Árbók Háskóla Íslands - 30.12.2005, Blaðsíða 168

• Unnið var úr gögnum færanlegra jarðskjálftamæla við Goðabungu í Mýrdal-
sjökli og rannsóknir á hegðun jarðskjálfta á Suðurlandi héldu áfram.
• Á árinu hófst alþjóðlegt verkefni styrkt af Evrópusambandinu, FORESIGHT,
sem fjallar um tengsl jarðskjálfta. eldgosa, skriðufalla og tsunami-flóð-
bylgna.
• Unnið var við kortlagningu sprungna á skjálftasvæði Suðurlandsundirlendis
og radonmælingum og úrvinnslu radongagna var haldið áfram.
• Kortlagning hafsbotnsins með fjölgeislamælingum beindist í ár að Öxarfirði,
Eyjafirði og Kolbeinseyjarhrygg.
• Stofnunin tók þátt í umfangsmiklum GPS-landmælingum og ber þar hæst
ÍSNET2004-mælingarnar á viðmiðunarlandmælinganeti landsins. Einnig voru
mæld GPS-net umhverfis nokkrar virkar eldstöðvar.
• Mælt landris á Grímsfjatli var notað til að meta kvikuþrýsting í Grímsvötnum
fyrir eldgosið í nóvember 200?
• Rekstri hálendisnets skjálftamæta var fram haldið, m.a. fylgst með undan-
fara og framvindu goss í Grímsvötnum.
Jöklafræði
Starfið beinist að rannsóknum á jöklum íslands, stærð þeirra, lögun, afkomu,
hreyfingu og afrennsli jökulvatns. Unnið er að gerð korta af yfirborði og botni jök-
lanna. mælingum á ísflæði. afkomu og orkubúskap þeirra, rennsli vatns um þá.
vatnsforða sem bundinn er í þeim og mati á hættu sem stafar af jöklum vegna
jökulhlaupa frá jaðarlónum og lónum á jarðhitasvæðum undir jökli eða við eldgos
undir ís. Einnig er unnið að gerð reiknilíkana af afkomu. hreyfingu og viðbrögðum
jökta við loftslagsbreytingum ásamt umfangi og útbreiðslu hafíss við tandið.
Helstu verkefni ársins 2005 voru eftirfarandi:
• Mælingar á afkomu, afrennsli og veðurþáttum (með sjálfvirkum veðurstöðv-
um) á Vatnajökli (10 stöðvar) og Langjökli (2 stöðvar). Gögnum var miðlað til
alþjóðlegra samstarfsaðita og gagnabanka.
• Líkanreikningar af orkubúskap Vatnajökuls og Langjökuts.
• Áframhaldandi vinna að gerð korta af botni og yfirborði jökla (Langjökuts,
Vatnajökuls, Mýrdalsjökuls). Gögnum um botn og yfirborð var miðlað til rann-
sóknarhópa í Kanada. Hollandi, Bretlandi og Bandaríkjunum.
• Yfirborðshæðarmælingar á Vatnajökli og Langjökli, kortlagning botns á
Vatnajökli (milli Esjufjalla og Mávabyggða. efst á Skálafellsjökli og Breiða-
merkurjökti og á sporðum og miðbiki Heinabergsjökuls. Skálafettsjökuls,
Fláajökuls, Skaftafellsjökuls, Svínafellsjökuls og Kvíárjökuls).
• Líkangerð af afkomu og ísftæði Hofsjökuts, Vatnajökuls og Langjökuls.
• Athugun á viðbrögðum Vatnajökuls, Hofsjökuls og Langjökuls og afrennsti
frá þeim við breytt
• veðurfar. Norrænt samstarf um rannsóknir á veðri. vatni og orku.
• Mælingar á vatnsstöðu í Grímsvötnum og Grímsvatnahtaupum.
• Jöklabreytingar kannaðar á Breiðamerkurjökli vegna rannsókna á landrisi á
Breiðamerkursandi.
• Breyting á ísfargi 1990 tit 2000 á vestanverðum Vatnajökli vegna rannsókna á
landrisi.
• Jöklunarsaga Langjökuls könnuð og lýst með líkangerð af afkomu og ísflæði.
Mat á rúmmálsbreytingum Langjökuls og afkomu frá 1985 til 2005.
• Hreyfisvið og yfirborðshæð jökla könnuð með fjarkönnunargögnum (SPOT,
Landsat, ERS-1, ASTER).
• Könnun á orsökum stórflóða í Jökulsá á Brú sumurin 2004 og 2005.
• Rennslisleiðir undir Kötlujökti kannaðar eftir gögnum sem aflað var um botn
og yfirborðshæð á árinu 2004.
• Þróun nýrra aðferða við framsetningu og túlkun á stefnuhneigð ískristatla og
reiknitíkans sem segir tit um breytingar á stefnu c-ása ískristalla samfara af-
lögun þeirra og áhrifum þess á flæði jökulíss.
• Innri gerð jökuls könnuð á norðanverðum Mýrdalsjökli með íssjármætingum.
einkum endurkast frá vatnslinsum og öskutögum.
Kvarterjarðfræði og setlagafræði
Rannsóknir innan fagsviðsins beinast að umhverfisbreytingum, sem lesin eru
úr fornum jarðlögum og þeim eðlis-, efna- og líffræðilegu ferlum, sem móta yf-
irborð jarðar á hverjum tíma. Helstu áhersluþættir eru jöklabreytingar og jökul-
rof frá tertíer fram á nútíma, straumvötn og afrennstishættir, vindrof og jarð-
vegseyðing, framburður til sjávar, setmyndun í sjó og landmótun við strendur.
Sjávarstöðubreytingar sem tengjast jöklabreytingum og höggun (slands eru
einn þáttur þessara rannsókna. Fornumhverfisbreytingar eru sérsvið jarðfræð-
innar og tit þess að rekja þær er lögð áhersla á jarðlagafræði, fornlíffræði og
164