Nýtt kirkjublað - 01.10.1911, Blaðsíða 7
223
NÝTT KIRKJUBLAÐ
er fyrir, að séu ykkur sjálfum undarlega hulin, og gjöra það
án ])ess að valda neinu hneyksli að ó])övfu“.
Á eftir þessum inngangi kemur lýsing á „Norðurálfu-
miðlungsmenninu“. Hún er á þessa leið:
„Mér birtist mannvera, fráhorfm náttúrunni og þó ekki
mótuð af listinni; vel að sér, en ekki mentuð; hæf til að Iæra,
en ekki til að hugsa. Hann er alinn upp við kenningar trú-
arinnar, en hann trúir þeim ekki í raun og veru. Samt hefir
hann óljósa hugmynd um það, að hyggilegt sé, að dylja van-
trúna, sem hann tæpast er nægilega skynugur til að kannast
við, undir guðræknishjúp. 011 guðrækni hans er ytri guðs-
dýrkun og vanabundin. Siðferðislíf hans er alt að einu ytri-
þjónusta, sem trúarlífið. Miskunnsemi, skírlífi, sjálfsafneitun
og heimsfyrii'litning — alt þetta eru orð, sem hann hefir ver-
ið uppalinn við; — og orð, og ekkert annað, hefir það alla
tíma verið honum; því hvorki hefir hann séð aðra framfylgja
þessum orðum, né nokkru sinni sjálfur hugsað til að fram-
fylgja þeim. Áhrif þeirra eru nægilega kröftug til þess, að
gera hann að æfilöngum hræsnara, en ekki nægilega kröftug
til hins, að færa honum heim sanninn um hræsni hans. Hann
er ánægður, ef hann breytir eins og aðrir breyta; ogþarsem
honum er ókunnugt um hið andlega líf, þá lifir hann og
hrærist algerlega í hinum efnislega heimi. Hann verður að
bláberu vinnuverkfæri. I þjóðfélagi ykkar úir og grúir af
mönnum, sem eru ekkert annað en „verkfæri“. Af ávöxtun-
unum skuluð þið þekkjast. Sigrar ykkar á sviði aflfræðinnar
eru ekkert annað en ranghverfan á gjaldþroti ykkar andlega
líts. Vélar getið þið smíðað, og þær að gagni! En að til-
biðja, að þrá dásemdir andans — hvað megnið þið í þeim efn-
um!“ — —
Er ekki merkilegt, að heyra kínverskan heiðingja halda
slíka áminningarræðu yfir „hinni kristnu“ Norðurálfu! Ef
til vill á lýsingin á sumum stöðum sérstaklega heima um
ensk þjóðareinkenni. En hitt dylst þó eigi, að í öllum aðal-
atriðum á hún einnig við okkur; hún snertir rnikinn hluta af
flokki verkmanna og auðmanna í okkar eigin jijóðfélagi.
Fjáðir fésýslumenn og félausir öreigar — það er „mann-
arðurinn11 í þjóðfélagslifi vorra tíma. „Menn, sem vanlar