Tímarit iðnaðarmanna - 01.12.1966, Síða 47

Eins er það aukið hagræði, þegar kaupbreyting á sér
stað, að þurfa ekki að umreikna verðskrána í krónu-
tölu, því hún inniheldur svo mörg verð og fjölbreyti-
leg.
Samningu nýju verðskrárinnar annaðist, ásamt
nefndum frá sveinum og meisturum, Torfi Ásgeirsson
hagfræðingur. Hefur hann hlotið verðskuldað lof og
viðurkenningu fyrir þau störf. í því sambandi vil ég
aðeins geta þess, að þegar fulltrúar Norræna Málara-
meistarasambandsins héldu þing sitt í Reykjavík fyrir
fimm árum var að nokkru kynnt verðskráin og vakti
hún slíka athygli og þótti svo vel uppbyggð, að Köben-
havner Malerlaug fékk reykvískan mælingarfulltrúa til
Hafnar, til þess að flytja um verðskrána fyrirlestra og
greiddi af því allan kostnað.
Ég fullvissa ykkur um, að verðskrá málara er ekkert
leyniplagg, sem aðeins útvaldir mega líta. Hún stendur
þvert á móti öllum þeim opin, sem áhuga hafa á að
kynna sér hana, og væri stéttinni mikill greiði gerður
með því að sem flestir þeir, sem verðskráin snertir,
gerðu það. Því að hleypidómalaus gagnrýni, sem sett
er fram af þekkingu, ætti að vera öllum til gagns.
1 þessu sambandi vil ég upplýsa: Eftir að verðlags-
eftirlitið var stofnsett og lögfest hefur engin verðskrá
verið í gildi eða verið breytt án samþykkis viðkom-
andi verðlagsyfirvalda. Mér er kunnugt um að Málara-
meistarafélag Reykjavíkur hefur bæði með bréfi og
munnlega óskað eftir því við viðkomandi ráðuneyti, að
það skipaði nefnd fulltrúa, sem ynni að verðskrár-
endurskoðun með fulltrúum stéttarinnar til frekara ör-
yggis fyrir neytendur. Ráðuneytið hefur enn ekki talið
vera ástæðu til þess.
Verðskrá málara er miðuð við gildandi tímakaup í
dagvinnu á hverjum tíma. Gagnvart kaupanda verks-
ins er miðað við meistarakaup, en við greiðslu meist-
ara til sveina er miðað við sveinakaup.
Við hvert taxtanúmer í verðskránni er tilfærður sá
tími á einingu (reiknaður í mínútum), sem áætlaður er
að fari til verksins, væri það unnið í tímavinnu. Þegar
verkið er unnið eftir verðskránni, er verkið verðlagt í
samræmi við hinn áætlaða tíma, án tillits til þess hvort
sá sem verkið vinnur, notar til þess lengri eða skcmmri
tíma. Hver einstakur vinnuliður er í flestum tilfellum
miðaður við eina yfirferð. Verðskráin er miðuð við að
verkið geti gengi hindrunarlaust og önnur vinna á
staðnum tefji ekki fyrir.
Það er viðurkennd staðreynd um allan heim og í
öllum atvinnugreinum að afköst í tímavinnu eða eftir
mánaðarkaupi, eru mun minni en í ákvæðisvinnu og
geta ekki öðruvísi orðið svo neinu nemi. Við verðum
nauðugir viljugir að bíta í það súra epli, að maðurinn
almennt er þannig gerður, að hann er sérhlífin og ófús
til þess að leggja að sér umfram það nauðsynlega,
nema til komi örvun eða kallað sé fram aukið vinnu-
framlag með voninni í ábata.
TfMARIT IÐNAÐARMANNA
Mig langar til að taka tvö sláandi dæmi, sem þið
þekkið flestir sjálfsagt miklu betur en ég.
I fyrra lagi hvað hlutaskipti sjómanna snertir, sem
frekar heyrir til svokölluðu kaupaaurakerfi, þar sem
kauptrygging eru lágmarkslaunin, en aukinn hlutur, ef
fæst, gefur von í meiri peningatekjur. Það dylst eng-
um, sem til þekkir, að oft er annað yfirbragð á þeirri
skipshöfn, sem aflað hefur umfram tryggingu, eða er
að keppa um efstu aflasætin, heldur en hinni, sem enga
vonina hefur eða viljann til þess að ná hlut. Ef þið
væruð útgerðarmenn (sem þið jú eruð surnir), hvern
hlutinn munduð þið greiða með glaðara geði, þann sem
væri t. d. kr. 50.000,00, en næði ekki umsamdri trygg-
ingarupphæð, eða hinn sem væri tvisvar eða þrisvar
sinnum stærri, vegna meiri afkasta, útsjónarsemi og á-
huga fyrir starfi, vegna meiri sóknar og aukins afla. Ég
er ekki í neinum vafa með svarið.
1 síðara lagi ákvæðisvinna við síldarsöltun. Síldar-
söltun í ákvæðisvinnu hefur um áratugi tíðkast hér á
landi og var framan af verðákveðin einhliða af at-
vinnurekendum, en í seinni tíð verið samningsatriði
milli atvinnurekenda og verklýðsfélaga. I dag fær
stúlka um kr. 73,00 fyrir að salta i hverja tunnu og er
það eflaust að nokkru miðað við stopulleika hráefnis-
ins, því þá er einnig atvinnurekanda hagur að því, að
sem mestu af hráefninu sé breytt í sem dýrasta vöru.
Ég held að enginn atvinnurekandi sjái ofsjónum yfir
þeim kr. 73,00, meðan söltun stendur yfir, en mundu
þá frekar óska sér, að allar þeirra söltunarstúlkur væru
þess umkomnar að hola niður í tvær tunnur á klukku-
stund, eins og þær röskustu leika sér að. Enda er alltaf
barizt um þær beztu og afkastamestu á plönin.
Um þessi mál eru til bækur og rit sem hundruðum
skipta og við höfum aðgang að, svo einsýnt er að slíku
verða ekki gerð nein tæmandi skil í stuttu erindi, en ég
hef aðeins reynt að draga fram hið algengasta og aug-
ljósasta, sem máli skiptir.
Eftir það sem ég hef sagt vonast ég til að fundar-
menn geri sér ljósari grein fyrir þeim vanda og einnig
ávinningi sem ákvæðisvinna leiðir af sér.
1 stuttu máli, dekkri hlið ákvæðisvinnu, frá sjónar-
hóli launþega, er aukningin á vinnuhraðanum sem
starfsmaðurinn er örvaður til. Því er hinsvegar til að
svara að ákvæðisvinnan er fyrst og frcmst fyrir full-
fríska menn og opnar þá jafnframt ný tækifæri til lækk-
unar vinnutímans.
Bjartari hliðin er einnig stærri. Aðalatriðið fyrir
launþegann er tekjuaukningin, sem þeir stofna til með
ákvæðisvinnu vegna hærra raunverulegs tímakaups og
hvers eðlis sú tekjuaukning er. Dæmi eru til um að
raunverulegt tímakaup við ákvæðisvinnu sé 200%
miðað við samningsbundið tímakaup sem við nefnum
ioor/. Líklegra er þó algengast, að það liggi milli 130
og 160% í ákvæðisvinnu, sem grundvölluð er á vinnu-
rannsóknum.
103