Iðunn : nýr flokkur - 01.10.1930, Blaðsíða 3

IÐUNN
Frá heimsstyrjöldinni miklu.
Um heimsslyrjöldina miklu hefir
verið ritaður aragrúi af bókum.
Fyrst eftir stríðið bar mest á varnar-
og ádeiluritum. Stjórnmálamenn
og hershöfðingjar báru sök af sér
eða kendu mótherjunum stríðið.
Þessum skollaleik hefir slotað, og
sanngjörnum mönnum kemur
saman um, að fyrir upptök stríðsins
verði aldrei komist. Orsakir þess
liggja dýpra og eru flóknari en
svo, að þær verði allar raktar.
Hermennirnir sjálfir voru fyrstu
árin mjög þögulir um stríðið. En
gefin voru út bréf og dagbækur látinna hermanna, og
einstaka sögur birtusf, svo sem »Le Feu« eftir Henry
Barbusse þegar 1916. Þegar frá leið, losnaði um tungu-
höft hermannanna, fleiri og fleiri bækur um stríðið voru
gefnar út. Frásagnarefnið var ótæmanlegt. Og hin mikla
athygli, sem bók Remarques vakti um öll lönd, hefir opnað
markað fyrir hverja bók, sem flytur frásagnir úr stríðinu.
Og síðan hafa þær margfaldast og eru lesnar með mestri
áfergju allra bóka. Meginþorri þeirra eru sögur, þá leikrit
og ljóð. Fjögur leikhús í Berlín byrjuðu í haust sýningar
með leikritum, er sýna áttu atburði úr stríðinu. Það má nærri
geta, að bækur þessar eru misjafnar að gæðum og gefa ekki
allar sanna mynd af stríðinu. I raun og veru gefur engin
þeirra alsanna mynd. Stríðinu verður ekki lýst né gert
Iðunn XIV. 22