Alþýðumaðurinn - 05.03.1964, Blaðsíða 2

2
RITSTJÓRI: BRAGI SIGURJÓNSSON . BJARKARSTÍG 7 . SÍMI 1604
ÚTGEFANDI: ALÞÝÐUFLOKKSFÉLAG AKUREYRAR . VERÐ KR.
100.00 Á ÁRI . LAUSASALA KR. 3.00 BLAÐIÐ . SETNING OG
PRENTUN: PRENTSMIÐJA BJÖRNS JÓNSSONAR H.F. . AKUREYRI
SANFÆRSLA BYGGDAR
Þegar rætt er um samfærslu byggðar, leggja flestir þann
skilning í það hugtak, að afskekktar jarðir og byggðir séu
lagðar niður, en byggð þétt og aukin, sem greiðari sam-
göngur eru fyrir hendi og ýmis þægindi þéttbýlisins þeg-
ar komin.
Minni gaumur hefir hins vegar verið gefinn í opinberum
umræðum ög manna á milli annars konar samfærslu byggð-
ai, sem þróun tækninnar stefnir þó stöðugt að, en það er
stækkun félagsheilda innan byggðarlaganna og minnkun
einangmnar á þann liátt, samfærsla jafnvíðlendrar byggð-
ar með bættum vegum, auknum samgöngum og auknu sam-
starfi.
Vissar gamlar hefðir reynast þó nokkur hemill á þessa
samfærslu.
Þannig er skipting sveita í hreppa víða orðin mjög á
eftir tímanum, sem og ýmislegt annað, sem af hreppaskipt-
ingunni leiðir.
Unnar Stefánsson, viðskiptafræðingur, sem tók sæti ný-
lega á Alþingi sem varamaður fyrir Alþfl., flytur þar þings-
ályktunarlillögu þess efnis, að ríkisstjórnin láti gera tillög-
ur um nýja skiptingu landsins í sveitarfélög, þannig að
þau verði færri og stærri.
Þetta er vissulega orðið tímahært. Fækkun og stækkun
sveitarfélaga mundi auðvelda þeim ýmiss kotiar framkvæmd-
ir, sem þau eiga nú mörg hver enn ólokið, svo sem byggingu
skóla og félagsheimila. Þetta mundi ryðja úr vegi ýmsum
staðbundnum hindrunum, sem ganga undir nafninu „hreppa-
pólitík,“ auk þess sem sveitarfélögin yrðu fjárhagslega öfl-
ugri og gætu þannig veitt íbúum sínum hetri þjónustu á
marga lund.
í þessu sambandi er rétt að drepa á eitt atriði, sem
raunar þarf ekki að leysa samfara samruna sveitarfélaga,
en líklega mun þó víða bíða eftir því, en það er stækkun
eða samruni sjúkrasamlaga.
Þau eru víða lögum samkvæmt laustengd í hverri sýslu
í eitt héraðssamlag, en í raun starfar sjálfstætt sjúkrasam-
lag fyrir hvern hrepp. Fámenn samlög geta þannig orðið
mjög illa úti fjárhagslega, ef mikið ber upp á af sjúkra-
kostnaði eitt árið fremur en annað og litlir sjóðir til að
jafna skakkann. Mundi þetta allt viðráðanlegra, og samlags-
þjónustan efnalega styrkari, ef héraðssamlögin tækju al-
veg við starfsemi samlaganna eða a. m. k. samlagsheildirn-
ar innan héraðssamlaganna yrðu færri en stærri.
Samgöngur eru nú orðnar slíkar um hyggðir nær hvar-
vetna á landinu, að „samfærsla byggðar“ í þeirri merk-
ingu, sem hér er rædd, er nánast sjálfsagt mál. Spurningin
er aðeins, hvenær gerist þetta? Vinningurinn við samfærsl-
una ætti ekki að vera ágreiningsefni.
Fylgi Framsóknarflokksins
eftir Gylfa Þ Gíslason
Blööum og málsvörum Fram-
sóknarflokksins hefur síðan í sum-
ar orðið mjög tíðrætt um það,
sem þeir kalla „sigur Framsóknar-
f!okksins“ í síðustu alþingiskosn-
ingum. Þeir telja niðurstöðu kosn-
inganna sýna, að Framsóknar-
flokkurinn sé í gífurlegum vexti
og njóti nú mjög aukins fylgis.
í kosningunum hlaut Framsóknar-
flokkurinn 28,2% atkvæða. At-
kvæðahlutfallið jókst úr 25,7%
eða um 2.5%, ef miðað er við
haustkosningar 1959, en úr 27,2%
eða um aðeins 1%, ef miðað er
við sumarkosningar 1959. Flokk-
ur, sem hefur verið og er í ákveð-
inni stjórnarandstöðu, Þjóðvarn-
arflokkurinn, bauð fram í báðum
kosningunum 1959, en hafði nú
kosningabandalag við Alþýðu-
bandalagið og bauð ekki fram.
Með hliðsjón af því, að atkvæða-
hlutfall Alþýðubandalagsins hélzt
alveg óbreytt, þ. e. a. s., að Al-
þýðubandalaginu lókst ekki að
auka fylgi sitt með samstarfinu
við Þjóðvarnarflokkinn, þá er það
sízt að undra, að hinn stjórnar-
andstöðuflokkurinn, Framsóknar-
flokkurinn, skuli hafa aukið at-
kvæðahlutfall sitt um 1%, ef mið-
að er við fyrri kosningarnar 1959,
eða 2,5%, ef miðað er við seinni
kosningarnar 1959, þegar stjórn-
arandstöðuflokkur, s'em haustið
1959 hafði 3.4% atkvæðanna
býður ekki fram. — Sigur Fram-
sóknarflokksins í síðustu Alþing-
iskosningum virðist því fyrst og
fremst hafa verið fólginn í því að
vinna verulegan hluta fyrrverandi
kjósenda Þjóðvarnarflokksins til
fylgis við sig, og þó engan veginn
þá alla.
Annars er fróðlegt að virða
fyrir sér hlutfallslegt fylgi Fram-
sóknarflokksins hjá íslenzkum
kjósendum frá upphafi. Hlutfalls-
tala Framsóknarflokksins hefur
verið þessi síðan 1919:
1919 22,1%
1923 26,5%
1927 29,8%
1931 35,9%
1934 21,9%
1937 24,9%
1942 27,6% (sumar)
1942 26,6% (haust)
1946 23,1%
1949 24,5%
1953 21,9%
1959 27,2% (sumar)
1959 25,7% (haust)
1963 28,2%
Kosningunum 1956 er sleppt
vegna kosningabandalags Alþýðu-
flokksins og Framsóknarflokksins.
Af þessum tölum sézt, að Fram-
sóknarflokkurinn hlýtur þegar á
fvrstu árum stjórnmálastarfsemi
sinnar 25,3% af fylgi kjósenda,
og fylgi hans er enn þann dag í
dag, um það bil fjórum áratugum
síðar, svo að segja alveg hið sama.
í kosningunum 1923 hlaut Fram-
sóknarflokkurinn 26,5% atkvæð-
anna eða örlítið lægri hlutfallstölu
en hann hefur nú, 1927 hlaut hann
29,8% atkvæðanna eða örlítið
hærri hlutfallstölu en hann hefur
hú. Hin mikla fylgisaukning, sem
ílokkurinn fékk 1931. stóð ein-
vörðungu í sambandi við kjör-
dæmamálið, sem þá var á döíinni.
Fylgistapið á árunum 1934—1937
stóð í sambandi við klofning
flokksins, þegar Bændaflokkurinn
var myndaður, enda jókst fylgi
Framsóknarflokksins aftur, eftir
að Bændaflokkurinn var lagður
niður. Fylgistapið 1953 stóð í
sambandi við framboð Þjóðvarn-
arflokksins og Lýðveldisflokksins,
sem þá fengu samtals 9,3% at-
kvæða. I þeim kosningum, þegar
Þjóðvarnarflokkurinn og Lýð-
veldisflokkurinn buðu fyrst fram,
varð hlutfallslegt tap Alþýðu-
bandalagsins og Framsóknar-
flokksins mest. Þegar nýju flokk-
arnir hverfa aftur af sjónarsvið-
inu, er því eðlilegast að búast við,
að fylgi þeirra flokka vaxi mest,
sem áður böfðu goldið mest af-
hroð. Þetta hefur þó ekki átt sér
stað, að því er Alþýðubandalagið
snertir. Það hefur enn sama at-
kvæðahlutfall og 1953 eða 16%.
Framsóknarflokkurinn hefur hins
vegar aukið atkvæðahlutfall sitt
síðan 1953 úr 21,9% í 28,2%, eða
um 6,3%, en Þjóðvarnarflokkur-
inn fékk 1953 einmitt 6,0% at-
kvæðanna.
Það er því fjarri lagi, að niður-
staða síðustu Alþingiskosninga
hafi sýnt, að um nokkur straum-
hvörf hafi verið að ræða, Fram-
sóknarflokknum í vil. Hann stend-
ur nú í sömu sporum, hvað hlut-
fallslegt fylgi snertir, og hann stóð
fyrir 40 árum.
r
Eyjafjarðar

var haldinn að Hótel KEA á Ak-
ureyri dagana 3. og 4. f. m.
Fundinn sátu fulltrúar frá 14
búnaðarfélögum, ennfr. stjórn
sambandsins og nokkrir gestir.
Formaður sambandsins, Ár-
mann Dalmannsson, setti fundinn
og stjórnaði honum, en fundarrit-
arar voru Kristinn Sigmundsson
og Snorri Kristjánsson.
í sambandi við skýrslu stjórn-
arinnar minntist formaður heið-
ursfélaga sambandsins, Hannesar
Davíðssonar á Hofi, sem lézt 16.
apríl sl. Vakti formaður athygli
á hinu þýðingarmikla framlagi
Hannesar til landbúnaðarmála í
héraðinu, en hann stofnaði sjóð
til minningar um foreldra sína,
prófastshjónin á Hofi, Sigríði
Olafsdóttur og Davíð Guðmunds-
Á þessu ári er gert ráð fyrir,
að greiddar verði af vöxtum
sjóðsins kr. 43.000.00, þar af 35
þúsund til væntanlegrar efnarann-
sókarstofu á Akureyri.
Fundarmenn vottuðu hinum
látna heiðursfélaga virðingu sína
og þökk með því að rísa úr sæt-
um.
Skýrslur stjórnar og ráðunauta
sýndu, að starfsemin hefur aukizt
á árinu 1963, einkum á Búvéla-
verkstæði sambandsins. Á vegum
húsagerðarsamþykkta sambands-
ins starfaði vinnuflokkur að bygg-
ingu votheysturna og voru byggð-
ir 9 votheysturnar á sambands-
svæðinu sl. sumar.
Samkvæmt jarðabótaskýrslunni
voru styrkhæfar jarðabætur og
byggingar m. a. sem hér segir:
a) Jarðabœtur: 1963: 1962:
Nýræktir ................... 3256954 ha 2507000 ha
Túnasléttur .................. 96066 — 98000 —
Matjurtagarðar .............. 136289 — 76570 —
Lokræsi, grjót ........ 1731 m 2603 m
Girðingar .................... 34053 — 35875 —
Vélgrafnir skurðir .... 161260 m3 181716 m8
Framhald á 7. síðu.