Tímarit lögfræðinga - 01.09.2000, Síða 9

aðila. Slíka heimild er að finna í 1. mgr. 58. gr. laga nr. 75/1981 um tekjuskatt
og eignarskatt (tskl.). Reglur sem þessar má kalla milliverðsreglur og byggja
þær oftast á armslengdarsjónarmiðum, sbr. nánar hér á eftir.1
Milliverðsreglur skipta máli í innanlandsrétti ríkja, en það er þó einkum í
alþjóðlegum skattarétti sem þessar reglur hafa öðlast mesta þýðingu. Vaxandi
mikilvægi alþjóðlegrar verslunar og viðskipta hefur haft í för með sér mikla
fjölgun fjölþjóðlegra fyrirtækja sem standa í strangri samkeppni sín á milli. Það
verður æ algengara að félög eigi dótturfélög í öðrum löndum eða reki þar
starfsemi frá föstum atvinnustöðvum. Þá hefur skattasamkeppni milli landa
farið harðnandi, þar sem einstök lönd reyna að draga til sín fjárfestingar með
hagstæðu skattalegu umhverfi eða samræma skattareglur sínar reglum annarra
þjóða til þess að koma í veg fyrir flutning atvinnurekstrar og fjárfestingar úr
landi. Nauðsyn glöggra og skýrra milliverðsreglna hefur því aldrei verið meiri
en nú.
Flestallir tvísköttunarsamningar sem ísland hefur gert eru samkvæmt samn-
ingsfyrirmynd OECD.2 I 9. grein þeirrar samningsfyrirmyndar er að finna
milliverðsreglur sem notaðar eru í samningum milli landa. Kjaminn í 9. grein-
inni felur í sér svonefnda armslengdarreglu sem gengur út á það að miða skuli
hagnaðarskiptingu milli tengdra fyrirtækja við verð og skilmála sem tíðkast
milli sjálfstæðra, ótengdra fyrirtækja.
Efnahags- og samvinnuþróunarstofnunin, OECD, hefur einnig gefið út til-
mæli til aðildarlanda sinna, sem eiga að hindra skattasamkeppni milli landa, og
hvatt til þess að þau fylgi leiðbeiningum þeirra um milliverðlagningu frá 1995.3
Milliverðsreglur skipta ekki eingöngu máli varðandi verðlagningu milli
félaga innan sömu samstæðu, þ.e. milli lagalega sjálfstæðra skattaðila, heldur
einnig milli höfuðstöðva fyrirtækis annars vegar og fastrar starfstöðvar þess
hins vegar, sbr. nánar hér á eftir.
1 Sbr. transfer pricing rules á ensku eða transfer pricing sem kalla mætti milliverðlagningu.
Sjá Intemational tax glossary, 1996, 3rd edition, bls. 313: „A transfer price is the price charged by
company for goods, services or intangible property to a subsidiary or other related company. Since
these prices are not negotiated in a free, open market they may deviate from prices agreed upon by
non-related trading partners in comparable transactions under the same circumstances. Some
examples of transactions where transfer pricing issues generally arise include sharing of costs for
research and development (R&D) of technology or know-how (i.e. a cost-sharing agreement);
pricing of products manufactured by one entity in the group of companies for distribution by
another entity in the group; and establishing the rate of royalties for access to intangible property.
If the goods, services or intangibles are overpriced in a transaction between related parties, the
seller’s profitability is increased and the buyer’s decreased. Conversely, if the goods, services or
intangibles are underpriced the buyer’s profitability is increased and the seller’s decreased”.
2 Siá Garðar Valdimarsson: „Nýr Norðurlandasamningur um tvísköttun”. Tímarit lögfræðinga, 4.
hefti 1997, bls. 293.
3 Transfer Pricing Guidelines For Multinational Enterprises And Tax Administrations, OECD 13
July 1995.
77