vinnu
- Hvert er álit þitt á
nýja frumvarpinu og ákvæð-
um þess um fæðingarorlof?
- Mér finnst þetta já-
kvætt frumvarp og það boðar
breytingar til batnaðar, ef
það verður samþykkt. Hins
vegar mundi það leiða til
nokkurs kostnáðarauka fyrir
atvinnurekendur. Ég er ansi
hrædd um að einmitt það
verði til að valda konum
erfiðleikum við að fá vinnu.
Þegar ég lauk verklegu tré-
smíðanámi í Iðnskélanum
vorið 1978 þurfti ég að
komast á samning til að
geta lokið náminu. Ég fér
til flestra húsgagnaverk-
stæða og nokkurra húsasmíða-
meistara hér á Akureyri, en
hvergi fékk ég samning. A
einum stað þar sem ég sétti
um, var bekkjarbréðir minn
tekinn. Hann sagði mér að
eigendurnir hefðu ekki þor-
að að taka áhættuna vegna
þéss að ég var kona. Ég
held að sama ástæða hafi
verið hjá þeim hinum, sem
neituðu mér um samning. Ég
er smeyk um að þetta við-
horf breytist ekki, meðaif
atvinnurekendur taka bein-
an þátt í fæðingarorlofs-
greiðslum til kvenna.
- F.
„Barlómi atvinnurek
ber okkur aö taka m<
varúð“
- rætt við Björn Arnórsson, hagfræðing,
um stöðu frystiiðnaðarins
húsin annars staðar á land-
inu, en láta mun nærri að
11 - 12% af freðfiskfram-
leiðslunni á landinu komi
frá Suðurnesjum."
Síðar í skýrslunni kemur
fram að af frystihúsunum
24 megi segja að 9 - 11
þeirra skipti höfuðmáli,
"bæði að því varðar atvinnu-
líf og framleiðslu. Þessi
hús eru með nálægt 80% af
freðfiskframleiðslunni á
svæðinu."
Vorkenni ekki
Þetta er hlutur sem ætti
að liggja x augun upp fyrir
hvern og einn, að það er
hrikalegt bruðl með fjár-
magn að vera með 24-faldan,
uppbúnað af tækjum, kössum
og öðru þ.h. í öðru lagi
gerir smæð þessara frysti—
húsa það að verkum að dæmi
eru um að þegar þau fá sér
togara, ná þau ekki að
vinna upp úr honum. Þegar
komið er í mitt skip fer
afgangurinn í gúané. í
þriðja lagi er rétt að
benda á að einmitt á Reykja-
nessvæðinu er eitt full—
komnasta vegakerfi lands-
ins. Maður vorkennir manni
ekki meira að fara úr
Grindavík til Keflavíkur
í vinnu en manni úr Breið-
holti vestur í bæ.
Það keniur reyndar fram
í tillögum þeim sem starfs-
hépurinn, vann og ég vitnaði
í áðan, að þarna verði kom-
ið af stað miklu meiri sam-
einingu á þessum fyrirtækj—
um. Mér er ekki kunnugt um!
hvað hefur verið gert í
framhaldi af 'þessari
skýrslu en mig-; grunar að
það sé harla lítið.
"A einu máli hef ég haft mikinn áhuga. Hvernig
hafa t.d. fiskverðsákvæði áhrif á afkomu frysti-
húsanna? Fiskverðið hækkar, frystihúsin reka upp
ramakvein - nú þarf að lækka gengið. En að hve
miklu leyti eru sömu eigendur að útgerðinni og
vinnustöðvunum? Ég hef reynt að afla þessarar upp-
lýsinga.eru ekki til'. Með fiskverðshækkun eru
jú peningarnir færðir úr einum vasanum í annan-
Þarna er pottur bij'otinn með upplýsingar."
Sérhæfðar aðgerðir
Taka tillögur t.d. stjérn
málamanna í efnahagsmálum
nokkur mið af raunverulegu
ástandi? Þeir virðast a.m.k.
nokkuð sáttir við ébreytt
ástand.
- Allar efnahagsmálatil-
lögur stjérnmálaflokkanna
byggjast á meðaltölunum.
Dreifingin er hins vegar
mjög mikil. Það gildir t.d
það nákvæmlega sama um
verslunina og frystiiðn-ð -
inn. Afkomutölurnar þar -’ex<
stérgréðann hér í Reykja
þar sem tapfyrirtækin og
t.d. vandi dreiffeýCLisins ;r
reiknað með.
Ég er ekki að métmæla
því að almennum aðgerðum sé
beitt í efnahagslífinu. Þá
á ég við fjárlög, vexti,
peningámál og annað þ.h.
Við þurfum miklu meira að
snúa okkur að sérhæfðum að-
gerðum, líta á þessi tap-
fyrirtæki, gera upp við
okkur hvort þau eigi rétt
á sér miðað við þær þarfir
sem við höfum skilgreint._
Hvað þurfum við stéran flota
hve mikið af frystihúsum og
hvar. Atvinnu- og byggingar.
sjénarmið þurfa lfka að
s.iálfsögðu að vera með í
daeminU,
Við þurfum að kíkja á
tapfyrirtækin, þurfum við
á þeim að halda? Ef við
þurfum á þeim að halda,
hika ég ekki við að segja
að veita megi þeim aðstoð
við að komast á legg, e£
þau geta sýnt fram á að
þau verði rekstr&Thæf innaii
einhvers ákveðins tíma og
að þau séu þjéðhagslega
nauðsynleg. Annars verðum
við að leggja þau niður.
Atvinnuleysi
Myndi þetta orsaka at-
vinnuleysi, t.d. á Suftur-
nesjum?
- Það er erfitt að segjja.