Handbók fyrir hvern mann - 01.01.1904, Page 25

23
Voz- V e r z 1 u n a rv o g Eining vogarinnar er pund
(®)frá31/i 1853, er það jafnt 112 kilogram, áðuráttu62
% að verajöfn teningsfeti hreinu (distilleruðu) vatni og
var þá um 1 /1000 ljettara cn núgildandi %. 1 %. er Ioo
kvint á lo ort, 1 vætt er Io fjórðungar á lo % Áður
var talið í skippundum á 2o lýsipund á 16 % á 32
lóð, Vætt var talin Sfjórðungar og I pund 2 merkur.
Oull og silfurvog. Frá i/x 1875 á í verzlun að
vega gull, silfur og aðra góðmálma einnig gim-
steina og perlur í kílogrömmum á 1000 gröm. (1 kílo-
gram = 2 pd.; 1 gram = 2 ort).
Reynsluvog. Við gull: 1 mark á 24 karat á
I2 gren (=288 gren). Við silfur: 1 mark á 16
lóð á 18 gren (=288 gren). Vaiialega eru smíðis-
gripir úr giílli 14 karat og úr silfri 13^/b. Frá Vi
1893 á þó gullsmíði að vera 0,585 (14,040 karat) og
silfursmíði 0,826 (13,215 karat) þó meiga skeiðar og
gafflar einnig vera 11 karat.
Meðalavog er eftir gramma kerfinu (eins og gull
og silfurvog).
METRARKBRFIÐ
var upphaflega innleitt á Frakklandi 1800, en gildir
nú í öllum ríkjum Norðurálfu nema Danaveldi, Eng-
landi og Rússlandi. Einnig lengdarmálsins metri
átti að vera 10 milljónasti hluti af vegalengdinni frá
heimskauti til miðjarðarlínu; 1841 var þessi vegalengd
þó eftir Bessels mælingu talin 10000855 m. og
1880 eftir Clarkes mælingu 10001869 m. Sjerstakt
yið kerfi þetta er tugaskiftingin; fyrir framan eining-