Tímarit lögfræðinga - 01.12.1997, Blaðsíða 9

lagsmálum og breyttum ávöxtunarkjörum sparifjár. Með dómi Hæstaréttar voru
tjónþolanum dæmdar töluvert hærri bætur en héraðsdómur hafði dæmt.
Eins og fram kom í fyrri grein okkar höfðum við áður, að ósk allsherjar-
nefndar, borið bótareglur hinna nýju skaðabótalaga saman við eldra bótakerfi.
Niðurstaða okkar varð sú, að margfeldisstuðull 1. mgr. 6. gr. laganna þyrfti að
hækka úr 7,5 í 10,0 svo samsvörun yrði milli eldra og yngra bótakerfis.
I fyrmefndu hæstaréttarmáli, lá fyrir útreikningur tryggingafræðings um að
höfuðstólsverðmæti taps vegna varanlegrar örorku næmi 2.501.400 krónum að
meðtöldu tapi lífeyrisréttinda, væri reiknað með 6% afvöxtun framtíðartekna.
Tapið næmi hins vegar 3.052.694 krónum að meðtöldu tapi lífeyrisréttinda
miðað við 4,5% framtíðarvexti. Tjónið reiknaðist þannig 22% hærra í síðara
tilvikinu.
Aftur á móti verður ekki ráðið svo óyggjandi sé, hvort forsendu um lækkun
eða frádrátt frá bótum vegna skattfrelsis og hagræðis við eingreiðslu o.fl. hafi
jafnframt verið breytt. Ástæðan er sú, að í málinu dæmir Hæstiréttur í einu lagi
bætur vegna varanlegrar örorku og miska, sem þannig voru samtals ákveðnar
2.100.000 krónur. Þessi aðferð gerir örðugt um vik við afmörkun frádráttar frá
reiknuðu tjóni.
Til að nálgast svar við þessu yrði að áætla, hver hlutur miskabótanna í
heildarfjárhæðinni sé, en sá hluti bóta sætti ekki frádrætti af framangreindum
sökum í eldra bótakerfi. Hugsanlega má reikna sér til með samanburði á
dóminum sjálfum og sératkvæði eins dómara, sem gerði þann eina ágreining,
að leggja bæri til grundvallar dómi 5% framtíðarvexti, en ekki 4,5%. Sú aðferð
gefur ástæðu til að ætla, að miskabætur hafi verið ákveðnar 100.000 krónur og
lækkunin samkvæmt því orðið um 35%. Ef þessi ályktun fær staðist stendur
eftir, að miskabætur í þessu tilviki eru mun lægri en við höfum áður komist að
niðurstöðu um að væri dómvenja og skerðingin jafnframt mun meiri. Á þessu
skal hér vakin athygli. Við viljum hins vegar leggja áherslu á, að varhugavert
hlýtur að vera að draga slíkar ályktanir af einum dómi, þar sem ekki er gerð
sérstök grein fyrir þessum álitaefnum í forsendum dómsins. Varðandi skerðing-
una ber þó að líta til þess, að í tilviki þessa tjónþola voru til staðar rök fyrir
meiri skerðingu bóta en í ýmsum tilvikum öðrum. Um var að ræða ungan tjón-
þola, lága örorku og svo háar tekjur, að launaígildi örorkubótanna hefði lent að
fullu í staðgreiðsluskatti.
Það dregur enn úr fordæmisgildi dómsins varðandi frádráttinn að nokkru
síðar gengu hæstaréttardómar þar sem frádrátturinn var ákveðinn milli 25 og
30%, sjá H 1995 1052 og H 1995 2194.
Svar okkar við spurningu allsherjamefndar í 1. tölulið bréfs hennar var að
okkur þætti ljóst, að breytt forsenda um afvöxtun í dómi Hæstaréttar leiddi til
þeirrar niðurstöðu, að hækka þyrfti margfeldisstuðul 1. mgr. 6. gr. skaðabóta-
laga umfram það, sem við höfðum áður talið, svo samsvömn yrði milli eldra og
yngra bótakerfis. Fyrirvari um hugsanlegan aukinn frádrátt, er kynni að felast í
dóminum, sbr. að framan, breytti ekki þeirri niðurstöðu.
233