Gripla - 01.01.1977, Blaðsíða 80

76
GRIPLA
sögulegu heimildargildi fortitils þeirrar sögu. Þar með er þó ekki sagt
að sagan sjálf eins og hún er nú varðveitt, sé 13. aldar rit. Gæta verður
þess að mjög lítill hluti þessarar bókmenntagreinar er til í sinni upp-
haflegu norrænu mynd. Allur þorri textanna er aðeins til í íslenskum
handritum frá 14. og 15. öld og síðar. Þessir textar hafa oft verið
dæmdir hart, þeir bornir saman við völsku kvæðin og bent á margvísleg
frávik, villur, viðauka og styttingar. Þetta er að mínum dómi ómaklegt.
Það má ekki eingöngu líta á þessa texta sem eftirrit glataðra norskra
eða íslenskra forrita heldur verður einnig að meta þá bókmenntalega
út frá félagslegum forsendum. Áheyrendur á íslandi 14. og 15. aldar
kunna að hafa gert aðrar kröfur til sagnanna en þeir sem á hlýddu við
hirð Hákonar gamla og sona hans. Og við þær aðstæður sem ríkja á
íslandi á 14. og 15. öld kunna ritklifin um forsögn konunga að hafa
öðlast aðra merkingu — en það er önnur saga.
SUMMARY
1
At the beginning of Tristrams Saga there is a well known passage which provides
us with both the date of the translation (1226) and the translator’s name (Brother
Robert). This passage is preserved only in 17th century paper MSS. The aim of
this paper is to try to find out how reliable the passage is as a source of literary
history and also whether it could be called a preface as many scholars have done.
In the first chapter the author refers to earlier opinions regarding Tristrams Saga
and the other six prose-romances (riddarasögur) which have been attributed to
Brother Robert. Nothing is known of this Brother Robert but the name appears in
a slightly different form (Abbot Roðbert) in the colophon of Elis Saga (Elie de
St. Gille) in the 13th century Norwegian MS, De la Gardie nr. 4-7 fol.
2-3
These sections contain a discussion of classical and mediaeval rhetorical theories
of the exordium and its function in Old French and Middle High German
romance; it appears that compared with those only two or possibly three of the
Old Norwegian-Icelandic translated riddarasögur seem to have used the technique
of the rhetoricians for the exordium. The passage preceding Tristrams Saga can
neither be counted with those nor fit to the given definition of prose prefaces.
4
The passage in front of Tristrams Saga claims the patronage of the Norwegian
king Hákon Hákonarson the Old (wrongly called King Hákon V in Gaston Paris,
Historie Poétique de Charlemagne, Paris 1905, 148; Paul Aebischer, Rolandia